Chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine đã cho thấy UAV đang trở thành loại vũ khí đáng sợ. Để đối phó, Nga phải nhờ đến các thiết bị chống UAV di động hiện đại trên chiến trường.
Máy bay không người lái (UAV) đang chứng tỏ năng lực tác chiến của một loại vũ khí công nghệ cao đáng sợ, với phổ nhiệm vụ vô cùng linh hoạt, từ tiến hành trinh sát, chỉ thị pháo binh và trực tiếp tấn công tiêu diệt sinh lực địch.
Đồng thời, phạm vi hoạt động của UAV cũng như thiệt hại từ các cuộc tấn công của chúng, đặc biệt là những cuộc tấn công quy mô lớn, ngày càng tăng lên rõ rệt.
Việc sử dụng ồ ạt các UAV cỡ nhỏ đang trở thành một trong những đặc điểm chính trong hoạt động tác chiến ở Ukraine hiện nay. Các UAV cỡ nhỏ và trung bình liên tục bay lượn trên các chiến hào, các kho và cơ sở quân sự.
Đột ngột xuất hiện từ trên không, một chiếc UAV nhỏ bé rất khó bị hệ thống phòng không của đối phương phát hiện và có khả năng gây ra rất nhiều rắc rối.
Việc bắn hạ một UAV hạng nhẹ bằng súng bộ binh tiêu chuẩn rất khó khăn, đòi hỏi phải có những tay súng kinh nghiệm và sự cảnh giác cao.
Từ thực tế chiến trường, Nga đã buộc phải phát triển và liên tục tung ra trận các thiết bị chống UAV di động. Các thiết bị này đã góp phần đáng kể vào chiến quả của Quân đội Nga trong thời gian qua, giúp vô hiệu hóa một cách hiệu quả phần lớn các UAV của Ukraine.
Pishchal-PRO
Một trong những loại súng chống UAV mới phổ biến và hiệu quả nhất của Nga hiện nay được coi là Pishchal-PRO, được phát triển bởi công ty Avtomatika.
Loại súng này lần đầu tiên được giới thiệu tại Diễn đàn Kỹ thuật-Quân sự Quốc tế năm 2018. Thiết bị chống UAV này chỉ nặng khoảng 4kg và hoạt động ở dải tần từ 600-6000 MHz, trong phạm vi khoảng 2km.
Giống như các thiết bị chống UAV phổ biến khác, Pishchal vô hiệu hóa UAV bằng cách ‘bắn’ bức xạ điện từ. Ở một dải tần số nhất định, UAV sẽ bị mất liên lạc với người điều khiển.
Thậm chí, UAV không chỉ rơi xuống đất, mà còn có thể phải “hạ cánh cưỡng ép”, giúp Quân đội Nga có thể thu thập được các mẫu UAV của đối phương để nghiên cứu, tìm cách khắc chế.
Nhờ tính cơ động cao và khả năng sử dụng tức thời, Pishchal-PRO được sử dụng để chống lại các UAV đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát hoặc tấn công cơ sở hạ tầng.
Hiện tại, Pishchal-PRO rất phổ biến trong trang bị của Quân đội Nga. Vào tháng 2/2023, tại triển lãm vũ khí IDEX, Tổng Giám đốc của Avtomatika - Andrei Motorko cho biết Nga có thể sẽ xuất khẩu thiết bị này cho cả đối tác nước ngoài trong thời gian tới.
REX
Bề ngoài của REX giống một khẩu súng máy trong các bộ phim viễn tưởng, nhưng thiết bị này đã vô hiệu hóa vô cùng hiệu quả các UAV của Ukraine trên chiến trường.
Một trong những đặc điểm đáng chú ý nhất của REX là nó được tạo ra bởi chính các nhà sản xuất UAV thuộc công ty ZALA Aero của Nga. Không có bất kỳ ai có thể hiểu rõ cách đối phó với các UAV hơn chính những người nghiên cứu và chế tạo ra chúng.
Phiên bản đầu tiên REX-1, nặng khoảng 4kg, đã được lực lượng đặc biệt và lực lượng an ninh Nga sử dụng trong một thời gian dài và nhận được nhiều đánh giá tốt.
Sau đó, mẫu REX-2 nhẹ hơn mẫu ban đầu 1kg và nhỏ gọn hơn đã ra đời trong giai đoạn xung đột. Phiên bản REX-2 có thể được gắn trực tiếp lên khung súng trường, giúp việc vận chuyển và sử dụng thuận tiện hơn rất nhiều.
REX có thể chống lại hầu hết các UAV phổ biến hiện nay. Thiết bị tác động UAV bằng cách triệt tiêu cả tín hiệu vô tuyến lẫn tín hiệu điều hướng vệ tinh.
Với sự trợ giúp của các modul đa tần số tích hợp, REX có thể gây nhiễu tín hiệu định vị vệ tinh GPS của Mỹ, GLONASS của Nga, BeiDou của Trung Quốc và Galileo của châu Âu trong bán kính tới 2km.
Ngoài ra, ở khoảng cách 1km, REX có thể ngăn chặn hiệu quả tín hiệu di động GSM, 3G và LTE.
Nhờ đó, REX không chỉ được sử dụng để chống lại UAV, mà còn để chống lại chất nổ được kích hoạt bằng tín hiệu điện thoại di động cũng như ngăn chặn liên lạc vô tuyến trong trường hợp cần thiết.
Ưu điểm rất quan trọng của REX là rất dễ sử dụng. Người lính có thể nhanh chóng học cách sử dụng nó trên chiến trường mà không cần đến các khóa huấn luyện đặc biệt.
Khi mục tiêu xuất hiện trên bầu trời, người điều khiển REX chỉ cần bóp cò, hiện tượng nhiễu điện tử sẽ xảy ra giúp vô hiệu hóa UAV nhanh chóng.
Các thiết bị lưỡng dụng Stupor và LPD-801
Súng chống UAV ‘Stupor’, hoạt động hiệu quả ở các dải tần số phổ dụng của UAV là 2,4 và 5,8 GHz, với cự ly 300m, do kỹ sư quân sự Nga Dmitry Klochko chế tạo, là một trong những loại súng chống UAV đầu tiên được sử dụng ở chiến trường Ukraine.
Thiết bị này ban đầu được chế tạo riêng để phục vụ nhu cầu dân sự, dành cho những người có nhu cầu bảo vệ các bất động sản đắt tiền, du thuyền và các mục tiêu đặc biệt khác.
Năm 2022, Dmitry Klochko đã giới thiệu Stupor cho các đơn vị tác chiến tại Donbass. Kể từ đó, Stupor đã trở thành một trong những loại súng chống UAV phổ biến nhất đối với những người lính ở Donbass.
Một loại súng chống UAV lưỡng dụng khác đang được Quân đội Nga ưa thích sử dụng là LPD-801 do công ty tư nhân Laboratory PPSh sản xuất.
Một trong những tính năng chính của LPD-801 là trang bị anten kích thước nhỏ, giúp thiết bị trở nên nhỏ gọn và nhẹ nhất trong phân khúc, với khả năng bắn ở chế độ tự động, giúp người sử dụng không cần chủ động kích hoạt.
Theo chuyên gia quân sự, Giám đốc Bảo tàng Lực lượng Phòng không Nga - Yury Knutov, súng chống UAV di động hiện đang có nhu cầu trong Quân đội Nga hơn bao giờ hết.
Những thiết bị này không chỉ sử dụng để vô hiệu hóa UAV của đối phương. Với sự hỗ trợ của các phương tiện đặc biệt, chúng có thể phát hiện địa điểm phóng và xác định tọa độ người điều khiển UAV của đối phương, nhờ đó nhanh chóng áp dụng các biện pháp trấn áp hiệu quả.
Các tổ hợp chống UAV chủ động ‘Silok’, ‘Serp-VS5’ và ‘Solaris-N’
Theo các chuyên gia, cuộc chiến chống UAV hiệu quả nhất khi sử dụng kết hợp cả súng và hệ thống chống UAV đặc biệt, có khả năng triệt tiêu tín hiệu điều khiển trong bán kính vài km. Silok là thiết bị được phát triển bởi doanh nghiệp quốc phòng Sozvezdie ở Moscow.
Tổ hợp Silok được thiết kế để chủ động tìm kiếm và vô hiệu hóa UAV ở khoảng cách hơn 4km (gấp 2-3 lần so với súng chống UAV thông thường).
Sau khi phát hiện UAV, Silok sẽ chặn các kênh điều khiển, vô hiệu hóa tín hiệu đo khoảng cách và liên lạc của chúng, khiến UAV hỏng và bị rơi.
Tháng 3/2023, liên doanh Ruselectronics lần đầu tiên giới thiệu tổ hợp chống UAV mới Serp-VS5, với khả năng theo dõi và tự động vô hiệu hóa các thiết bị điện tử trên UAV ở khoảng cách lên tới 20km.
Serp-VS5 có thể vô hiệu hóa hàng loạt các UAV cỡ nhỏ, bay ở độ cao cực thấp, trong các khu vực đô thị đông đúc. 4 anten của tổ hợp Serp-VS5 có thể hoạt động ở cả chế độ độc lập trên các kênh riêng và chế độ kết hợp.
Ngoài ra, khác với các thiết bị chống UAV phổ thông, Serp-VS5 có thể kiểm soát các UAV hoạt động ở một dải tần nhất định, giúp tránh gây ảnh hưởng đến các UAV của quân ta đang hoạt động trong khu vực.
Solaris-N là một tổ hợp chống UAV mạnh mẽ khác của Ruselectronics, có khả năng bám và vô hiệu hóa UAV trên diện tích tới 80km2.
Ưu điểm chính của Solaris-N là có khả năng tự động gần như hoàn toàn. Người điều khiển chỉ cần cài đặt Solaris-N ở khu vực có thể xuất hiện UAV, sau đó hệ thống sẽ tự động quét khu vực và tiêu diệt UAV khi phát hiện.
(theo Tass)
