Các ông lớn ô tô xem xét lại tương lai chỉ dành cho xe điện, chuyển hướng trở lại đầu tư vào động cơ đốt trong 

Trong một bước ngoặt bất ngờ từ cơn sốt xe điện (EV) đã thống trị ngành công nghiệp ô tô toàn cầu trong những năm gần đây, nhiều nhà sản xuất ô tô hàng đầu thế giới hiện đang đảo ngược hướng đi và tăng gấp đôi đầu tư vào xe động cơ đốt trong (ICE). 

Mới đây, Mercedes-Benz khiến thị trường bất ngờ khi công bố kế hoạch ra mắt 19 mẫu xe động cơ đốt trong mới từ nay đến năm 2027, đồng thời phát triển nền tảng xe VAN chạy xăng/dầu thay cho kế hoạch điện hóa hoàn toàn (VAN.EA) dự kiến năm 2026. 

Tương tự, BMW tuyên bố tiếp tục phát triển động cơ đốt trong, khẳng định sẽ giữ các dòng xe xăng/diesel "chừng nào quy định còn cho phép", song song với các phiên bản điện hóa. Dòng xe hiệu suất cao M-series sẽ tiếp tục duy trì song hành bản xăng và bản điện để đáp ứng nhu cầu thị trường. 

Không đứng ngoài xu hướng, Porsche cũng điều chỉnh chiến lược, quyết định duy trì phát triển các mẫu xe động cơ đốt trong, bao gồm phiên bản xăng cho Macan, Panamera, Cayenne và nhiều khả năng giữ lại động cơ V8 cho các phiên bản cao cấp. 

Từng được cho là là công nghệ sắp biến mất trong bối cảnh toàn cầu thúc đẩy điện khí hóa và mục tiêu phát thải carbon ròng bằng 0, động cơ đốt trong hiện đang chứng kiến sự hồi sinh - được thúc đẩy bởi thực tế kinh tế, chính trị và người tiêu dùng đang định hình lại tương lai của thị trường ô tô. 

Tại sao lại là sự trở lại? Các động lực chính đằng sau sự thay đổi này là gì?  

Lý do đầu tiên là việc áp dụng EV chậm hơn dự kiến. Trong khi doanh số bán EV đã tăng trưởng trên toàn cầu, nhiều khu vực — đặc biệt là ở các thị trường đang phát triển — vẫn chậm áp dụng xe điện do chi phí cao, thiếu cơ sở hạ tầng sạc và lo ngại về tuổi thọ của pin. "Xe điện không mở rộng đủ nhanh để thay thế động cơ đốt trong tại các thị trường chính", Mark Tilden, nhà phân tích cấp cao tại AutoTrends Global cho biết. "Người tiêu dùng vẫn muốn có những chiếc xe giá cả phải chăng, đáng tin cậy và công nghệ ICE hiện nay đã đáp ứng được điều đó". 

Các ông lớn ô tô xem xét lại tương lai chỉ dành cho xe điện, chuyển hướng trở lại đầu tư vào động cơ đốt trong. Ảnh minh họa

Tiếp đó là khả năng chi trả và nhu cầu của người tiêu dùng. Mặc dù chi phí pin đang giảm, xe điện vẫn đắt hơn đáng kể so với xe chạy bằng xăng. Tại các thị trường mới nổi như Đông Nam Á, Nam Mỹ và một số vùng ở Châu Phi, xe ICE vẫn tiếp tục thống trị doanh số vì chúng rẻ hơn, quen thuộc hơn và dễ bảo dưỡng hơn. Theo khảo sát giữa năm 2024 của McKinsey, 46% chủ sở hữu xe điện tại Mỹ và 29% người dùng toàn cầu cho biết muốn quay lại sử dụng xe động cơ đốt trong. Nguyên nhân chính là bất tiện khi sạc, thiếu trạm sạc, và phạm vi di chuyển hạn chế khiến xe điện khó đáp ứng nhu cầu đi đường dài. 

>> Chiếc xe đạp giá gần 300 triệu, có một ưu điểm mà ô tô cũng chào thua  

Bên cạnh đó sự bất ổn về quy định và chính sách cũng là một trong những lý do để các công ty ô tô đưa ra quyết định này. Mặc dù nhiều chính phủ đã cam kết loại bỏ dần xe chạy bằng xăng, nhưng áp lực kinh tế và thay đổi chính trị gần đây đã làm chậm lại hoặc làm dịu đi các cam kết này. Một số quốc gia hiện đang lùi thời hạn cấm xe ICE, tạo thêm lý do cho các nhà sản xuất ô tô để duy trì các tuyến xe ICE. 

Một nguyên nhân chính đáng nữa là do các doanh nghiệp sản xuất xe hướng tới phục hồi doanh thu và lợi nhuận. Lý do Mercedes-Benz đưa ra trong chiến lược trên, theo hãng, là nhằm phục hồi lợi nhuận sau khi doanh thu năm 2024 giảm 30%, riêng mảng ô tô du lịch giảm tới 40%. Đặc biệt, doanh số xe điện của hãng cũng giảm mạnh 25% so với kỳ vọng. 

Tại Mỹ, General Motors (GM) vừa đầu tư thêm 500 triệu USD vào nhà máy Arlington (Texas) và trước đó là 1 tỷ USD vào hai nhà máy ở Flint (Michigan) để củng cố sản xuất các dòng SUV cỡ lớn dùng động cơ đốt trong. 

Ford cũng nối gót, dừng sản xuất mẫu F-150 Lightning và hủy dự án SUV điện cỡ lớn. Hãng tuyên bố sẽ tiếp tục cung cấp xe xăng/dầu ở những thị trường chưa sẵn sàng hạ tầng cho xe điện, nhằm bảo đảm doanh số và lợi nhuận. 

Không chỉ Mỹ và châu Âu, các hãng xe Nhật như Toyota, Mazda, Subaru cũng tuyên bố tiếp tục đầu tư vào công nghệ động cơ đốt trong, đồng thời nghiên cứu nhiên liệu trung hòa carbon để vừa đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, vừa phù hợp thị hiếu đa dạng toàn cầu. 

Các nhà lãnh đạo ngành tái đầu tư vào ICE: Ai đang dẫn đầu?  

Toyota: Tiên phong về công nghệ hybrid, Toyota đã tái khẳng định cam kết phát triển động cơ hybrid và xăng hiệu quả hơn. Tại một triển lãm ô tô gần đây, Tổng giám đốc điều hành Koji Sato đã nhấn mạnh rằng "người tiêu dùng toàn cầu vẫn cần nhiều lựa chọn giá cả phải chăng, và xe hybrid và xe ICE hiệu quả vẫn đóng vai trò quan trọng". 

Ford: Mặc dù đã đầu tư mạnh vào các loại xe điện như F-150 Lightning, Ford gần đây đã công bố thêm nguồn tài trợ cho các dòng xe tải và SUV chạy bằng xăng của mình, với lý do nhu cầu mạnh mẽ đối với các loại xe truyền thống ở Bắc Mỹ và nhiều nơi khác. 

Volkswagen: Mặc dù đã đẩy mạnh sản xuất xe điện, Volkswagen vẫn mở rộng kế hoạch sản xuất một số mẫu xe ICE bán chạy nhất của mình và cam kết đầu tư vào động cơ đốt trong thế hệ tiếp theo đáp ứng các tiêu chuẩn khí thải nghiêm ngặt hơn. 

Stellantis (Chrysler, Jeep, Peugeot): Stellantis đang xem xét lại các tùy chọn ICE cho xe tải và SUV, tập trung vào tích hợp nhiên liệu linh hoạt và hybrid để đáp ứng các nhu cầu đa dạng trên toàn cầu. 

Ý nghĩa đối với người tiêu dùng và môi trường  

Người tiêu dùng, đặc biệt là ở các khu vực thu nhập trung bình và thấp, sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp tục có sẵn các loại xe chạy bằng xăng giá cả phải chăng, đã được thử nghiệm và chứng minh là hiệu quả. Khi lạm phát và lãi suất vẫn ở mức cao ở nhiều thị trường, các lựa chọn ICE rẻ hơn có thể dễ tiếp cận hơn so với các loại xe điện đắt tiền. 

Việc tái đầu tư vào quá trình đốt trong có thể làm chậm quá trình chuyển đổi xanh. Ảnh minh họa

Nhưng điều này sẽ kéo chậm tiến độ hơn đối với các mục tiêu về khí hậu. Mặt trái của xu hướng này là sự chậm trễ tiềm ẩn trong các mục tiêu giảm phát thải. Những người ủng hộ môi trường cảnh báo rằng việc kéo dài sản xuất ICE có thể cản trở các nỗ lực toàn cầu nhằm chống lại biến đổi khí hậu, trừ khi kết hợp với những cải tiến đáng kể về hiệu quả nhiên liệu và công nghệ phát thải. 

"Việc tái đầu tư vào quá trình đốt trong có thể làm chậm quá trình chuyển đổi xanh trừ khi có động thái thúc đẩy song song về hiệu quả và nhiên liệu carbon thấp", Lisa Reynolds của Hội đồng Giao thông Sạch Toàn cầu lưu ý. 

Khi đó, một số nhà sản xuất ô tô coi xe hybrid và xe ICE phát thải thấp thế hệ tiếp theo là cầu nối thực tế để điện khí hóa hoàn toàn, đặc biệt là ở những thị trường mà xe điện vẫn chưa thực tế hiện nay. 

Ảnh hưởng về chính trị và kinh tế  

Các chính phủ từng tuyên bố sẽ cấm xe ICE hiện đang phải đối mặt với áp lực chính trị để bảo vệ việc làm và các ngành công nghiệp liên quan đến sản xuất ô tô truyền thống. Ví dụ, Đức và Ý đã kêu gọi miễn trừ đối với xe ICE tương thích với nhiên liệu tổng hợp sau năm 2035. 

Các quốc gia đang phát triển cho rằng xe ICE giá cả phải chăng là điều cần thiết cho tăng trưởng kinh tế, đặc biệt là ở những nơi thiếu cơ sở hạ tầng EV. 

Các chuyên gia trong ngành dự đoán rằng thay vì chuyển đổi hoàn toàn sang EV, tương lai của ngành công nghiệp ô tô có thể là hệ thống "đường đôi", trong đó xe EV và xe ICE cùng tồn tại trong nhiều thập kỷ, tùy thuộc vào cơ sở hạ tầng, chính sách và nhu cầu của người tiêu dùng trong khu vực. 

"Chúng ta đang chứng kiến sự kiểm tra thực tế trong chiến lược ô tô toàn cầu. Xe EV sẽ phát triển, nhưng xe ICE sẽ không biến mất trong thời gian tới - chúng đang thích nghi", Samantha Kim, chiến lược gia ngành ô tô tại Mobility Insights cho biết. Sự trở lại của đầu tư vào động cơ đốt trong phản ánh phản ứng thực dụng đối với thực tế thị trường phức tạp hơn là sự từ chối tương lai điện. Trong khi EV sẽ tiếp tục mở rộng, đặc biệt là ở các thị trường phát triển, công nghệ ICE - đặc biệt là ở dạng hybrid và phát thải thấp - sẽ vẫn là một phần quan trọng của bối cảnh ô tô trong nhiều năm tới. 

Khi các nhà sản xuất ô tô hiệu chỉnh lại chiến lược của mình, người tiêu dùng có thể được hưởng lợi từ nhiều lựa chọn hơn và khả năng chi trả, nhưng con đường hướng tới tương lai không phát thải có thể trở nên dài hơn và phức tạp hơn. 

>> Ô tô Trung Quốc bị 'giáng đòn mạnh' bởi chính khách hàng tiềm năng