JCER: Chiến tranh thương mại Mỹ-Trung sẽ khiến tăng trưởng GDP Trung Quốc ngay lập tức giảm một nửa 

Trung Quốc: Suy giảm xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế  

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung khởi phát từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng thống Donald Trump  (2017-2021), với đợt áp thuế đầu tiên vào năm 2018 nhắm vào 50 tỷ USD hàng hóa từ Trung Quốc. Đến nhiệm kỳ thứ hai (2025-2029), các chính sách thương mại cứng rắn tiếp tục leo thang, với mức thuế 60% áp dụng lên toàn bộ hàng hóa Trung Quốc. JCER dự báo tăng trưởng GDP thực của Trung Quốc sẽ giảm xuống còn 3% vào năm 2025, giảm mạnh so với mức trung bình 6-8% trước chiến tranh thương mại. 

Ngoài ra, hệ thống chính trị tập trung của Trung Quốc cũng góp phần làm suy giảm năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) – yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dài hạn. Nếu không có những cải cách lớn, tốc độ tăng trưởng của Trung Quốc sẽ tiếp tục giảm xuống dưới 3% từ năm 2026 và có thể chỉ đạt 1% vào năm 2035. JCER cũng ghi nhận sự sụt giảm trong chỉ số tiềm năng số hóa của Trung Quốc, xuống hạng 44 toàn cầu vào năm 2024, thấp hơn Hàn Quốc (hạng 7) và Nhật Bản (hạng 13). Nguyên nhân chính đến từ các biện pháp kiểm soát chặt chẽ đối với công nghệ và môi trường kinh doanh không minh bạch. 

Ảnh minh hoạ. Nguồn: Internet.

Mỹ: Bảo hộ kinh tế và hệ lụy từ chính sách nhập cư  

Mặc dù khởi xướng chiến tranh thương mại để bảo vệ lợi ích nội địa, Mỹ cũng không tránh khỏi tổn thất kinh tế. JCER dự báo tăng trưởng GDP thực của Mỹ sẽ giảm xuống dưới 2% vào năm 2025, do tác động từ thuế quan và các biện pháp hạn chế nhập cư. Chính sách trục xuất 1,3 triệu lao động nhập cư bất hợp pháp vào năm 2025, và thêm 8 triệu người trong giai đoạn 2026-2029, sẽ làm giảm mạnh lực lượng lao động, gây áp lực lớn lên thị trường lao động và gia tăng chi phí sản xuất. 

Trong kịch bản tiêu cực, JCER nhận định tăng trưởng GDP thực của Mỹ  có thể giảm dưới mức 1% mỗi năm từ 2026 đến 2029. Điều này làm suy yếu khả năng cạnh tranh toàn cầu của Mỹ trong các ngành công nghệ và sản xuất, đồng thời ảnh hưởng nghiêm trọng đến tiêu dùng nội địa – động lực chính của nền kinh tế Mỹ. 

Chuỗi cung ứng toàn cầu: Tổn thất và cơ hội  

Từ năm 2018 đến 2024, các nước phụ thuộc vào chuỗi cung ứng toàn cầu như Việt Nam, Malaysia, và Thái Lan đã chịu ảnh hưởng đáng kể từ sự gián đoạn thương mại. Tuy nhiên, JCER chỉ ra rằng một số quốc gia Đông Nam Á, đặc biệt là Việt Nam, đang tận dụng cơ hội từ việc các doanh nghiệp quốc tế dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Trong giai đoạn 2025-2030, Việt Nam có thể trở thành trung tâm sản xuất lớn trong các lĩnh vực điện tử, dệt may và công nghệ cao. 

Ngược lại, các quốc gia như Thái Lan và Malaysia đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt trong việc thu hút đầu tư. JCER nhấn mạnh rằng các nước này cần cải thiện cơ sở hạ tầng, thúc đẩy các hiệp định thương mại tự do (FTA) và nâng cao năng lực cạnh tranh để duy trì vị thế trong bối cảnh toàn cầu hóa gặp thách thức. 

Tác động dài hạn: Suy giảm tổng cầu và tăng trưởng bấp bênh  

JCER áp dụng các mô hình kinh tế dài hạn để phân tích tác động từ chiến tranh thương mại. Từ năm 2025 đến 2035, cả Mỹ và Trung Quốc đều chứng kiến sự suy giảm tổng cầu nghiêm trọng. Khi xuất khẩu của Trung Quốc giảm mạnh và nhập khẩu của Mỹ bị hạn chế, các ngành công nghiệp phụ thuộc vào thương mại quốc tế cũng chịu tổn thất lớn. 

Theo kịch bản cơ bản, GDP danh nghĩa của Mỹ được dự đoán sẽ cao hơn Trung Quốc khoảng 13,2 nghìn tỷ USD vào năm 2035. Tuy nhiên, JCER cảnh báo rằng khoảng cách này không phản ánh sự ổn định, bởi cả hai nền kinh tế đều bị tổn thất lớn từ chính sách bảo hộ. Những chi phí kinh tế gia tăng, cùng sự bất ổn về chính sách, sẽ tiếp tục làm giảm hiệu quả đầu tư và năng suất lao động trong dài hạn. 

Giải pháp và tương lai kinh tế toàn cầu  

JCER khuyến nghị rằng, để giảm thiểu rủi ro từ chiến tranh thương mại, các quốc gia cần đẩy mạnh hợp tác đa phương và cải cách nội bộ. Thúc đẩy tự do thương mại thông qua các FTA và cải thiện môi trường kinh doanh sẽ là chìa khóa giúp các nước duy trì ổn định kinh tế. Đồng thời, các bên liên quan cần chuyển từ đối đầu sang đối thoại để khôi phục niềm tin vào hệ thống thương mại toàn cầu. 

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung là một minh chứng rõ ràng rằng không quốc gia nào thực sự “thắng” trong các xung đột kinh tế. Hợp tác và sáng tạo chính sách sẽ là cách duy nhất để các nền kinh tế vượt qua thách thức và xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững trong tương lai. 

>> American Exceptionalism – Mỹ có thể khiến thị trường toàn cầu và Việt Nam dậy sóng như thế nào?