Lao động nhập cư - Chìa khóa cứu nguy cho kinh tế Trung Quốc? 

Tại diễn đàn do Đại học Hồng Kông tổ chức trong tuần qua, ông Chi Fulin - Chủ tịch Viện Cải cách và Phát triển Trung Quốc nhấn mạnh: "Đô thị hóa lấy con người làm trung tâm là giải pháp căn bản để giải quyết tình trạng thiếu hụt nhu cầu nội địa hiện nay của Trung Quốc". 

Theo thống kê, gần 300 triệu lao động di cư  tại Trung Quốc hiện chưa có đăng ký thường trú tại nơi làm việc, khiến họ không được tiếp cận các dịch vụ công như y tế và giáo dục như người dân thành thị. Các chuyên gia chính sách cho rằng việc thu hẹp khoảng cách này có thể tạo động lực tiêu dùng đáng kể. 

"Chúng ta cần một gói chính sách mới tập trung vào đầu tư cho con người, khác với gói kích thích cơ sở hạ tầng năm 2008", ông Chi nhấn mạnh. Theo ước tính, Trung Quốc cần huy động từ 80-100 nghìn tỷ nhân dân tệ (11-13,8 nghìn tỷ USD) trong 5-10 năm tới để thực hiện mục tiêu này. 

Ông Fang Ning, Phó Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Chính sách Trung Quốc cho biết, tỷ lệ đô thị hóa của Trung Quốc hiện mới đạt khoảng 50%, thấp hơn nhiều so với mức 65% - ngưỡng phổ biến tại các nước công nghiệp hóa sau Thế chiến II. 

Đề xuất này được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc đang phải đối mặt với tâm lý tiêu dùng suy yếu, tăng trưởng kinh tế chậm lại và lo ngại về những biện pháp thuế quan  mới dưới thời Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump trong nhiệm kỳ thứ hai. 

Vào tháng 7/2024, chính quyền nhiều địa phương tại Trung Quốc đang triển khai cải cách mạnh mẽ hệ thống hộ khẩu (hukou), cho phép người dân từ mọi khu vực thay đổi nơi cư trú chính thức khi mua nhà tại địa phương. Động thái này được đánh giá là bước đột phá nhằm thúc đẩy nhu cầu mua nhà và thu hẹp khoảng cách phát triển giữa nông thôn - thành thị. 

Người được cấp hộ khẩu mới sẽ được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ công đô thị như giáo dục, y tế - vốn toàn diện hơn so với khu vực nông thôn. Vào tháng 8, Hội đồng Nhà nước Trung Quốc đã công bố 'Kế hoạch 5 năm' để cải cách hệ thống hộ khẩu ăn sâu bám rễ, đánh dấu sự thay đổi đáng kể trong cách quốc gia này giải quyết sự chênh lệch  giữa cư dân thành thị và nông thôn, đồng thời đưa đất nước ra khỏi vòng xoáy của cuộc khủng hoảng bất động sản. 

Tại diễn đàn Hồng Kông năm nay, các chuyên gia cho rằng việc nới lỏng các quy định kinh tế là yếu tố then chốt để vực dậy nền kinh tế Trung Quốc, trong bối cảnh nước này đang phải đối mặt với áp lực từ hậu quả của đại dịch Covid-19 và căng thẳng địa chính trị. 

"Chúng ta cần nới lỏng các quy định để nâng cao kỳ vọng thị trường trong toàn xã hội", ông Fang Ning, Phó Chủ tịch Hiệp hội Khoa học Chính sách Trung Quốc phát biểu tại diễn đàn. Theo ông, chính sách bãi bỏ quy định từng là động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Trung Quốc trong giai đoạn đầu cải cách mở cửa. 

Tuy nhiên, những hệ lụy tiêu cực gia tăng đã buộc Chính phủ phải thắt chặt quản lý trong thập kỷ qua. "Nhưng việc siết chặt quy định cũng đang tạo ra chi phí xã hội đáng kể", ông Fang nhấn mạnh và cho rằng đây là một trong những nguyên nhân chính khiến các doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó khăn. 

Thực tế cho thấy, làn sóng thay đổi chính sách trong những năm gần đây đã tác động mạnh đến nhiều ngành then chốt như công nghệ, bất động sản và giáo dục ngoài trường học. Các doanh nghiệp trong những lĩnh vực này đang phải vật lộn với nền kinh tế trì trệ cùng môi trường pháp lý ngày càng chặt chẽ. 

Con số thống kê từ Chính phủ càng làm rõ thêm bức tranh ảm đạm này. Đầu tư tư nhân - được coi là thước đo niềm tin thị trường - đã suy giảm 0,2% trong ba quý đầu năm nay so với cùng kỳ năm trước. 

Trước tình hình đó, tháng trước, Bắc Kinh đã có động thái tích cực khi công bố dự thảo luật mới. Văn bản này hướng tới mục tiêu thúc đẩy cạnh tranh công bằng trên thị trường và cải thiện môi trường đầu tư cho khu vực tư nhân. 

Theo ông Fang, việc tiếp tục nới lỏng các quy định một cách hợp lý không chỉ giúp khôi phục niềm tin của khu vực tư nhân mà còn tạo động lực mới, thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế Trung Quốc trong dài hạn. 

Động thái này được đánh giá là phù hợp với chiến lược tổng thể của Chính phủ Trung Quốc trong việc cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và kiểm soát rủi ro, đồng thời phản ánh nỗ lực của Bắc Kinh trong việc thích ứng với tình hình mới và duy trì đà phát triển của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới. 

Theo SCMP 

>> Cải cách hộ khẩu: Lối thoát cho cuộc khủng hoảng bất động sản của Trung Quốc?