Căng thẳng thuế quan Mỹ - Trung: Đồng VND chịu áp lực gì? 

Việt Nam – một nền kinh tế có độ mở cao – đang đối diện với những áp lực lớn, đặc biệt là về tỷ giá, dòng vốn đầu tư và lạm phát. Vậy VND sẽ bị ảnh hưởng như thế nào trước cơn bão thương mại này? 

Thương chiến Mỹ - Trung  đã chính thức bước vào một giai đoạn căng thẳng mới khi chính quyền Tổng thống Donald Trump  mạnh tay áp thuế lên nhiều mặt hàng từ Trung Quốc. Trung Quốc ngay lập tức phản đòn, khiến chuỗi cung ứng toàn cầu chao đảo và rủi ro tài chính gia tăng. 

Theo Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA), Ngân hàng Techcombank, căng thẳng thương mại leo thang không chỉ làm xáo trộn lưu lượng thương mại toàn cầu mà còn tạo áp lực lớn lên tỷ giá, dòng vốn và lạm phát của các nền kinh tế mở như Việt Nam. 

Áp lực lên tỷ giá VND: Đồng tiền nội địa sẽ ra sao?  

VND đang chịu áp lực mất giá khi đồng USD mạnh lên, dòng vốn đầu tư chững lại và tâm lý thị trường trở nên bất ổn. Theo Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA), Ngân hàng Techcombank, VND dự kiến sẽ mất giá khoảng 3,5% so với USD trong năm 2025, với xu hướng biến động hai chiều vẫn rất lớn. 

Biến động tỷ giá USD/VND theo thời gian. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), MOF, MPI, TCB Market Research.

Thứ nhất, đồng USD đang nắm thế thượng phong khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)  giữ lãi suất ở mức cao. Trong tháng 1/2025, chỉ số CPI của Mỹ đạt 3,0% YoY, củng cố kỳ vọng rằng Fed sẽ duy trì lãi suất 5,5% trong phần lớn năm nay. USD mạnh lên, VND lập tức chịu sức ép. 

Diễn biến và dự báo lạm phát tại Mỹ (% YoY). Nguồn: Bloomberg, Refinitiv, BLS, Fred, TCB Market Research.

Thứ hai, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam có dấu hiệu suy giảm. Theo Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA), Ngân hàng Techcombank, vốn đăng ký cấp mới FDI đã giảm 36% trong tháng 1/2025 so với cùng kỳ năm trước, đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp suy giảm. Điều này có nghĩa là lượng USD chảy vào Việt Nam sẽ ít hơn, gia tăng áp lực lên tỷ giá VND. 

Tình hình giải ngân và tăng trưởng vốn đăng ký FDI tháng 1 qua các năm. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), MPI, TCB Market Research.

Thứ ba, cán cân thương mại Việt - Mỹ đối diện thách thức. Hiện Việt Nam có thặng dư thương mại 142 tỷ USD với Mỹ, một con số không hề nhỏ. Nếu Mỹ áp thuế lên hàng hóa Việt Nam, nguồn thu USD trong nước sẽ bị ảnh hưởng, khiến VND mất giá sâu hơn. 

Liệu Việt Nam có bị Mỹ áp thuế nhập khẩu?  

Một câu hỏi khiến giới kinh doanh và đầu tư đau đầu: Mỹ có nhắm đến Việt Nam trong chính sách thuế quan? Theo Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA), Ngân hàng Techcombank, “Việt Nam hiện xếp thứ tư trong danh sách các quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất với Mỹ, chỉ sau Trung Quốc, Mexico và Canada". Điều này đồng nghĩa với việc Việt Nam có thể bị Mỹ đưa vào diện xem xét áp thuế đối ứng. 

Tuy nhiên, Việt Nam có một số lợi thế quan trọng. Trước hết, quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và Mỹ vẫn rất tốt. Nhiều tập đoàn lớn của Mỹ như NVIDIA, SpaceX đã và đang mở rộng đầu tư vào Việt Nam, giúp hai nước có sự gắn kết lợi ích mạnh mẽ. 

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng chủ động cân bằng cán cân thương mại với Mỹ bằng cách tăng nhập khẩu các mặt hàng chiến lược. Theo Bộ phận Phân tích Kinh tế và Thị trường Tài chính (MA), Ngân hàng Techcombank, "nhập khẩu máy bay từ Mỹ trong quý 4/2024 đã tăng 616%, trong khi nhập khẩu khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) tăng 72% so với cùng kỳ". Điều này giúp Việt Nam giảm nguy cơ bị Mỹ áp thuế mạnh. 

Dù vậy, rủi ro vẫn tồn tại. Ông Trump đã tuyên bố sẽ áp dụng thuế quan “đối ứng” từ ngày 1/4/2025, điều này có thể tác động trực tiếp lên một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, gỗ, thủy sản và điện tử. 

Áp lực lạm phát: Hàng hóa sẽ đắt đỏ hơn?  

Cùng với tỷ giá USD/VND, lạm phát cũng đang là một vấn đề đáng quan tâm. VND mất giá có thể khiến giá hàng nhập khẩu tăng, đẩy chi phí lên cao, đặc biệt là xăng dầu, nguyên liệu sản xuất và thực phẩm. Theo Techcombank, mức lạm phát trung bình năm 2025 được dự báo ở mức 3,6%, dao động từ 3,4% - 4,0%. 

Đóng góp vào lạm phát hàng tháng (MoM) trong các tháng có Tết Nguyên Đán. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), MPI, TCB Market Research.

Để ứng phó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã có những động thái can thiệp mạnh mẽ. Trong tháng 2/2025, NHNN đã nâng tỷ giá trung tâm và tỷ giá bán can thiệp khoảng 1,1% so với đầu tháng, giúp ổn định thị trường ngoại hối. Đồng thời, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn một tuần được giữ ở mức 4,0% - 5,0%, nhằm đảm bảo thanh khoản cho hệ thống ngân hàng. 

Diễn biến tỷ giá USD/VND và các mức tỷ giá chính sách. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), MPI, TCB Market Research.

Bên cạnh đó, Chính phủ cũng đang đẩy mạnh chính sách tài khóa để hỗ trợ tăng trưởng. Theo Techcombank, "đề xuất chi đầu tư phát triển năm 2025 đã tăng lên 875 nghìn tỷ đồng, cao hơn 11% so với dự toán ban đầu". Điều này cho thấy sự quyết tâm mạnh mẽ của Chính phủ trong việc kích thích nền kinh tế, bù đắp cho sự suy giảm của xuất khẩu và FDI. 

Chi đầu tư phát triển tháng 1 và kế hoạch chi đầu tư phát triển của Chính phủ. Nguồn: Tổng cục Thống kê (GSO), MPI, TCB Market Research.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đang tạo ra những áp lực lớn đối với kinh tế Việt Nam, đặc biệt là tỷ giá VND, dòng vốn đầu tư và lạm phát. VND có thể mất giá khoảng 3,5% trong năm 2025 do USD mạnh lên, dòng vốn ngoại chậm lại và nguy cơ Mỹ áp thuế. 

Tuy nhiên, Việt Nam có những điểm tựa quan trọng. Quan hệ thương mại với Mỹ vẫn tích cực, chính sách tiền tệ linh hoạt và đầu tư công được đẩy mạnh. Trong bối cảnh này, NHNN và Chính phủ sẽ phải có những bước đi thận trọng để giữ ổn định kinh tế vĩ mô, giảm thiểu tác động tiêu cực của cuộc chiến thương mại toàn cầu. 

>> Chuyên gia: Bỏ room tín dụng là bước đi chiến lược nhưng đòi hỏi kiểm soát rủi ro chặt chẽ