Đẩy mạnh đầu tư công và giảm thuế: Giải pháp giúp kinh tế Việt Nam duy trì tăng trưởng trong những tháng cuối năm? 

Theo báo cáo kinh tế vĩ mô & thị trường chứng khoán tháng 10 vừa được Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC) công bố, việc điều chỉnh chính sách linh hoạt và hiệu quả là chìa khóa để tiếp tục hỗ trợ nền kinh tế, giảm thiểu rủi ro và thúc đẩy đầu tư. 

Chính sách tiền tệ: Tác động từ lãi suất và tăng trưởng tín dụng  

Một trong những công cụ trọng yếu của chính sách tiền tệ  là việc điều chỉnh lãi suất. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã liên tục thực hiện các biện pháp linh hoạt để giữ lãi suất ở mức thấp, từ đó giảm bớt chi phí vay vốn cho doanh nghiệp và người dân. 

Biểu đồ: Diễn biến lãi suất điều hành tại Việt Nam giai đoạn 2020-2024 - Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), tổng hợp từ FiinproX và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).

Đến tháng 9/2024, lãi suất điều hành tiếp tục được giữ ở mức thấp nhằm kích thích tín dụng và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Lãi suất cho vay đã giảm rõ rệt, giúp tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc tiếp cận vốn, đặc biệt trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng dần phục hồi, đạt mức 8,53% (Ytd). 

Theo BSC, một yếu tố quan trọng trong chiến lược này là việc cân nhắc tác động của lãi suất đối với lạm phát. Mặc dù lạm phát  vẫn nằm dưới mức mục tiêu 4,5%, áp lực có thể gia tăng trong tương lai do giá cả hàng hóa và năng lượng toàn cầu biến động, đặc biệt là giá điện. BSC dự báo rằng nếu không có những biện pháp kiểm soát chặt chẽ, sự gia tăng lạm phát từ các yếu tố quốc tế sẽ là thách thức lớn đối với chính sách tiền tệ. 

Bên cạnh việc duy trì lãi suất thấp, NHNN cần phải điều chỉnh chính sách linh hoạt để tránh áp lực lên tỷ giá hối đoái . Từ cuối tháng 9/2024, tỷ giá USD/VND đã tăng nhẹ trở lại, một phần do ảnh hưởng từ báo cáo việc làm của Mỹ và tình hình xung đột địa chính trị trên thế giới. Tỷ giá ổn định đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát lạm phát nhập khẩu và giữ vững năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. 

Chính sách tài khóa: Đẩy mạnh đầu tư công và giảm thuế  

Chính sách tài khóa là công cụ quan trọng trong việc kích thích tổng cầu, từ đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Báo cáo của BSC chỉ ra rằng tỷ lệ giải ngân đầu tư công trong 9 tháng đầu năm 2024 đã đạt 55,7% kế hoạch, tương đương 428.067 tỷ đồng, nhưng vẫn cần thêm nỗ lực để đạt mục tiêu giải ngân 95% trong cả năm. Điều này cho thấy sự quan trọng của việc tăng cường đầu tư công, đặc biệt trong các dự án hạ tầng quan trọng, nhằm thúc đẩy sản xuất và gia tăng nhu cầu lao động. 

Biểu đồ: Diễn biến tăng trưởng tín dụng và M2 tại Việt Nam giai đoạn 2020-2024 - Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), tổng hợp từ FiinproX và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).

Ngoài ra, theo BSC việc giảm thuế giá trị gia tăng  (VAT) 2% từ ngày 1/7/2024 đến hết năm cũng đã góp phần kích thích tiêu dùng và giảm bớt áp lực chi phí cho doanh nghiệp. Chính sách này phù hợp với lý thuyết kích thích tiêu dùng trong thời kỳ suy thoái, khi chính phủ can thiệp để hỗ trợ cầu tiêu dùng, từ đó giảm bớt áp lực suy giảm kinh tế. 

Theo BSC, việc kết hợp nhịp nhàng giữa chính sách tiền tệ và tài khóa sẽ là yếu tố quyết định đến khả năng duy trì tăng trưởng kinh tế. Lãi suất thấp cần đi đôi với các biện pháp tài khóa như tăng cường giải ngân đầu tư công và các gói hỗ trợ doanh nghiệp để tạo ra sức mạnh tổng hợp. Tuy nhiên, BSC cảnh báo rằng sự phối hợp này phải được quản lý chặt chẽ để tránh rơi vào tình trạng mất cân đối, đặc biệt trong bối cảnh rủi ro lạm phát gia tăng và thâm hụt ngân sách. 

Những yếu tố rủi ro tiềm ẩn  

Mặc dù các chính sách hiện tại đã tạo ra nền tảng vững chắc cho tăng trưởng, Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều rủi ro. Thị trường xuất khẩu vẫn chịu áp lực lớn từ suy thoái kinh tế toàn cầu, đặc biệt là các thị trường quan trọng như Mỹ và EU. Các yếu tố địa chính trị và sự biến động giá cả hàng hóa cũng là những rủi ro tiềm ẩn có thể tác động tiêu cực đến nền kinh tế trong nước. 

BSC cũng chỉ ra rằng khu vực bất động sản vẫn chưa phục hồi như kỳ vọng. Điều này, kết hợp với sự chậm lại của tăng trưởng tiêu dùng và xuất khẩu, có thể làm giảm hiệu quả của các chính sách hỗ trợ hiện tại. 

Trong bối cảnh hiện nay, cả chính sách tiền tệ và tài khóa đều đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Việc giảm lãi suất và thúc đẩy giải ngân đầu tư công đã góp phần quan trọng trong việc kích thích tăng trưởng. Tuy nhiên, các rủi ro từ bên ngoài và khả năng phục hồi chậm của một số ngành kinh tế chủ chốt vẫn cần được theo dõi chặt chẽ. Các chính sách trong thời gian tới cần phải được điều chỉnh linh hoạt để đảm bảo phát triển bền vững. 

>> Đầu tư công vào guồng: Lộ diện 2 dự án hạ tầng sẽ tạo đột phá