Bán 20 tỷ USD trái phiếu trong hai tuần: Chủ nợ lớn nhất của Mỹ kích hoạt làn sóng bán tháo toàn cầu?

Theo số liệu sơ bộ từ Bộ Tài chính Nhật Bản , các tổ chức tư nhân của nước này – bao gồm ngân hàng và quỹ hưu trí – đã bán 17,5 tỷ USD trái phiếu nước ngoài dài hạn trong tuần kết thúc vào ngày 4/4 và tiếp tục bán thêm 3,6 tỷ USD trong tuần kế tiếp.

Với tổng giá trị nắm giữ lên tới 1.100 tỷ USD, Nhật Bản hiện là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ. Vì vậy, các giao dịch trái phiếu của nhà đầu tư Nhật luôn được theo dõi chặt chẽ, được xem như chỉ báo quan trọng cho xu hướng mua bán trái phiếu Kho bạc Mỹ.

Làn sóng rút vốn khỏi thị trường trái phiếu quốc tế diễn ra ngay sau tuyên bố ngày 2/4 của Tổng thống Donald Trump về cái gọi là “Ngày giải phóng” – một động thái áp thuế trả đũa đã làm chao đảo thị trường chứng khoán và trái phiếu toàn cầu.

Chỉ số S&P 500 lao dốc 12% chỉ trong bốn phiên giao dịch kế tiếp, trước khi phục hồi nhẹ nhờ việc ông Trump tuyên bố tạm hoãn phần lớn các mức thuế mới trong vòng 90 ngày. Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm cũng vọt lên mạnh trong tuần kết thúc ngày 11/4, ghi nhận mức tăng lớn nhất kể từ năm 2001.

Báo cáo của Bộ Tài chính Nhật Bản không nêu rõ loại trái phiếu dài hạn nào đã được giao dịch. Tuy nhiên, ông Tomoaki Shishido – chiến lược gia tại ngân hàng Nomura của Nhật Bản cho biết: “Phần lớn có thể là trái phiếu Kho bạc Mỹ hoặc trái phiếu do các cơ quan Chính phủ Mỹ phát hành”. Loại sau đề cập đến các chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp (MBS) và được Chính phủ Mỹ đứng ra bảo lãnh.

“Việc bán trái phiếu nước ngoài có thể đến từ hoạt động tái cân bằng danh mục của các quỹ hưu trí, hoặc là hành động giảm rủi ro lãi suất từ phía ngân hàng và công ty bảo hiểm nhân thọ”, ông Shishido bổ sung.

Các chuyên gia nhận định rằng một phần nguyên nhân khiến trái phiếu Mỹ bị bán tháo mạnh trong tháng này đến từ việc các công ty quản lý tài sản tại Mỹ giảm vị thế đầu tư, đồng thời các quỹ phòng hộ – cả trong và ngoài nước – thu hẹp các khoản đầu tư sử dụng đòn bẩy tài chính.

Tuy nhiên, việc nhà đầu tư Nhật ồ ạt bán trái phiếu quốc tế là minh chứng rõ nét cho thấy làn sóng biến động từ Phố Wall đã lan rộng toàn cầu. Theo các chuyên gia, sự sụt giảm mạnh của cổ phiếu Mỹ khiến tỷ trọng đầu tư vào trái phiếu và cổ phiếu quốc tế của các quỹ hưu trí Nhật bị mất cân bằng, buộc họ phải bán bớt tài sản để đưa danh mục về đúng tỷ lệ phân bổ.

Ngoài ra, một phần hoạt động bán ra có thể bắt nguồn từ việc các ngân hàng Nhật tháo gỡ các chiến lược phòng hộ trong những thương vụ “carry trade” – tức vay vốn ở các thị trường có lãi suất thấp như Nhật Bản để đầu tư vào tài sản tại các thị trường có lợi suất cao hơn. Khi thị trường biến động mạnh, các giao dịch dạng này thường bị đảo ngược.

Dù vậy, ông Stefan Angrick – chuyên gia kinh tế tại Moody’s Analytics – nhận định rằng khối lượng trái phiếu Mỹ bị bán ra là “đáng kể nhưng không đủ lớn” để giải thích hoàn toàn cho cú tăng sốc của lợi suất trong nửa đầu tháng 4. “Nhìn trên tiêu đề thì con số có vẻ lớn, nhưng trong quy mô thị trường trái phiếu thì nó chỉ như một gợn sóng”, ông nói, đồng thời nhấn mạnh rằng thị trường trái phiếu Kho bạc Mỹ có quy mô giao dịch lên tới gần 1.000 tỷ USD mỗi ngày.

Tham khảo FT

>> Trái phiếu bất ngờ bị bán tháo ồ ạt, Nhật-Trung ‘trong tầm ngắm’: Chuyện gì đã xảy ra?