Làn sóng ‘phi USD hoá’ lan rộng, số phận của đồng USD sẽ được định đoạt bởi ông Trump 

Số phận của đồng USD và nhiều vấn đề kinh tế sống còn của nước Mỹ phụ thuộc vào kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ vào tháng 11 sắp tới. Nhiều ý kiến trái chiều đã nổ ra trong các cuộc thảo luận về kịch bản nào cho nước Mỹ và thế giới sau sự kiện lịch sử này. 

Kịch bản ông Biden tái đắc cử  

Triển vọng chiến thắng của ứng cử viên Đảng Dân chủ - Tổng thống đương nhiệm Joe Biden - được dự đoán là không gây nhiều tranh cãi. Trong nhiệm kỳ vừa qua, đồng USD đã tăng giá mạnh nhờ gói kích thích tài chính quy mô lớn, cùng với việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được trao quyền tự do trong việc nâng lãi suất để kiểm soát lạm phát. Sự kết hợp giữa chính sách tài khóa mở rộng và chính sách tiền tệ thắt chặt này đã tạo ra một đồng tiền mạnh, phù hợp với các lý thuyết kinh tế học. 

Tuy nhiên, với thâm hụt ngân sách đã ở mức cao và nợ công tăng lên mức được nhiều người Mỹ cho là đáng lo ngại, kịch bản ông Biden tái đắc cử - hoặc một ứng cử viên Đảng Dân chủ khác giành chiến thắng nếu ông từ chức sau cuộc tranh luận tuần trước - sẽ có ít không gian tài khóa hơn để vận dụng. 

Tổng thống đương nhiệm Joe Biden (phải) và Chủ tịch Fed, ông Jerome Powell (trái)

Trong khi đó, Fed có thể sẽ giảm lãi suất điều hành khi lạm phát tiếp tục hạ nhiệt như dự kiến. Do đó, sự phối hợp chính sách có thể sẽ kém thuận lợi hơn cho đồng USD trong nhiệm kỳ thứ hai của ông Biden. Điều này không nhất thiết báo hiệu một cuộc khủng hoảng tiền tệ, nhưng có thể dẫn đến một đồng USD yếu hơn một chút. 

Đáng chú ý, chính quyền Biden đã thận trọng phối hợp với các đồng minh khi áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính đối với Nga. Kết quả là, việc sử dụng vị thế của USD như một công cụ trừng phạt tuy không trực tiếp dẫn đến sự đa dạng hóa dự trữ ngoại hối trên diện rộng nhưng vẫn làm đồng bạc xanh suy yếu. Sự hợp tác này đồng nghĩa với việc các quốc gia khác có nguy cơ bị trừng phạt sẽ khó tìm được lựa chọn thay thế hơn. 

Ẩn số nếu ông Trump đắc cử 

Các chuyên gia phân tích nhận định chính sách tiền tệ trong trường hợp cựu Tổng thống Donald Trump tái đắc cử khó dự đoán hơn. Một số nhà phân tích, như nhóm chuyên gia của Citi đầu năm nay, đã đưa ra những suy đoán dựa trên diễn biến trong quá khứ. Họ ghi nhận đồng USD đã tăng khoảng 5% sau chiến thắng bất ngờ của Trump năm 2016 và giảm tương tự khi ông thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Dựa trên cơ sở này, nhiều người cho rằng chiến thắng của Trump vào năm 2024 có thể một lần nữa dẫn đến sự tăng giá của đồng USD. 

Trump được cho là đang lên kế hoạch cắt giảm thuế mạnh hơn nữa cho doanh nghiệp và người giàu. Ông ít có khả năng chỉ trích vấn đề nợ và thâm hụt khi chính ông là người tạo ra chúng. Như đã thấy, chính sách tài khóa mở rộng có thể mang lại lợi ích cho đồng USD. 

Tương tự, việc áp dụng thuế quan mới đối với hàng nhập khẩu, bất chấp chi phí phát sinh, cũng có thể hỗ trợ đồng USD. Thuế quan làm tăng giá hàng nhập khẩu, khuyến khích người tiêu dùng chuyển hướng chi tiêu sang hàng hóa nội địa, từ đó đẩy giá cả lên cao. Fed có xu hướng phản ứng với lạm phát bằng cách tăng lãi suất, điều này sẽ làm mạnh thêm đồng USD. Tỷ giá hối đoái USD mạnh hơn sẽ góp phần hạ giá hàng nhập khẩu , ít nhất là một phần, hỗ trợ ngân hàng trung ương trong việc đạt mục tiêu kiểm soát lạm phát. 

Vào tháng 2 năm nay, ông Trump khẳng định trong 1 cuộc phỏng vấn với báo Fox Business rằng sẽ không bổ nhiệm ông Powell làm chủ tịch Fed nếu tái đắc cử

Tuy nhiên, các kịch bản khác cũng có thể xảy ra. Ông Trump, vốn tự nhận là người ủng hộ chính sách lãi suất thấp, có thể gây áp lực buộc Fed không phản ứng theo cách thông thường. Hậu quả là lạm phát kéo dài có thể làm suy yếu đồng USD. Các cố vấn của Trump đã đề xuất thay đổi cơ sở pháp lý , nhiệm vụ hoặc quy trình hoạt động của Fed, yêu cầu cơ quan này tham khảo ý kiến hoặc thậm chí tuân theo chỉ thị từ Tổng thống. 

Dù thế nào đi nữa, đến tháng 5/2026, Trump với tư cách Tổng thống sẽ có quyền đề cử một Chủ tịch Fed “dễ bảo” hơn. Ông có thể sẽ làm vậy sau khi rút kinh nghiệm từ "sai lầm của chính mình" (trích lời Trump) khi bổ nhiệm ông Jerome Powell làm người đứng đầu Fed năm 2018. 

Hơn nữa, có thông tin cho rằng các cố vấn có ảnh hưởng của Trump đang âm thầm lên kế hoạch làm suy yếu đồng USD. Họ nhận thấy sức mạnh của đồng tiền này đã bù đắp tác động lên cán cân thương mại của các mức thuế quan áp đặt trong nhiệm kỳ đầu của Trump. Họ dường như quyết tâm ngăn chặn điều tương tự tái diễn. 

Nhóm cố vấn của ông Trump có thể ủng hộ các biện pháp trừng phạt bổ sung đối với các quốc gia không ngăn chặn được sự mất giá của đồng tiền so với USD. Họ có thể viện dẫn Hiệp định Plaza năm 1985 như một tiền lệ về việc Hoa Kỳ gây sức ép buộc các chính phủ nước ngoài áp dụng chính sách nâng cao tỷ giá hối đoái. Một đề xuất khác là đánh thuế đối với giao dịch mua tài sản Mỹ của người nước ngoài nhằm hạn chế các khoản đầu tư nước ngoài hỗ trợ đồng USD ở mức cao. 

Tính hiệu quả của những biện pháp gây tranh cãi  này trong việc tăng cường vị thế cạnh tranh cho ngành sản xuất Mỹ vẫn còn là dấu hỏi lớn. Một loại thuế đánh vào vốn nước ngoài thu hẹp dòng vốn đầu tư vào Mỹ khó có thể tạo nên một nền kinh tế cạnh tranh hơn trước các nền kinh tế mới nổi, nhất là Trung Quốc. 

Việc đe dọa các quốc gia đối tác bằng nhiều mức thuế quan hơn nếu đồng tiền của họ không giảm giá có thể phản tác dụng. Tuy nhiên, dù gây tranh cãi, không thể bị loại trừ hoàn toàn việc nhà lãnh đạo tiếp theo của nước Mỹ sẽ áp dụng mọi biện pháp cần thiết dẫu phải đánh đổi nhiều lợi ích kinh tế. 

Theo Financial Times 

>> Chỉ cần Ả Rập Xê-Út gật đầu, BRICS lập tức 'nắm trong tay' 7 'vũ khí' có thể đẩy nhanh phi USD hóa?