Những bất cập trong dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi) 

Phải đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật 

Dự thảo Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp  (sửa đổi) đang được trình và tiếp tục xin ý kiến. Ngoài mức thuế suất phổ thông hiện hành là 20%, Dự thảo bổ sung một số mức thuế thấp hơn thuế suất phổ thông là 17%, 15% áp dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ . 

Theo đó, áp dụng thuế suất 15% đối với doanh nghiệp  có tổng doanh thu năm không quá 3 tỷ đồng và thuế suất 17% đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng. 

Phải đảm bảo tính thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Đại biểu Nguyễn Thành Trung (Yên Bái) đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu để đảm bảo thống nhất trong hệ thống pháp luật; có thể quy định bổ sung mức thuế thấp hơn thuế suất phổ thông ưu đãi cho các đối tượng doanh nghiệp nhỏ và vừa theo thời gian xác định, đảm bảo các doanh nghiệp doanh nghiệp nhỏ và vừa đều được hưởng chính sách ưu đãi. 

Bên cạnh đó, theo đại biểu Trung, căn cứ để xác định doanh nghiệp doanh nghiệp nhỏ và vừa hưởng ưu đãi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp là doanh thu chưa thật sự hợp lý, vì căn cứ để tính thuế là thu nhập. 

Quy định này làm phát sinh chi phí quản lý, cơ quan thuế phải tìm thông tin về doanh thu của doanh nghiệp. Chưa kể, với cùng quy mô doanh nghiệp, một số ngành nghề có tỷ suất lợi nhuận cao sẽ có thu nhập cao hơn, không đảm bảo công bằng giữa các doanh nghiệp cùng quy mô. 

Việc lấy doanh thu làm căn cứ ưu đãi thuế cũng sẽ dẫn tới nguy cơ doanh nghiệp “không chịu lớn” khi luôn muốn thành lập mới hoặc chia nhỏ để giảm quy mô doanh thu nhằm được hưởng về ưu đãi thuế. 

“Để xác định doanh nghiệp nhỏ và vừa hưởng ưu đãi thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp nên căn cứ vào ngưỡng thu nhập thay vì căn cứ vào doanh thu”, đại biểu Nguyễn Thành Trung đề xuất. 

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Đoàn Cà Mau) cũng cho rằng, quy định về thuế suất như Dự thảo luật còn bất cập. Do đó, đại biểu đề nghị: miễn giảm thuế 3 năm đầu cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ; cân nhắc giảm thuế suất xuống 18% cho các doanh nghiệp, để khuyến khích doanh nghiệp lớn mạnh, tránh tình trạng doanh nghiệp cứ kê khai doanh thu dưới 3 tỷ đồng và dưới 50 tỷ đồng để hưởng thuế thu nhập thấp hơn… 

“Điều này sẽ dẫn đến việc khó quản lý về doanh thu vì doanh nghiệp không kê khai vượt con số theo quy định. Đơn cử kinh nghiệm các nước khu vực, như Singapore áp dụng cho tất cả doanh thu là 17%; Brunei là 18,5% thuế thu nhập doanh nghiệp…”, đại biểu Nguyễn Duy Thanh nêu dẫn chứng. 

Bên cạnh đó, đại biểu Nguyễn Duy Thanh cũng đề nghị Việt Nam áp dụng doanh thu cho tất cả doanh nghiệp là 18% để giúp các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ có điều kiện để phát triển, không e ngại về áp dụng doanh thu lớn. 

Đại biểu Huỳnh Thành Chung (Bình Phước) tỏ ra lo ngại về việc ưu đãi thuế dựa vào căn cứ doanh thu như dự thảo sẽ sinh ra tình trạng doanh nghiệp “xé nhỏ”, tạo ra nhiều công ty con. Không loại trừ doanh nghiệp lớn hóa nhỏ hoặc doanh nghiệp có doanh thu ở mức “mấp mé” tìm cách lách để được hưởng lợi thuế. 

>>Hướng dẫn áp dụng thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định chống xói mòn cơ sở thuế toàn cầu  

Cần thiết kế lại chính sách ưu đãi để thu hút FDI  

Về chính sách ưu đãi thuế với các doanh nghiệp “đại bàng”, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, nhiều đại biểu kiến nghị cơ quan soạn thảo cần lưu ý tới quy định về thuế tối thiểu toàn cầu sẽ có hiệu lực từ năm tới. 

Thiết kế lại chính sách ưu đãi với thu hút FDI trở nên cấp thiết.

Khi đó, các quốc gia đều phải áp dụng một mức sàn thuế cho các nhà đầu tư lớn là 15%. 

“Kỷ nguyên cạnh tranh thu hút nhà đầu tư FDI bằng ưu đãi thuế ở mức tối thiểu sẽ chấm dứt. Do đó, việc thiết kế lại chính sách ưu đãi với nhà đầu tư FDI đang cấp thiết hơn bao giờ hết. 

Thay vì đặt ra chính sách ưu đãi thuế dễ dàng cho nhà đầu tư như hiện nay (cứ đầu tư lớn thì được miễn giảm thuế), Chính phủ nên thiết kế ưu đãi thuế và các chính sách hỗ trợ trực tiếp khác của nhà nước, song cần kèm theo một số điều kiện như đầu tư trong lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ xanh, những nhóm ngành đột phá, nhà đầu tư có tỷ lệ sử dụng nhà cung cấp trong nước, nhân sự quản lý người Việt càng cao, sẽ nhận được ưu đãi càng nhiều…”, đại biểu Nguyễn Thành Trung kiến nghị. 

Theo quy định hiện nay, nhà đầu tư giải ngân tối thiểu 6.000 tỷ đồng trong thời hạn 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư sẽ áp dụng mức thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10%. 

Đại biểu Huỳnh Thành Chung cho rằng, đa số nhà đầu tư đáp ứng quy định này là nhà đầu tư nước ngoài. Tuy nhiên, quy định này đang bất cập với quy định về tối thiểu toàn cầu sẽ có hiệu lực từ năm tới. 

Do đó, đại biểu đề nghị làm rõ chính sách ưu đãi với nhà đầu tư lớn. Tuy nhiên, các dự án được ưu đãi ngoài giá trị đầu tư còn phải đảm bảo kèm theo hàm lượng khoa học công nghệ cao. Danh mục ưu đãi, mức thuế suất ưu đãi, điều kiện về giá trị đầu tư, thời gian đầu tư… nên giao Chính phủ quy định từng thời kỳ.