NSND là nữ Đại tá quân đội, được mệnh danh là ‘sơn ca của Việt Bắc’: ‘Tôi may mắn được trời phú cho giọng hát ấm áp’

Đại tá, Nghệ sĩ Nhân dân (NSND ) Dương Kim Ngân, sinh năm 1979, là một trong những nghệ sĩ - chiến sĩ tiêu biểu của Đoàn Văn công Quân khu 1 (VCQK1). Với giọng hát ấm áp, truyền cảm và tài năng lãnh đạo nghệ thuật xuất sắc, bà được khán giả yêu mến gọi là “sơn ca của Việt Bắc”. Ở tuổi 45, bà đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu NSND, ghi dấu ấn qua gần 30 năm cống hiến cho nghệ thuật cách mạng và dân ca Việt Bắc, đồng thời đảm nhận vai trò “thủ lĩnh” nghệ thuật từ khi mới 33 tuổi.

Hành trình từ cô gái Cao Bằng đến “sơn ca của Việt Bắc”

Dương Thị Kim Ngân sinh ra tại Cao Bằng, lớn lên trong cái nôi của vùng Việt Bắc – nơi giàu bản sắc văn hóa dân tộc. Từ nhỏ, bà đã bộc lộ năng khiếu âm nhạc và niềm đam mê cháy bỏng với nghệ thuật. Tài năng ấy đã lọt vào “mắt xanh” của Đoàn Văn công Quân khu 1 trong một lần đơn vị về địa phương tuyển chọn ca sĩ. Trước khi gia nhập đoàn, bà theo học Khoa Thanh nhạc, hệ trung cấp tại Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (nay là Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội).

Tại Đoàn VCQK1, NSND Dương Kim Ngân nhanh chóng khẳng định tài năng qua những buổi biểu diễn phục vụ bộ đội và nhân dân khắp các tỉnh Việt Bắc như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Thái Nguyên, Tuyên Quang. Không ngại khó khăn, bà còn xung phong mang tiếng hát đến các đơn vị đóng quân tại những hải đảo xa xôi của Tổ quốc. Giọng hát trầm ấm, đầy nội lực cùng những bài dân ca quen thuộc của đồng bào Việt Bắc đã giúp bà chinh phục trái tim khán giả.

“Tôi may mắn được trời phú cho giọng hát ấm áp, truyền cảm và đầy nội lực nên có thể hát nhiều ca khúc trữ tình, cách mạng. Bên cạnh đó, tôi cũng hát nhiều bài dân ca quen thuộc của đồng bào vùng Việt Bắc. Nhờ vậy, mỗi lần lên sân khấu, tôi luôn tự tin biểu diễn”, bà chia sẻ.

Khán giả và đồng nghiệp yêu mến gọi bà là “sơn ca của Việt Bắc”. Giải thích về danh xưng này, bà lý giải: “Khi công tác tại Đoàn Văn công Quân khu 1, tôi thường biểu diễn phục vụ bộ đội và nhân dân ở khắp các tỉnh, thành phố thuộc vùng Việt Bắc như Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hà Giang, Thái Nguyên, Tuyên Quang... với những bài hát mang đậm âm hưởng dân gian Việt Bắc”. Không chỉ sở hữu giọng hát ấn tượng, NSND Kim Ngân còn khiến khán giả trầm trồ trước vẻ đẹp ngọt ngào và phong thái trình diễn chuyên nghiệp. Bà thường diện áo dài truyền thống khi thể hiện các tiết mục nhẹ nhàng, tình cảm về quê hương, con người, bên cạnh bộ quân phục biểu tượng của người nghệ sĩ - chiến sĩ.

“Thủ lĩnh” nghệ thuật trẻ tuổi và những dấu ấn rực rỡ

Năm 2012, ở tuổi 33, Dương Kim Ngân được lãnh đạo Quân khu 1 tin tưởng giao trọng trách Đoàn trưởng Đoàn Văn công Quân khu 1, trở thành một trong những lãnh đạo đoàn nghệ thuật trẻ nhất lúc bấy giờ. Với vai trò “thủ lĩnh”, bà luôn nỗ lực kết nối cá tính của các nghệ sĩ, diễn viên trong đoàn, kề vai sát cánh cùng mọi người để hoàn thành xuất sắc các nhiệm vụ được giao.

“Với vai trò chỉ huy nghệ thuật, tôi cũng đã luôn kề vai sát cánh cùng anh chị em nghệ sĩ, diễn viên, đưa nghệ thuật đến với bộ đội, nhân dân của núi rừng Việt Bắc”, bà khẳng định.

Dưới sự chỉ đạo của NSND Dương Kim Ngân, Đoàn VCQK1 đã tạo nên nhiều chương trình nghệ thuật chất lượng, đậm chất Việt Bắc như Khởi nguồn Việt Bắc, Âm hưởng gió ngàn, Sắc màu Việt Bắc. Những chương trình này không chỉ tôn vinh bản sắc văn hóa dân tộc mà còn truyền tải tinh thần cách mạng, khơi dậy lòng yêu nước. Đoàn đã đạt nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Huy chương Vàng Liên hoan ca múa nhạc toàn quốc năm 2015, Huy chương Vàng Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp toàn quân năm 2018 và Hội diễn nghệ thuật chuyên nghiệp về đề tài quốc phòng toàn dân năm 2023. Mỗi lần biểu diễn, các nghệ sĩ của đoàn đều nhận được sự cổ vũ nồng nhiệt từ khán giả, khẳng định dấu ấn sâu đậm trong lòng cán bộ, chiến sĩ và nhân dân.

Gần 30 năm theo đuổi nghệ thuật, NSND Dương Kim Ngân đã nhận được nhiều danh hiệu và giải thưởng cao quý, bao gồm Huân chương Chiến sĩ vẻ vang hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba (2017), Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhì (2022), Bằng chứng nhận Phụ nữ quân đội tiêu biểu giai đoạn 2012-2022, Chỉ đạo nghệ thuật xuất sắc (2014, 2019), Tổng đạo diễn xuất sắc (2015). Năm 2024, bà được Nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân, ghi nhận những cống hiến không ngừng nghỉ cho nghệ thuật và quân đội.

Sắp tới, nữ NSND sẽ tiếp tục mang tiếng hát đến những sự kiện trọng đại, như chương trình nghệ thuật Đất nước trọn niềm vui tại Dinh Độc Lập, TP. HCM vào ngày 20/4, nhân kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975-30/4/2025). Gần đây, bà cùng đoàn công tác của Bộ Tổng tham mưu biểu diễn phục vụ cán bộ, chiến sĩ và bà con tại đảo Trường Sa, thể hiện tinh thần của người nghệ sĩ - chiến sĩ luôn sẵn sàng cống hiến.

Điểm tựa gia đình và câu chuyện tình gắn kết qua nghệ thuật

Bên cạnh sự nghiệp rực rỡ, NSND Dương Kim Ngân còn có một điểm tựa vững chắc là gia đình. Chồng bà là một quân nhân, và cả hai đã nên duyên nhờ nghệ thuật. Bà kể lại câu chuyện tình lãng mạn: “Năm đó, tôi đi biểu diễn tại Trung đoàn 2, khi hát bài Thì thầm với dòng sông, tôi có hỏi ‘Trưa em về, anh có đợi em không?’, ông xã đứng lên nói ‘Anh sẽ đợi em, Ngân nhé’. Sau này, tôi và anh nên duyên vợ chồng. Chính nghệ thuật đã gắn kết chúng tôi, đồng hành và vững bước trên con đường binh nghiệp”. Hai người có ba con, trong đó con gái lớn cũng đã khoác lên mình màu áo lính, tiếp nối truyền thống gia đình.

Gia đình không chỉ là nguồn động lực mà còn là nơi bà tìm thấy sự cân bằng sau những chuyến công tác xa và những giờ phút cống hiến trên sân khấu. Những tràng pháo tay và sự cổ vũ nhiệt tình của khán giả chính là nguồn năng lượng lớn nhất giúp bà tiếp tục hành trình nghệ thuật, mang tiếng hát đến mọi miền đất nước.

NSND Dương Kim Ngân không chỉ là “sơn ca của Việt Bắc” với giọng hát truyền cảm mà còn là một lãnh đạo nghệ thuật tài năng, một người nghệ sĩ - chiến sĩ tận tâm. Với gần ba thập kỷ cống hiến, bà đã góp phần làm rạng danh nền nghệ thuật cách mạng Việt Nam, truyền tải vẻ đẹp bản sắc Việt Bắc và tinh thần yêu nước đến mọi thế hệ.

*Tổng hợp

>> BTV của VTV là con của NSND từng giữ chức Thứ trưởng Bộ VHTTDL, hiệu trưởng trường Sân khấu