Ngày dài nhất năm 2024 sắp diễn ra: Hơn 24 tiếng, liên quan đến một 'sự kiện' đặc biệt ở Việt Nam
Hạ chí không phải là một ngày cố định mà là một thời điểm. Hạ chí đối với Bắc bán cầu là thời điểm hướng Bắc của trục Trái đất nghiêng về phía Mặt trời nhiều nhất.
Ngày Hạ chí năm 2024 là 21/6
Theo Hội Thiên văn Hà Nội (HAS), Hạ chí năm nay rơi vào ngày 21/6, lúc 3h46 theo giờ Việt Nam. Lúc này, cực Bắc của Trái đất sẽ nghiêng về phía mặt trời. Mặt trời đạt tới vị trí tối đa về phía Bắc của bầu trời, chiếu sáng thẳng lên đường chí tuyến bắc tại 23,44 vĩ độ Bắc.
Theo khoa học, ngày Hạ chí sẽ là ngày hè đầu tiên của Bắc bán cầu và ngày đông đầu tiên ở Nam bán cầu. Ngày Hạ chí còn là ngày có thời gian ban ngày dài nhất và thời gian ban đêm ngắn nhất.
Bình minh sớm nhất xuất hiện trước ngày Hạ chí vì ngày dài hơn 24 giờ. Cụ thể, độ dài của ngày (được đo bằng khoảng thời gian giữa hai lần giữa trưa liên tiếp) dài hơn gần 1/4 phút so với 24 giờ. Vì thế, thời gian mặt trời mọc hay lặn, buổi trưa đều sẽ có sự thay đổi.
Lý do chính khiến mặt trời mọc sớm hơn trước ngày Hạ chí là do độ nghiêng của trục quay Trái đất khiến cho bình minh sớm nhất luôn diễn ra trước ngày Hạ chí ngay cả khi quỹ đạo của Trái đất quanh Mặt trời là một đường tròn hoàn hảo. Tuy nhiên, quỹ đạo elip của Trái Đất cũng ảnh hưởng đến thời điểm xảy ra hiện tượng này.
Vào ngày Hạ chí, Trái Đất tương đối gần điểm viễn nhật – điểm xa Mặt Trời nhất trên quỹ đạo – làm giảm hiệu ứng hơn so với khi Trái đất ở gần điểm cận nhật vào cuối năm.
Một số nơi diễn ra hiện tượng "đêm trắng"
Ông Đặng Vũ Tuấn Sơn - Hội Thiên văn và Vũ trụ học Việt Nam cho biết, Hạ chí không phải là một ngày cố định mà là một thời điểm. Hạ chí đối với Bắc bán cầu là thời điểm hướng Bắc của trục Trái đất nghiêng về phía Mặt trời nhiều nhất.
Những đặc điểm nổi bật của ngày Hạ chí có thể kể đến như:
Đây là ngày ánh sáng Mặt trời chiếu vuông góc với chí tuyến Bắc của Trái đất. Hay nói cách khác, những người đứng ở chí tuyến Bắc sẽ thấy Mặt trời ở trên đỉnh đầu (thiên đỉnh) của mình vào giữa trưa. Vì thế, tổng diện tích được chiếu sáng cùng lúc là lớn nhất trong năm. Theo dân gian còn gọi đây là ngày là dài nhất và đêm là ngắn nhất ở Bắc bán cầu và ngược lại đối với Nam bán cầu (với Nam bán cầu thì lúc này là Đông chí).
Hạ chí không rơi vào cùng thời điểm ở các năm khác nhau mà có sự thay đổi. Lý do bởi vì chu kỳ của Trái đất quanh Mặt trời không tròn ngày - cụ thể là không phải đúng 365 mà là ~365,2422 ngày. Đồng thời, trục Trái đất vẫn có dao động theo thời gian nên Hạ chí (cũng như Đông chí, Xuân phân và Thu phân) không phải một thời điểm cố định. Vì vậy ở cùng một địa điểm, Hạ chí có thể rơi vào 21 hoặc 22 tháng 6 tùy theo mỗi năm.
Khi Hạ chí bắt đầu, bán cầu Bắc nghiêng hẳn về phía Mặt trời 23,5 độ nên lượng ánh sáng ở đây nhận được sẽ rất nhiều. Đây cũng là lý do thời gian ban ngày sẽ lớn nhất trong năm, ngày dài hơn đêm, trời lâu tối và nhanh sáng. Thậm chí, ở một số thành phố ở Bắc Âu có hiện tượng "đêm trắng", tức là không hề xuất hiện ban đêm.
>>Hà Nội tặng cờ Tổ quốc cho người dân dịp kỷ niệm 70 năm Ngày Giải phóng Thủ đô
