Khu thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam sẽ hoạt động theo mô hình đặc biệt thế nào? 

Khu thương mại đầu tiên của cả nước 

Thời điểm cuối tháng 12/2024, Văn phòng Chính phủ đã có thông báo Kết luận Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết số 136 về phát triển Đà Nẵng. 

Trong thông báo có nêu rõ, ngày 21/12/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chủ trì phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo thực hiện Nghị quyết 136/2024/QH15 - về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong nỗ lực phát triển Đà Nẵng. 

>> Chỉ trong tháng đầu năm 2025, doanh thu BĐS tại TP. HCM đạt ngưỡng gần 23.000 tỷ 

Nghị quyết này giúp mở ra cơ chế đặc thù và tạo đà cho thành phố có sự bứt phá mạnh mẽ. 

Người đứng đầu Chính phủ đánh giá cao truyền thống đổi mới, sáng tạo của TP. Đà Nẵng, đồng thời chỉ rõ tiềm năng về sự phát triển kinh tế - xã hội của TP khi chưa được khai thác tối đa. 

Nghị quyết số 136 ra đời giúp tháo gỡ những rào cản, tạo động lực phát triển cho TP. Đà Nẵng. Các Bộ, ban ngành cùng chính quyền TP đã nhanh chóng vào cuộc và triển khai các nhiệm vụ được giao. 

Giữa bối cảnh Việt Nam hướng đến việc xây dựng một quốc gia thương mại tự do, TP. Đà Nẵng được xác định là địa phương "đi trước mở đường". 

Liên quan đến vấn đề Đà Nẵng kiến nghị thành lập Khu thương mại tự do, lãnh đạo Chính phủ đã chỉ đạo các cơ quan khẩn trương hoàn thiện các thủ tục pháp lý, thẩm định hồ sơ để trình quyết định thành lập trước ngày 28/2/2025. 

Ngoài ra, lãnh đạo Chính phủ cho biết, các chính sách đặc thù cho khu thương mại tự do sẽ tiếp tục được nghiên cứu, đánh giá nhằm đảm bảo tính cạnh tranh. 

Việc thành lập Khu thương mại tự do mang ý nghĩa quan trọng, là cú hích và động lực lớn để kinh tế TP. Đà Nẵng nói riêng và kinh tế vùng nói chung phát triển. 

Sẽ theo mô hình đặc biệt chưa từng có trong tiền lệ 

Ngày 23/11, Ủy ban Nhân dân TP. Đà Nẵng đã tổ chức tham vấn ý kiến đề án xây dựng khu thương mại tự do. 

Theo PGS.TS Bùi Quang Bình - Trường ĐH Kinh tế - ĐH Đà Nẵng cho rằng trên cơ sở nhiều mô hình thành công của các khu thương mại tự do ở các nước, TP. Đà Nẵng đề xuất mô hình khu thương mại tự do phức hợp đa chức năng theo cơ chế liên thông "khu trong khu". 

Trọng tâm lấy thu hút phát triển bên ngoài lãnh thổ để cộng hưởng thu hút các hoạt động bên trong lãnh thổ. 

Quy mô diện tích của khu thương mại tự do đến giai đoạn hoàn chỉnh hạ tầng và đồng bộ các khu chức năng đạt khoảng 2.400ha. 

Theo mô tả, đây là loại hình khu thương mại tự do có hàng rào cứng với ranh giới không gian xác định, được áp dụng các chính sách ưu đãi cạnh tranh nhằm thu hút các doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp trong nước có vị thế dẫn dắt đối với một số ngành ưu tiên. 

Theo kỳ vọng của nhóm xây dựng đề án, khu thương mại tự do Đà Nẵng - khu thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam sẽ có mô hình tiên phong với thể chế theo tiêu chuẩn quốc tế, thu hút các nhà đầu tư hàng đầu trong lĩnh vực ưu tiên; trở thành trung tâm sản xuất, logistics, thương mại, dịch vụ hiện đại, chất lượng cao gắn với cảng biển Liên Chiểu. 

Hiện nay, theo ông Bình, nhằm cải thiện tăng khả năng cạnh tranh của Đà Nẵng với khu vực, TP cần nâng cấp hạ tầng logistics, xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp. 

Nhiều chuyên gia cho rằng Trung ương đã cho cơ chế thí điểm, vì thế TP. Đà Nẵng cần mạnh dạn xin cơ chế chính sách ở mức cao nhất, tạo thông thoáng nhất nhằm thu hút nhà đầu tư. 

Theo TS. Võ Chí Thành - nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế Trung ương, cơ chế thí điểm cho phép Đà Nẵng "không ngại sai", cho phép Đà Nẵng làm thí điểm khu thương mại tự do để rút kinh nghiệm cho cả nước áp dụng. 

Do đó, ông Thành đề xuất TP. Đà Nẵng cần có tinh thần "không sợ sai", so sánh với các mô hình khu thương mại tự do tương thích để học hỏi những điểm mạnh nhất của các mô hình cũng như mạnh dạn đề xuất chính sách cao nhất, trong đó có chính sách thuế cho nhà đầu tư. 

Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, Phó Chủ tịch UBND TP. Đà Nẵng Trần Chí Cường khẳng định tinh thần của Đà Nẵng là mạnh dạn thí điểm, có những đột phá phát triển và tiếp tục đề xuất những cơ chế chính sách mới chứ không chỉ dừng lại ở Nghị quyết 136 của Quốc hội. 

Cũng theo lãnh đạo TP. Đà Nẵng, TP hiện cũng đã nghiên cứu nhiều mô hình khu thương mại tự do trên thế giới và sẽ mạnh dạn đưa vào đề án những gì cần kiến nghị. 

Sau Kỳ họp Quốc hội khóa XV, báo cáo trước cử tri TP. Đà Nẵng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng khẳng định việc Quốc hội cho phép TP. Đà Nẵng thành lập Khu thương mại tự do là chủ trương lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế Đà Nẵng và kinh tế vùng phát triển.