Loạt 'đại gia' dầu mỏ Mỹ bị kiện tập thể, nghi ngờ thông đồng với OPEC thao túng giá dầu 

Ngành công nghiệp dầu đá phiến của Mỹ đang phải đối mặt với hàng loạt vụ kiện tập thể, cáo buộc một số công ty đầu ngày thông đồng với OPEC  để hạn chế nguồn cung nhằm tăng giá. Cơ quan quản lý chống độc quyền của Mỹ đưa ra những tuyên bố tương tự. 

Dầu đá phiến  là một loại dầu phi truyền thống được tạo ra từ đá phiến dầu bằng các phương pháp nhiệt phân, hydro hóa. Khi giá dầu thô tăng cao, dầu đá phiến được coi là nguồn nguyên liệu thay thế “cứu rỗi” nhân loại, giúp giảm chi phí cho người tiêu dùng, giảm phụ thuộc vào các loại dầu khí hóa thạch truyền thống. 

Dầu đá phiến (shale oil) là loại dầu thô chất lượng cao, nguồn nhiên liệu thay thế cho dầu mỏ tự nhiên

ExxonMobil, Occidental Petroleum và Diamondback Energy nằm trong số các công ty có tên trong ít nhất 10 vụ kiện tập thể cáo buộc họ âm mưu phối hợp và hạn chế sản xuất dầu đá phiến, điều này có tác động làm tăng giá xăng bán lẻ ở Mỹ. 

Vào ngày 2/5, Ủy ban Thương mại Liên bang Mỹ cáo buộc Scott Sheffield  - ông trùm điều hành hãng Pioneer Natural Resources - đã cố gắng thông đồng với Opec để đẩy giá dầu lên cao. 

Chỉ hơn 1 tuần sau, hàng loạt vụ kiện tập thể các công ty lớn khác đã được đệ trình tại tòa án quận New Mexico. Các nguyên đơn, bao gồm các tài xế ở các bang Illinois, Colorado, Nevada và Massachusetts, cáo buộc Pioneer hạn chế khai thác khi giá dầu thô tăng vọt sau cuộc xung đột Nga-Ukraine của Nga. 

Các vụ kiện đã trở thành tâm điểm chú ý bởi những phát hiện gây chấn động của Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) vào tuần trước, trong đó cáo buộc Chủ tịch Sheffield đã cố gắng “thỏa thuận giảm sản lượng với OPEC” và các nhà sản xuất khác của Hoa Kỳ nhằm “tăng lợi nhuận cho Pioneer, gây thiệt hại cho các hộ gia đình và doanh nghiệp Hoa Kỳ”. 

Ông Scott Sheffield, nhà sáng lập và cựu CEO của Pioneer bị cáo buộc thông đồng với OPEC và các đồng minh để tăng giá dầu, theo CNN

Theo kết luận của Uỷ ban, Sheffield đã trao đổi hàng trăm tin nhắn với các đại diện và quan chức của OPEC về thị trường dầu mỏ. Vì vậy, FTC cấm Sheffield tham gia hội đồng quản trị của ExxonMobil sau khi phê duyệt thương vụ M&A khi ExxonMobil thâu tóm Pioneer với giá 64 tỷ USD. 

Pioneer, đã phản đối họ không đồng ý với cáo buộc của FTC, cho rằng cáo buộc này "phản ánh sự hiểu lầm cơ bản về thị trường dầu mỏ của Hoa Kỳ và toàn cầu" cũng như "hiểu sai bản chất và mục đích hành động của ông Sheffield". 

Tiền lệ cho những vụ kiện bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng   

Phía công ty luật đại diện cho các nguyên đơn trong vụ kiện ở New Mexico, ông Thomas Burt cho biết ông cũng đại diện cho các tài xế ở Illinois, Colorado, Nevada và Massachusetts, những người tiêu dùng bất bình vì phải trả giá xăng cao hơn do hành động thao túng thị trường của các nhà cung cấp dầu khí đầu ngành. 

Luật sư Burt nói: “Đây không phải lần đầu tiên những người trong ngành kinh doanh dầu mỏ đã gây ra một mớ hỗn độn mà sẽ phải mất rất nhiều thời gian để dọn dẹp. Người tiêu dùng là bên chịu thiệt hại lớn nhất. Vụ kiện tập thể này liên quan đến những thiệt hại cho 2/3 người tiêu dùng Mỹ trong vòng ít nhất 4 năm tới. ” 

Hầu hết các vụ kiện tập thể chống lại các công ty dầu đá phiến đã được khởi xướng từ trước tuyên bố của Uỷ ban FTC về ông Scott Sheffield. Các chuyên gia pháp lý cho biết hành động của FTC sẽ khuyến khích các luật sư bên nguyên đơn khai thác bằng chứng mà cơ quan này phát hiện được trong quá trình điều tra sáp nhập Exxon-Pioneer để chống lại các công ty dầu đá phiến. 

Tuy vậy, ông Eric Grannon, luật sư chống độc quyền tại hãng luật White & Case, cho biết các cáo buộc của FTC về hành vi thông đồng trong lệnh Exxon-Pioneer không mang lại bất kỳ hiệu lực pháp lý nào trong các vụ kiện tập thể. Nhưng ông dự đoán rằng việc điều tra sẽ tiếp động lực cho nhiều vụ kiện tập thể tương tự và cung cấp một số manh mối giúp các luật sư và nguyên đơn tìm kiếm bằng chứng. 

“Các luật sư của các vụ kiện tập thể tư nhân chắc chắn sẽ cố gắng theo dõi các thông tin cơ bản của FTC để phát hiện ra các trường hợp của chính họ”. - Luật sư Grannon cho biết. 

Tiến trình của các vụ kiện đang được đẩy nhanh  

Trong một vụ kiện tập thể khác ở bang Nevada hồi đầu năm nay, các nguyên đơn cáo buộc Pioneer cùng với 7 công ty năng lượng khác của Mỹ, bao gồm Permian Resources, Chesapeake Energy, Continental Resources, Diamondback , Hess và EOG, thông đồng hạn chế sản lượng dầu đá phiến, khiến giá bán lẻ của nhiều loại nhiên liệu, bao gồm xăng và dầu diesel tăng cao. 

Công nhân tại mỏ khai thác đá phiến dầu thuộc hãng Exxon-Pioneer

Công ty duy nhất lên tiếng sau khi nhận được trát hầu tòa là Occidental cho biết họ tin rằng những tuyên bố này là “vô căn cứ” và sẽ thực hiện các thủ tục pháp lý để “bảo vệ công ty một cách mạnh mẽ”. 

Tuần này, các luật sư đại diện cho nguyên đơn trong các vụ kiện ở Nevada đã yêu cầu thẩm phán buộc Pioneer chuyển giao các tin nhắn WhatsApp và các thông tin liên lạc khác của Sheffield, một số trong số đó được nêu chi tiết theo lệnh của FTC. Hãng dầu Pioneer ban đầu đã từ chối yêu cầu này. 

Stuart Gross, luật sư tại công ty luật Gross Klein PC, cho biết: “Bây giờ chúng tôi biết có một bằng chứng tổng hợp tồn tại, đã được xác định và sắp xếp. Vì vậy, các bị cáo sẽ khó lập luận rằng chúng tôi không có quyền điều tra các bằng chứng này”. 

Đại diện pháp lý cho các ngư dân trong một vụ kiện tập thể lần này, luật sư Gross cáo buộc 8 công ty dầu đá phiến thông đồng với OPEC để tăng giá nhiên liệu hàng hải một cách giả tạo. 

“Các thành viên OPEC tin tưởng rằng quyền miễn trừ chủ quyền sẽ bảo vệ họ khỏi phải trả lời trước tòa án Mỹ. Các công ty dầu mỏ của Mỹ này không được hưởng sự bảo vệ như vậy và sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật” - Ông Gross nói. 

Các công ty trên bị cáo buộc Đạo luật Sherman - Luật được thiết kế để thúc đẩy cạnh tranh công bằng, bằng cách cấm các hành vi thông đồng hoặc sáp nhập để hình thành thế độc quyền. Các điều khoản trong đạo luật cũng được thiết kế để chống các hành vi độc quyền thương mại khác và bảo vệ người tiêu dùng. 

>> Israel tấn công vào Rafah có thể lại làm rung chuyển thị trường dầu mỏ thế giới