Đề xuất bố trí hơn 14 nghìn tỷ gỡ khó 11 dự án BOT như cầu Ba Vì - Việt Trì, hầm Đào Cả... 

Bộ Xây dựng đang đề xuất Chính phủ báo cáo Quốc hội ban hành nghị quyết nhằm giải quyết triệt để bất cập của các dự án BOT  được đầu tư xây dựng giai đoạn trước năm 2015. 

Đại diện Bộ Xây dựng thông tin, hiện cả nước có 140 dự án BOT, trong đó Bộ quản lý 66 dự án, địa phương quản lý 74 dự án. 

Trong số này có 11 dự án (8 dự án do Bộ quản lý và 3 dự án do địa phương quản lý) gặp khó khăn cần có giải pháp tháo gỡ. Bộ Xây dựng đề xuất chia làm 2 nhóm. 

Nhóm 1, Bộ Xây dựng đề xuất Nhà nước hỗ trợ khoảng 8.482 tỷ đồng cho 4 dự án có doanh thu sụt giảm, không có khả năng phục hồi. 

Bao gồm: dự án cầu Ba Vì - Việt Trì (hỗ trợ khoảng 598 tỷ đồng, tương ứng 41% tổng mức đầu tư), dự án cầu Thái Hà (hỗ trợ khoảng 1.024 tỷ đồng, tương ứng khoảng 60% tổng mức đầu tư), dự án xây dựng hầm đường bộ qua Đèo Cả (bổ sung khoảng 2.280 tỷ đồng, tương ứng khoảng 37% tổng mức đầu tư), dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn (hỗ trợ khoảng 4.600 tỷ đồng, tương ứng khoảng 38% tổng mức đầu tư). 

Bộ Xây dựng lý giải việc hỗ trợ cao đối với dự án cầu Thái Hà (khoảng 60% tổng mức đầu tư) là vì công trình nằm tại huyện Lý Nhân (Hà Nam), địa bàn có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn. Theo Luật đối tác công tư dự án này có thể được Nhà nước hỗ trợ cao như vậy. 

Nhóm 2, bố trí vốn Nhà nước khoảng 6.317 tỷ đồng để thanh toán và chấm dứt hợp đồng trước thời hạn đối với 7 dự án. 

Các dự án gồm: Tuyến tránh TP Thanh Hóa (khoảng 882 tỷ đồng), dự án xây dựng mới cầu Bình Lợi (khoảng 571 tỷ đồng), dự án cải tạo Quốc lộ 91 (khoảng 1.278 tỷ đồng), dự án xây dựng đường Thái Nguyên - Chợ Mới (khoảng 2.631 tỷ đồng), dự án đường Hồ Chí Minh qua tỉnh Đắk Lắk (379 tỷ đồng), dự án xây dựng cầu An Hải (khoảng 33 tỷ đồng), dự án nâng cấp đường 39B đoạn thị trấn Thanh Nê (khoảng 543 tỷ đồng). 

“Số tiền Nhà nước hỗ trợ trên không tính lợi nhuận vốn chủ sở hữu trong giá trị đề nghị thanh toán. Nhà nước chỉ hỗ trợ, thanh toán một phần lãi vay đối với khoản vay đầu tư dự án (nếu có)”, Bộ Xây dựng cho biết. 

Với số tiền trên, Bộ Xây dựng đề xuất trích khoảng 14.223 tỷ đồng từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương năm 2024 để tháo gỡ vướng mắc đối với 9/11 dự án. Tỉnh Phú Yên, Thái Bình chịu trách nhiệm bố trí khoảng 576 tỷ đồng từ ngân sách địa phương để tháo gỡ vướng mắc đối với 2 dự án mà địa phương là cơ quan có thẩm quyền. 

Lý do Nhà nước cần hỗ trợ   

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết 11 dự án trên phải có sự vào cuộc của Nhà nước vì các vướng mắc đến từ nhiều yếu tố như: thay đổi chính sách phí, vị trí đặt trạm thu phí… 

Cụ thể với chính sách Nhà nước cho phép doanh nghiệp đầu tư dự án nâng cấp Quốc lộ 91B và đặt hai trạm thu phí (T1 và T2) trên tuyến để hoàn vốn. 

Tuy nhiên, do thu phí hở (đi trên dự án là mất tiền), sử dụng một đoạn ngắn vẫn phải trả phí, nên nhiều người phản đối khiến nhà đầu tư phải dừng thu phí một trạm. Do không được thu phí theo cam kết của Nhà nước nên lũy kế doanh thu doanh nghiệp đến nay chỉ đạt 35%. 

Thêm vào đó, hiện Cần Thơ đang đầu tư hai tuyến đường song hành với dự án nâng cấp Quốc lộ 91B dự kiến đưa vào khai thác năm 2025. Điều này khiến dự án tiếp tục bị phân lưu lượng phương tiện dẫn đến phá vỡ phương án tài chính. 

Hay quy định về trạm thu phí, Bộ Xây dựng thừa nhận có một số trạm “làm đường một nơi, thu phí một nẻo”, điển hình là trạm Bỉm Sơn, trạm Bắc Thăng Long - Nội Bài. Tuy nhiên, Bộ khẳng định việc này được cấp thẩm quyền cho phép và không sai với quy định thời điểm đó. 

“Như dự án xây dựng hầm đường bộ Đèo Cả (hạng mục mở rộng hầm Hải Vân), trong điều kiện nguồn vốn Nhà nước khó khăn, thay vì hỗ trợ bằng vốn Nhà nước, DN được cho phép thu phí trên tuyến La Sơn - Túy Loan…”, Bộ Xây dựng dẫn chứng. 

>> Dự án BOT nghìn tỷ thua lỗ kéo dài, Bộ GTVT đề xuất cơ chế giải cứu