Ông Hoàng Nam Tiến cảnh báo: Học sinh lạm dụng AI giải bài tập, tương lai mịt mù dưới bóng ‘nô lệ công nghệ’ 

Ngày hội Open Day 2025 tại Trường TH&THCS FPT Đà Nẵng, diễn ra vào ngày 23/3 vừa qua, đã trở thành một sự kiện đáng chú ý khi thu hút hơn 3.000 học sinh, phụ huynh và giáo viên tham gia. Không chỉ là dịp để trải nghiệm môi trường học tập hiện đại, sự kiện còn ghi dấu ấn với hội thảo chuyên đề "Ứng dụng AI trong việc học của con", nơi ông Hoàng Nam Tiến  – Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT – đã có những chia sẻ sâu sắc về vai trò của trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục hiện nay. 

Trong bối cảnh công nghệ đang len lỏi vào mọi ngóc ngách của cuộc sống, ông Tiến đã thẳng thắn đặt câu hỏi khiến nhiều người giật mình: "Có bao nhiêu phụ huynh ở đây nhận ra rằng con mình đang dùng điện thoại để nhờ ChatGPT giải bài tập về nhà mỗi ngày?". Thực tế này, theo ông, không chỉ phổ biến mà còn đang trở thành một mối nguy tiềm tàng đối với thế hệ trẻ. 

Khi học sinh "phó mặc" cho AI  

Ông Hoàng Nam Tiến không giấu nổi sự "choáng váng" khi chứng kiến cách mà học sinh ngày nay ỷ lại vào AI để hoàn thành bài tập. Từ những bài toán đơn giản đến các bài luận phức tạp, công nghệ AI như ChatGPT hay các ứng dụng tương tự đang trở thành "cứu cánh" cho không ít học sinh. Tuy nhiên, điều này lại khiến ông lo ngại sâu sắc về tương lai của các em. 

"Như thế quá nguy hiểm cho thế hệ tương lai. Thay vì làm chủ, các con của chúng ta sẽ trở thành nô lệ của trí tuệ nhân tạo," ông Tiến cảnh báo. Theo ông, việc lạm dụng AI không chỉ làm suy giảm khả năng tư duy độc lập mà còn tạo ra một thế hệ thiếu kỹ năng tự học – yếu tố cốt lõi để thành công trong một thế giới ngày càng cạnh tranh. 

Ông Tiến nhấn mạnh rằng AI không phải là "kẻ thù", mà là một công cụ mạnh mẽ nếu được sử dụng đúng cách. Ông khuyến khích học sinh tận dụng AI để tra cứu thông tin, mở rộng kiến thức, nhưng tuyệt đối không nên để nó thay thế hoàn toàn nỗ lực cá nhân. "Các em cần học cách làm chủ AI, chứ không phải để AI làm chủ mình," ông nói. 

Không chỉ dừng lại ở giáo dục, ông Tiến còn mở rộng vấn đề sang thị trường lao động trong tương lai. Dẫn chứng từ báo cáo "Tương lai việc làm năm 2025" của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, ông cho biết 41% doanh nghiệp toàn cầu đang lên kế hoạch cắt giảm nhân sự vào năm 2030 do sự bùng nổ của AI. Đặc biệt, con số 92 triệu việc làm có nguy cơ bị thay thế bởi công nghệ này là một lời cảnh tỉnh rõ ràng. 

Những ngành nghề quen thuộc như lái xe công nghệ, kế toán, nhân sự, hay thậm chí là ngân hàng đều nằm trong "vùng nguy hiểm". Điều này đặt ra một câu hỏi lớn: Liệu thế hệ trẻ hôm nay, nếu không được trang bị kỹ năng thích nghi với công nghệ, có đủ sức cạnh tranh trong một thị trường lao động đầy biến động như vậy? 

Tuy nhiên, ông Tiến khẳng định rằng vấn đề không nằm ở việc AI sẽ "cướp" việc làm của con người, mà ở chỗ con người có biết cách biến AI thành lợi thế hay không. Ông nhấn mạnh: "AI không thay thế con người, nhưng những người biết sử dụng AI sẽ thay thế những người không biết dùng nó". Đây không chỉ là một nhận định mà còn là lời kêu gọi hành động dành cho cả học sinh, phụ huynh và nhà trường. 

Làm bạn với AI thay vì sợ hãi  

Trước thực trạng học sinh lạm dụng AI, ông Tiến cho rằng cấm đoán không phải là giải pháp. "Chúng ta không thể ngăn cản các em tiếp cận công nghệ, vì đó là xu thế tất yếu," ông nói. Thay vào đó, ông đề xuất một cách tiếp cận tích cực hơn: biến AI thành "người bạn đồng hành" thay vì "con ngáo ộp" đáng sợ. 

Ông ví von hài hước: "Hãy biến AI thành 'con sen' phục vụ chúng ta, chứ đừng để nó trở thành ông chủ." Để làm được điều này, ông Tiến cho rằng giáo dục cần thay đổi cách tiếp cận. Thay vì chỉ tập trung vào việc truyền đạt kiến thức, nhà trường cần dạy học sinh cách sử dụng AI một cách thông minh, hiệu quả và có trách nhiệm. 

Một trong những điểm nhấn quan trọng trong bài chia sẻ của ông Tiến là tầm quan trọng của tư duy phản biện. Trong thời đại thông tin tràn ngập trên internet, việc phân biệt đúng sai, thật giả ngày càng trở nên khó khăn. Theo ông, tư duy phản biện chính là "kim chỉ nam" giúp học sinh không bị cuốn theo luồng thông tin hỗn loạn, đồng thời sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ thay vì lệ thuộc hoàn toàn vào nó. 

"Chúng ta cần dạy các em cách đặt câu hỏi, tự tìm tòi và kiểm chứng, thay vì chỉ biết copy-paste từ AI," ông Tiến nhấn mạnh. Điều này không chỉ giúp học sinh phát triển khả năng tự học mà còn chuẩn bị cho các em một hành trang vững chắc để bước vào tương lai. 

Kết thúc hội thảo, ông Hoàng Nam Tiến để lại một thông điệp rõ ràng: Giáo dục phải đi trước một bước để thích nghi với thời đại AI. Ông kêu gọi sự chung tay từ phụ huynh, giáo viên và toàn xã hội để giúp học sinh hiểu rằng công nghệ là "con dao hai lưỡi" – có thể là đòn bẩy cho thành công, nhưng cũng có thể là "xiềng xích" nếu không được sử dụng đúng cách. 

Với những phân tích sắc sảo và thực tế, ông Tiến đã mang đến một góc nhìn toàn diện về mối quan hệ giữa AI và giáo dục. Liệu thế hệ trẻ hôm nay có thể làm chủ công nghệ, hay sẽ bị cuốn vào vòng xoáy "nô lệ" của nó? Câu trả lời phụ thuộc rất lớn vào cách chúng ta hành động ngay từ bây giờ. 

>> Ông Hoàng Nam Tiến tiết lộ cách để đọc hơn 300 cuốn sách mỗi năm, trung bình 25 cuốn sách/tháng