BSR và ‘mùa đông’ của ngành lọc hóa dầu: Tin vui niêm yết liệu có giúp doanh nghiệp xoay chuyển tình thế? 

Mùa đông của ngành lọc hóa dầu  

Trong nửa cuối năm 2024, thị trường dầu mỏ thế giới ghi nhận sự suy yếu khi giá dầu chạm mốc thấp nhất trong gần 3 năm. Điều này gây khó khăn cho các nhà máy lọc dầu trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam, đặc biệt ở quý III/2024. 

Tại Mỹ, Phillips 66 báo lãi 859 triệu USD, giảm mạnh so với 2,1 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái; mảng lọc dầu lỗ 108 triệu USD, trong khi cùng kỳ lãi 1,7 tỷ USD. HF Sinclair ghi nhận lãi ròng 96,5 triệu USD, giảm từ 760,4 triệu USD năm trước; mảng lọc dầu lỗ 212,2 triệu USD, trong khi cùng kỳ lãi 916,1 triệu USD. PBF Energy lỗ ròng 289,1 triệu USD, trong khi năm trước lãi 1,08 tỷ USD. Chevron giảm lợi nhuận 21%, chỉ đạt 4,5 tỷ USD so với 5,7 tỷ USD cùng kỳ; mảng lọc dầu của Valero Energy giảm lợi nhuận còn 565 triệu USD so với 3,4 tỷ USD năm trước. 

Giá dầu WTI đang ở vùng thấp nhất trong gần 3 năm khiến ngành lọc hóa dầu lao đao

Tại châu Âu, TotalEnergies của Pháp giảm 37% lợi nhuận ròng so với cùng kỳ năm trước và giảm 12,7% so với quý trước. BP của Anh giảm 31% lợi nhuận, từ 3,29 tỷ USD xuống còn 2,27 tỷ USD - mức thấp nhất trong gần 4 năm. Shell giảm 600 triệu USD lợi nhuận trong mảng hóa chất và lọc dầu. 

Tại châu Á, Indian Oil (Ấn Độ) giảm 98,6% lợi nhuận ròng, chỉ còn 21,4 triệu USD. Sinopec (Trung Quốc) giảm 52,1% lợi nhuận ròng, đạt 1,2 tỷ USD. Tại Trung Quốc, cuộc khủng hoảng lọc dầu trở nên nghiêm trọng hơn khi 2 nhà máy Zhenghe và Shandong Huaxing tại tỉnh Sơn Đông do Sinochem vận hành tuyên bố phá sản vào tháng 9/2024. Nhà máy Shandong Changyi cũng tiến hành tái cơ cấu nợ để tránh phá sản. 

Ở Việt Nam, CTCP Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR ) từng đạt đỉnh cao lợi nhuận năm 2022 với lãi ròng 14.669 tỷ đồng. Tuy nhiên, 9 tháng đầu năm 2024, doanh nghiệp chỉ đạt 674 tỷ đồng lãi ròng. Theo các chuyên gia, khó khăn của ngành lọc dầu toàn cầu trong quý III/2024 xuất phát từ 3 yếu tố chính: Giá dầu thô suy giảm mạnh, biên lợi nhuận lọc dầu giảm và nhu cầu tiêu thụ yếu. 

Các chuyên gia nhận định ngành lọc dầu toàn cầu cần tái cơ cấu, chuyển hướng sang năng lượng thay thế hoặc đầu tư vào công nghệ mới để giảm chi phí. Một số công ty đã thảo luận khả năng hợp tác hoặc mua lại doanh nghiệp nhỏ hơn nhằm củng cố thị phần và giảm thiểu tác động từ biến động giá dầu. 

BSR trong "mùa đông khắc nghiệt"  

Là doanh nghiệp vận hành NMLD Dung Quất, BSR đã gắn bó với ngành năng lượng Việt Nam suốt nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, doanh nghiệp đang gặp khó vì sự biến động của giá dầu. 

Mô hình kinh doanh của BSR phụ thuộc lớn vào diễn biến giá dầu

Cụ thể, Chứng khoán DSC  cho rằng giá dầu sẽ khó có cơ hội tăng thậm chí có xu hướng giảm trong dài hạn do OPEC+ sẽ dần nới lỏng nguồn cung dầu thô nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng hồi phục của thị trường quốc tế. Mức hồi phục dự kiến là 5,86 triệu thùng/ngày đến cuối năm 2025. 

Ngoài ra, việc Donald Trump tái đắc cử sẽ khả năng đẩy mạnh khai thác dầu đá phiến tại Mỹ, việc này sẽ làm gia tăng nguồn cung từ đó làm giảm mức giá trung bình của dầu thô. Mặt khác, dù xung đột chính trị tại Trung Đông đang hạ nhiệt nhưng DSC vẫn lưu ý các tiềm tàng chiến tranh vẫn có thể xảy ra. 

Theo đó, khả năng cao kết quả kinh doanh của BSR đã đi qua thời kỳ hoàng kim do mô hình kinh doanh của BSR chủ yếu hưởng lợi từ chênh lệch giá xăng dầu thành phẩm và giá dầu thô. 

Điểm sáng của doanh nghiệp là dù thị trường dầu mỏ thế giới suy yếu là thách thức đối với các nhà máy lọc dầu, tuy nhiên BSR vẫn hoạt động có lãi trong bối cảnh khó khăn. Chênh lệch giữa giá dầu thô và giá xăng dầu thành phẩm (crack spread) là yếu tố dẫn đến lợi nhuận của BSR. Giá Platts xăng dầu biến động đồng pha với giá dầu thô, do đó crack spread cũng biến động đồng pha với giá dầu. 

Vietcombank Securities (VCBS) cho rằng crack spread của các sản phẩm xăng dầu đã bắt đầu hồi phục kể từ đầu quý IV. Với kỳ vọng thời điểm cuối năm thường là giai đoạn cao điểm của ngành hàng không và mùa lễ hội lớn trong năm sẽ thúc đẩy nhu cầu tiêu thụ đối với xăng máy bay (Jet A1) và sản phẩm dầu Diesel (DO). Dự báo lợi nhuận gộp trong quý IV của công ty sẽ cải thiện, hoạt động kinh doanh cả năm có lợi nhuận. 

Dự báo crack spread năm 2025 của các tổ chức lớn trên thế giới

Mặt khác, BSR đã tăng công suất vận hành, xuất bán nhanh sản phẩm và duy trì tồn kho ở mức hợp lý để giảm thiểu rủi ro, giảm giá hàng tồn kho, đẩy mạnh công tác bán hàng và áp dụng chính sách bán hàng linh hoạt để hạn chế ảnh hưởng trong trường hợp giá dầu điều chỉnh giảm. 

Về dài hạn, BSR đã phê duyệt điều chỉnh Dự án nâng cấp mở rộng NMLD Dung Quất vào ngày 28/3 và bắt đầu được triển khai vào quý II/2024. Cao điểm giải ngân xây dựng vào năm 2025 với tiến độ thực hiện dự án dự kiến là 37 tháng kể từ ngày ký Hợp đồng EPC và đưa dự án vào vận hành vào quý III/2028. Sau khi hoàn thành và đưa dự án vào hoạt động, NMLD Dung Quất sẽ giúp nâng công suất chế biến dầu thô thêm 15% so với hiện tại. 

Đồng thời, BSR đã nghiên cứu và áp dụng thành công việc tăng sản lượng các sản phẩm có giá trị cao (như ADO, Jet - A1, PP) và tăng tỷ lệ sản phẩm xăng Mogas 95/Mogas 92 từ 40%/60% theo thiết kế ban đầu lên trên 70%/30%. Doanh nghiệp tiếp tục triển khai các giải pháp cải tiến để tăng tỷ lệ xăng Mogas 95, để tối ưu cơ cấu sản phẩm. 

Việc niêm yết trên sàn HoSE có tác động thế nào tới BSR?  

Từ ngày 17/1/2025, cổ phiếu BSR sẽ được giao dịch trên HoSE. Việc chuyển sàn giúp nâng cao tính minh bạch, nâng cao hình ảnh thương hiệu, gia tăng khả năng tiếp cận vốn và thu hút thêm các nhà đầu tư chiến lược. Đồng thời mở ra triển vọng được đưa vào rổ chỉ số VN30 trong vòng 6 tháng sau khi hoàn tất chuyển sàn sang HoSE, nếu đáp ứng các điều kiện về tỷ lệ free float, thanh khoản, khối lượng giao dịch, giá trị giao dịch và vốn hóa trung bình 12 tháng gần nhất. 

Cổ phiếu BSR có nhịp hồi phục mạnh trong 1 tháng gần đây sau thông tin niêm yết

Theo VCBS, điều này sẽ hỗ trợ cho BSR trong việc huy động vốn để gia tăng quy mô doanh nghiệp và nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh. Với hiệu suất vận hành cao và crack spread ổn định, lợi nhuận sau thuế của BSR được dự báo sẽ cải thiện trong năm 2025. 

VCBS Research dự báo, năm 2024, BSR sẽ ghi nhận doanh thu 117.138 tỷ đồng và lãi ròng 1.826 tỷ đồng. Sang năm 2025, doanh thu dự kiến đạt 125.429 tỷ đồng và lợi nhuận ròng 2.946 tỷ đồng, lần lượt tăng 7% và 61% so với năm 2024 (điều kiện giá dầu thô đạt trung bình 72 USD/thùng). VCBS định giá BSR ở mức 25.000 đồng/cp bằng phương pháp DCF, tương ứng với vốn hóa 77.500 tỷ đồng. 

>> Trước thềm niêm yết sàn HoSE, lợi nhuận quý IV/2024 của BSR được dự báo giảm 44%