Thị trường chứng khoán kết thúc tháng 4/2022 với mức giảm 8,4% qua đó trở thành tháng giảm sâu nhất trong vòng 2 năm.
Cụ thể, VN-Index giảm 125,35 điểm (-8,4%) xuống 1.366,80 điểm; HNX-Index giảm 83,79 điểm (-18,6%) xuống 365,83 điểm.
Việc hàng loạt cổ phiếu chiết khấu giá cực sâu tuy gây thiệt hại rất lớn cho nhiều nhà đầu tư song cũng sẽ tạo cơ hội cho các nhà đầu tư khác.
Thống kê cho thấy riêng trên HOSE, trong vòng 4 tháng đầu năm nay, có tới 225 cổ phiếu điều chỉnh tối thiếu 20% so với giá đỉnh trong thời gian này. Trong số này, 140 mã điều chỉnh trên 30%, thậm chí gần 30 mã "bốc hơi" trên 50% giá trị.
Nỗi ám ảnh này một phần vì cơ cấu nhà đầu tư cũng rất khác biệt. Nếu như giai đoạn tháng 3/2020, chủ yếu là các nhà đầu tư thâm niên phải chứng kiến mức biến động lớn trên thị trường thì 4 tháng đầu năm 2022 lại chủ yếu là các nhà đầu tư mới.
Tại chương trình Talkshow Phố Tài chính ngày 2/5/2022, ông Lê Đức Khánh, Giám đốc Phân tích Chứng khoán VPS cho rằng, từ năm 2020 - 2021, số lượng nhà đầu tư cá nhân tăng nhiều bao gồm cả nhỏ lẻ, “tay chơi” lớn cho đến các đội nhóm hoạt động sôi nổi.
Năm 2022, khi những thương vụ, sự kiện tương đối tiêu cực ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư, các đội nhóm có xu hướng chùn bước lại, thị trường đã có những tín hiệu điều chỉnh, tâm lý nhà đầu tư cảm thấy đuối sức, dòng tiền bắt đầu rút ra khỏi nhiều cổ phiếu. Diễn biến này xảy ra từ nhóm đầu cơ và lan sang nhiều mã cổ phiếu khác.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn có kết quả kinh doanh đột phá trong quý I/2022. Dù vậy, nhà đầu tư thường chỉ quan tâm đến việc giá cổ phiếu lên hay không mà ít quan tâm đến câu chuyện cơ bản, điều này dần dần sẽ dẫn đến những hành xử phi lý. Nhà đầu tư thường sẽ không biết hành xử, quản lý danh mục ra sao.
Ông Hồ Quốc Tuấn, Giảng viên cao cấp, Đại học Bristol, Anh cũng đồng ý với quan điểm của ông Khánh và cho rằng yếu tố tâm lý là một trong những vấn đề chủ chốt của thị trường. Bên cạnh đó, ông Tuấn cho rằng có thêm yếu tố về việc nhà đầu tư sử dụng margin (ký quỹ) nhiều dẫn đến tình trạng bán giải chấp (margin call). Đây là vấn đề không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà trước đây một vài tháng cũng đã diễn ra ở Trung Quốc hoặc Mỹ. Mỗi thị trường sẽ có những giải đoạn phấn khởi và thanh khoản mạnh, nhưng có những giai đoạn dòng tiền không vào mạnh và nhà đầu tư bán ra khiến không chỉ có cổ phiếu đầu cơ mà cả những cổ phiếu tốt vẫn bị ảnh hưởng. Đồng thời đi kèm với đó là việc tin đồn sẽ tạo ra những khó khăn như hiện nay. Nhìn về dài hạn việc điều chỉnh này là tốt sẽ giúp dòng tiền mới chảy vào.
Có ý kiến cho rằng sau những phiên giảm liên tiếp, thị trường đã thiết lập những mức giá tốt và đây là cơ hội tốt cho nhà đầu tư. Ông Tuấn đánh giá việc mua cổ phiếu hay không phải xác định được nhà đầu tư muốn nắm giữ trong bao lâu.
Theo vị này, việc đầu tư ngắn hạn hiện vẫn còn nhiều yếu tố còn chưa chắc chắn. Xét về quốc tế, Fed được kỳ vọng sẽ tăng lãi suất khoảng 0,5% và tạo ra rủi ro về lãi suất. Điều thứ hai là rủi ro từ phía Trung Quốc, hiện nay vẫn đang đối đầu với dịch COVID-19 dẫn đến nhiều vấn đề như tăng trưởng kinh tế, chuỗi cung ứng cho toàn cầu. Thứ ba là USD và Yên Nhật tăng mạnh tạo ra rủi ro đồng tiền ở các nước đang phát triển có thể bị mất giá mạnh, điều này chưa tính đến diễn biến tại Ukraine.
Nếu đầu tư dài hạn (cuối 2022), cơ hội thành công sẽ sáng hơn do Fed dù có tăng lãi suất 5 – 7 lần nhưng so với lịch sử, lãi suất trong nước vẫn ở mức thấp. Như vậy, cổ phiếu vẫn có thể tiếp tục tăng.
Theo ông Khánh, quan điểm trong năm nay đó là phải “phòng thủ” tốt sau đó mới có những bước “tấn công” tốt. Khi “phòng thủ” nhà đầu tư sẽ quản trị danh mục thực sự an toàn và thận trọng. Nhà đầu tư có thể tham khảo thêm thị trường phái sinh để hedging (phòng hộ) cho danh mục.
Dự báo thị trường chứng khoán thời gian tới, ông Khánh cho biết giai đoạn giữa năm thường thị trường chứng khoán sẽ kém tích cực hơn không chỉ ở Việt Nam mà cả thế giới. Tháng 3, 4, 5 và 6 thị trường thường có giao dịch theo hình “zic zắc”; càng về cuối năm hoặc sang năm sau, triển vọng có thể tươi sáng hơn.
Nhóm doanh nghiệp hưởng lợi từ môi trường vĩ mô được ông Khánh đánh giá sẽ có sự triển vọng. Ngoài ra, môi trường lãi suất cao sẽ được cho là thuận lợi đối với nhóm bảo hiểm khi đây cũng nhóm doanh nghiệp trả cổ tức tốt bằng tiền mặt. Nhóm điện nước, tiện ích và nhóm thuộc diện tái cấu trúc, mục tiêu của các hoạt động M&A.
Ông Tuấn cũng kỳ vọng mùa hè năm nay với việc người dân đi du lịch nhiều, nền kinh tế mở cửa trở lại, tỷ suất lợi nhuận của các doanh nghiệp làm ăn tốt tăng trưởng cao sẽ ở đầu hoặc giữa quý III. Các quỹ đầu tư sẽ bắt đầu tính toàn những vấn đề này vào giai đoạn đầu quý III thay vì mùa hè.
