Biến 8.000ha trồng mía thành 'cứ điểm' tín chỉ carbon, Lasuco (LSS) mang cơ hội tiền tỷ cho nông dân Việt 

Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 06/2022/NĐ-CP quy định cụ thể về lộ trình phát triển, thời điểm triển khai thị trường carbon trong nước. Đây được xem là văn bản pháp quy đầu tiên thể hiện sự cam kết mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong nỗ lực góp phần chống biến đổi khí hậu toàn cầu. 

Theo đó, kể từ năm 2025, Việt Nam sẽ thành lập và tổ chức vận hành thí điểm sàn giao dịch tín chỉ carbon. Đến hết năm 2027, Việt Nam sẽ xây dựng quy định quản lý tín chỉ carbon phù hợp với quy định của pháp luật và điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Từ năm 2028, Việt Nam sẽ chính thức tổ chức vận hành sàn giao dịch tín chỉ carbon trên phạm vi toàn cầu. 

Việt Nam sẽ thí điểm thị trường carbon từ năm 2025 (Ảnh: Bộ Tài nguyên và Môi trường)

Tiềm năng của thị trường tín chỉ carbon tại Việt Nam  

Tín chỉ carbon (carbon credit) là chứng nhận thương mại cho phép phát thải hoặc giảm phát thải khí nhà kính, tương đương 1 tấn CO2. Đây được xem như một "giấy phép" để các doanh nghiệp quản lý lượng phát thải khí nhà kính trong khuôn khổ quy định. 

Đầu năm 2024, Việt Nam đã nhận được toàn bộ khoản thanh toán trị giá hơn 51 triệu USD, tương đương 1.200 tỷ đồng từ việc bán tín chỉ carbon rừng, theo Thỏa thuận thực hiện giảm phát thải khí nhà kính vùng Bắc Trung Bộ mà Việt Nam ký với Ngân hàng Thế giới (WB). Cũng theo WB, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở khu vực Đông Á - Thái Bình Dương nhận được khoản thanh toán dựa trên kết quả giảm phát thải này. 

Theo Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, khoản chi trả mang tính bước ngoặt này đánh dấu một bước tiếp theo để Việt Nam tham gia thị trường tín chỉ carbon toàn cầu. Sau Bắc Trung Bộ, Việt Nam đang chuyển nhượng tiếp hơn 5,1 triệu tín chỉ carbon rừng tại vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên trong giai đoạn 2022 - 2026, với giá tối thiểu 10 USD/tín chỉ. 

Theo tính toán, chỉ riêng ngành nông nghiệp Việt Nam, tiềm năng có thể đạt 57 triệu tín chỉ carbon mỗi năm. Nếu thực hiện được các giao dịch tương xứng, nước ta có thể bán tín chỉ carbon với giá trị khoảng 300 triệu USD/năm. 

Tại hội thảo "Phát huy giá trị nguồn lợi từ rừng gắn với mục tiêu NET - Zero và phát triển bền vững" tháng 9/2024, ông Hà Công Tuấn - Chủ tịch Hội Khoa học Nông nghiệp Việt Nam nhấn mạnh: “Hiện nay, thị trường tín chỉ carbon toàn cầu đang diễn ra rất sôi động, với tín chỉ carbon được coi là một loại hàng hóa có thể giao dịch. Giá 1 tín chỉ carbon dao động từ 1-2 USD, thậm chí đến gần 200 USD”. 

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk bán tín chỉ carbon với giá 20USD/tấn (Ảnh minh họa)

Thực tế, đầu tháng 9/2024, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk đã thu về hơn 8,3 triệu đồng từ việc bán 16,91 tấn khí giảm phát thải CO2 từ lúa với giá 20USD/tấn. Đây là lần đầu tiên Việt Nam bán thành công lượng khí CO2 giảm phát thải từ lúa, thu được từ mô hình thí điểm "Giải pháp lúa xanh giảm phát thải và tăng năng suất" tại Đắk Lắk. 

Lasuco và kế hoạch lợi nhuận kép từ 8.000ha đất  

Ngày 19/12/2024, CTCP Mía đường Lam Sơn (Lasuco - HoSE: LSS ) đã ký kết hợp đồng với 2 đối tác Nhật Bản, Idemitsu Kosan và Sagri, để triển khai dự án giảm phát thải carbon tại vùng nguyên liệu mía Lam Sơn. 

Dự án hướng tới giảm phát thải khí nhà kính thông qua cải thiện quản lý đất nông nghiệp và tăng khả năng lưu trữ carbon trong đất, góp phần phát triển nông nghiệp bền vững tại Thanh Hóa. Idemitsu Kosan tham gia với vai trò nhà đầu tư, trong khi Sagri quản lý dự án, cung cấp công nghệ phân tích dữ liệu vệ tinh và quy trình đăng ký tín chỉ carbon. Lasuco đảm nhiệm việc triển khai dự án, hợp tác với các hộ nông dân để áp dụng mô hình nông nghiệp tái tạo môi trường. 

Giai đoạn thử nghiệm dự án sẽ bắt đầu vào năm 2025 trên diện tích 500ha, sử dụng công nghệ phân tích vệ tinh để tối ưu hóa bón phân, giảm phát thải khí nitơ oxit và tăng lưu trữ carbon trong đất. Dự án dự kiến mở rộng quy mô lên 8.000ha và chính thức hoạt động thương mại từ năm 2026. Các tín chỉ carbon tạo ra sẽ được đăng ký theo chuẩn VM0042 của Verra, tổ chức chứng nhận tín chỉ carbon lớn nhất thế giới. 

Theo ông Lê Văn Phương , Tổng Giám đốc Lasuco, trồng mía theo hướng giảm phát thải để bán tín chỉ carbon là có lợi cho các bên. Về triển vọng thị trường bán tín chỉ carbon trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Phương cho rằng, nhu cầu mua tín chỉ carbon trên thị trường là rất lớn, vấn đề còn lại là các bên có gặp được nhau để thỏa thuận mua bán hay không. 

"Toàn bộ lợi nhuận của dự án sẽ được chi trả cho nông dân, giúp họ không chỉ nâng cao năng suất cây mía mà còn cải thiện đáng kể đời sống kinh tế. Đây là cách chúng tôi đồng hành cùng nông dân, tạo ra giá trị bền vững và lâu dài", ông Phương khẳng định. 

Sự chuẩn bị dài hơi nhiều năm của ông lớn ngành mía  

Cuối năm 2022, Lasuco đã nhận chuyển giao công nghệ mắt thông minh (Smart Eye) từ CTCP Phát triển công nghệ mới Vigreen (Vigreen). Giải pháp SmartEye là một hệ thống kết hợp công nghệ máy bay không người lái và công nghệ Internet vạn vật dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI). Smart Eye sẽ cho phép Lasuco và người nông dân theo dõi các thông số của đất canh tác và các sâu bệnh của mía. Thông tin này sẽ cho phép các cán bộ kỹ thuật và nông dân đưa ra quyết định kịp thời để cải thiện năng suất và giảm chi phí sản xuất. 

Buổi chuyển giao công nghệ của Lasuco cuối năm 2022 (Ảnh: Báo Thanh Hóa)

Nhờ việc số hóa đồng ruộng, doanh nghiệp có thể nhanh chóng ký kết hợp đồng mua bán tín chỉ carbon, vì chỉ cần vài tháng chuẩn bị là có thể bán cho đối tác. 

Theo Trung tâm WTO và Hội nhập, quá trình trồng mía gồm xăng dầu chạy máy cày, chăm sóc, tưới tiêu, phun thuốc bảo vệ thực vật, phân bón, đốt cháy sinh khối…. đang chiếm 76% phát thải nhà kính. Tuy nhiên, đổi lại dự trữ carbon trên cánh đồng mía lên đến 60 tấn/ha (kể cả carbon hữu cơ trên và dưới mặt đất). 

Toàn bộ lợi nhuận của dự án sẽ được Lasuco chi trả cho nông dân (Ảnh minh họa)

Vì vậy, nếu thực hiện đồng bộ các giải pháp về giảm phát thải khí nhà kính từ khâu trồng và canh tác mía đến khâu sản xuất chế biến đường mía sẽ đem lại lợi ích không nhỏ cho ngành sản xuất đường mía. Tạm tính với số liệu trên, số lượng carbon Lasuco có thể thu được khi mở rộng 8.000ha có thể lên tới 480.000 tấn, tương ứng với 480.000 USD (tính theo giá 1 tín chỉ carbon thấp nhất là 1 USD), khoảng 12 tỷ đồng khi quy đổi ra tiền Việt (tính theo tỷ giá ngày 9/1/2025). Con số này bằng 10% lợi nhuận của Lasuco năm 2023, 40% so với năm 2022 và bằng 27% so với năm 2021. 

Dự án tín chỉ carbon tại vùng nguyên liệu mía Lam Sơn là bước tiến quan trọng trong việc kết nối nông nghiệp với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính. Đây không chỉ là cơ hội kinh tế cho nông dân mà còn góp phần đưa Việt Nam trở thành điểm sáng trong thị trường carbon toàn cầu. 

>> Thị trường tín chỉ carbon: ‘Bữa tiệc lớn’ Vingroup, Vinamilk, Masan cùng chờ đợi