TS. Nguyễn Bích Lâm: Lạm phát 2024 có thể phát sinh do giải ngân vốn đầu tư công 

Mục tiêu kiểm soát lạm phát năm 2024 ở mức 4,5% là hoàn toàn khả thi  

Nhìn lại bức tranh lạm phát  năm 2023, CPI tháng 1 tăng cao với 4,89%, áp lực lạm phát rất lớn nhưng sau đó đã giảm dần, đến tháng 6 mức tăng chỉ còn 2%, đến tháng 12 tăng 3,58%, bình quân lạm phát ở mức 3,25%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra. 

Đây là mức lạm phát phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội ở trong nước, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, là điểm sáng của kinh tế Việt Nam năm 2023, đặc biệt trong bối cảnh thị trường hàng hóa  thế giới trong năm có nhiều biến động và kiểm soát lạm phát vẫn là ưu tiên hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới. 

>>Năm 2024: NHNN kỳ vọng nền kinh tế hấp thụ 2 triệu tỷ đồng vốn tín dụng  

Dự báo về bức tranh lạm phát trong năm 2024, TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, áp lực từ lạm phát cầu kéo (lạm phát xảy ra do nhu cầu tiêu dùng hàng hóa, dịch vụ của thị trường gia tăng một cách nhanh chóng khiến giá cả các mặt hàng bị đẩy lên cao) không lớn do tổng cầu thế giới và trong nước chưa có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ như mong đợi. Tiêu dùng cuối cùng năm 2023 chỉ tăng 3,52% so với năm trước, thấp hơn khá nhiều so với mức tăng 7% của các năm trước đại dịch. 

Trong năm 2024, nhu cầu tiêu dùng sẽ có sự phục hồi nhưng khó có thể tăng đột biến khiến giá hàng hóa và dịch vụ tăng mạnh. Tuy nhiên, lạm phát cầu kéo có thể sẽ phát sinh do việc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công với giá nguyên vật liệu, giá thép xây dựng tăng cao. 

Ngoài ra, việc thực hiện các chương trình hỗ trợ của Chính phủ cũng sẽ làm gia tăng tổng cầu, gây áp lực lạm phát của nền kinh tế. 

Cùng với đó, kinh tế Mỹ dự báo hạ cánh mềm và Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) có thể cắt giảm lãi suất vào cuối quý I/2024 khiến đồng USD giảm giá và tỷ giá giữa VND và USD giảm, vì vậy giảm áp lực lạm phát do tỷ giá đối với kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, hiện lãi suất huy động, cho vay của các ngân hàng thương mại và lãi suất cơ bản của Ngân hàng Nhà nước hạ thấp, cùng với đó Chính phủ chỉ đạo tăng trưởng tín dụng trong tháng cuối năm sẽ tạo áp lực lạm phát cho năm 2024. 

Mặt khác, các yếu tố kiềm chế lạm phát năm 2024, bao gồm sự chủ động và nguồn cung dồi dào về lương thực, thực phẩm - nhóm hàng hoá chiếm tỷ trọng lớn trong chi tiêu dùng của người dân. Một số chính sách hỗ trợ về thuế vẫn tiếp tục được áp dụng trong năm 2024; lạm phát toàn cầu hạ nhiệt, tiến dần về mức lạm phát mục tiêu sẽ giảm áp lực “nhập khẩu” lạm phát. Chính phủ thực hiện mục tiêu giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, tạo dựng niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất sẽ làm giảm lạm phát kỳ vọng. 

>>Kinh tế Mỹ đang "hạ cánh mềm"  

Với các yếu tố kiềm chế lạm phát cùng sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ đối với giá hàng hoá và dịch vụ chiến lược, tổng cầu tiêu dùng chưa có dấu hiệu khởi sắc nên mục tiêu kiểm soát lạm phát năm 2024 là 4,5% đã được Quốc hội thông qua hoàn toàn khả thi. Nhìn tổng quát, mục tiêu này vừa là quyết tâm, vừa là sự thận trọng của các nhà hoạch định vĩ mô. 

Để kiểm soát lạm phát theo đúng mục tiêu đề ra năm 2024  

Nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra trong năm 2024, TS. Nguyễn Bích Lâm đưa ra một số kiến nghị như sau: Chính phủ cần đảm bảo đầy đủ nguồn cung với giá ổn định đối với nhóm hàng lương thực, thực phẩm - nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn trong tiêu dùng, tác động mạnh tới lạm phát. 

Đặc biệt, trong bối cảnh những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới như: Ấn Độ, Nga, UAE hạn chế, cấm xuất khẩu gạo để đảm bảo an ninh lương thực, đẩy giá gạo trong nước tăng theo giá thế giới. 

TS. Nguyễn Bích Lâm - nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê

Đảm bảo thực hiện chính sách tài khoá và tiền tệ linh hoạt, phù hợp, giữ ổn định vĩ mô. Ngân hàng Nhà nước cũng cần kiên định thực hiện chính sách tín dụng và lãi suất phù hợp, hài hoà với nhu cầu. Từ đó, đảm bảo lợi ích của các thực thể có liên quan trong nền kinh tế, giữ giá trị VND, giảm áp lực lạm phát tiền tệ đối với nền kinh tế; điều chỉnh tỷ giá linh hoạt nhằm ổn định giá nguyên vật liệu nhập khẩu, nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm sản xuất trong nước. 

Bên cạnh đó, Chính phủ cần có kế hoạch và giải pháp đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Dự báo, xây dựng kế hoạch, giải pháp để cung ứng đủ điện cho sản xuất và tiêu dùng trong bất kỳ hoàn cảnh nào đối với từng quý trong năm 2024. 

Đồng thời, đánh giá tác động của việc tăng giá dịch vụ y tế, giáo dục đối với lạm phát và tăng trưởng kinh tế để quyết định mức độ, thời điểm điều chỉnh giá các loại dịch vụ do Nhà nước quản lý. Từ đó, đáp ứng mục tiêu kiểm soát lạm phát, giảm tác động đến mức sống của người dân. 

Các cơ quan truyền thông cũng thực hiện hiệu quả hoạt động truyền thông nhằm thông tin kịp thời, chính xác và rõ ràng về các chính sách, giải pháp chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, loại bỏ thông tin sai lệch về giá cả thị trường, không để xảy ra hiện tượng lạm phát do tâm lý từ thông tin sai lệch gây ra. 

Về phía doanh nghiệp, cần chuẩn bị đầy đủ các điều kiện đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, bảo đảm nguồn cung cho thị trường hàng hoá và dịch vụ. Dự báo các loại nguyên vật liệu có thể thiếu hụt để bổ sung kịp thời, đảm bảo cho sản xuất kinh doanh, cắt giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm. Chủ động cập nhật thông tin, dự báo chính xác động thái thị trường để nắm bắt cơ hội, giảm rủi ro trong bối cảnh tổng cầu thế giới còn yếu, đứt gãy chuỗi cung ứng. Kịp thời điều chỉnh sản phẩm và dịch vụ đáp ứng nhu cầu của khách hàng, nâng cao năng lực cạnh tranh, cắt giảm giá thành sản phẩm để kiềm chế lạm phát. 

>>Nhà đầu tư Tom Lee: 'Chứng khoán Mỹ sẽ tăng vọt 30% trong năm 2024'