Chưa đầy 10 ngày nữa sẽ thu hồi nhà đất đối với 32 trường hợp này 

So với Luật Đất đai 2013, Luật Đất đai 2024 đã nêu cụ thể và mở rộng thêm hàng loạt các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội. 

Luật Đất đai 2013 chỉ quy định 3 trường hợp Nhà nước thu hồi đất để phát triển kinh tế vì lợi ích quốc gia, công cộng: Thực hiện dự án quan trọng quốc gia do Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư; dự án do Thủ tướng chấp thuận, quyết định chủ trương đầu tư; dự án do HĐND cấp tỉnh chấp thuận. Trong đó, việc liệt kê các trường hợp cụ thể bị thu hồi đất còn chung chung và ít hơn so với luật mới. 

Trong khi đó, Luật Đất đai 2024 quy định cụ thể 32 trường hợp thuộc diện thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội, vừa thuận tiện cho nhà chức trách thực hiện quyền lợi, cụ thể 32 trường hợp như sau: 

1. Thu hồi nhà đất trong trường hợp xây dựng 

công trình giao thông, gồm: cao tốc, đường ôtô, đường trong đô thị, đường nông thôn kể cả đường tránh, đường cứu nạn và đường trên đồng ruộng phục vụ nhu cầu đi lại chung của mọi người, điểm dừng xe, điểm đón trả khách, trạm thu phí giao thông, công trình kho bãi, nhà để ôtô; bến phà, bến xe, trạm dừng nghỉ; các loại hình đường sắt; nhà ga đường sắt; các loại cầu, hầm phục vụ giao thông; công trình đường thủy nội địa, hàng hải; công trình hàng không; tuyến cáp treo và nhà ga cáp treo; cảng cá, cảng cạn; trụ sở, văn phòng, cơ sở kinh doanh dịch vụ trong ga, cảng, bến xe; hành lang bảo vệ an toàn công trình giao thông mà phải thu hồi đất để lưu không; kết cấu khác phục vụ giao thông vận tải. 

> > Bộ Tài chính thông tin về việc đánh thuế bất động sản thứ hai  

2. Thu hồi nhà đất trong trường hợp xây dựng công trình thủy lợi gồm: Đê điều, kè, cống, đập, tràn xả lũ, hồ chứa nước, đường hầm thủy công, hệ thống cấp nước, thoát nước, tưới nước, tiêu nước kể cả hành lang bảo vệ công trình thủy lợi mà phải sử dụng đất; công trình thủy lợi đầu mối kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng. 

3. Xây dựng công trình cấp nước, thoát nước, gồm: Nhà máy nước; trạm bơm nước; bể, tháp chứa nước; tuyến ống cấp nước, thoát nước; hồ điều hòa; công trình xử lý nước, bùn, bùn cặn kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng. 

4. Trường hợp xây dựng công trình xử lý các chất thải gồm: Trạm trung chuyển, bãi chôn lấp rác, khu liên hợp xử lý,cơ sở xử lý chất thải, chất thải nguy hại kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất, sửa chữa, bảo dưỡng. 

5. Xây dựng công trình năng lượng, chiếu sáng công cộng, gồm: Nhà máy điện và công trình phụ trợ; đập, kè, hồ chứa nước, đường dẫn nước phục vụ cho nhà máy thủy điện; đường dây truyền tải điện và trạm biến áp; công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi nhà máy điện; hệ thống chiếu sáng công cộng. 

6. Trường hợp xây dựng các công trình dầu khí, gồm: Giàn khai thác công trình phục vụ khai thác, xử lý dầu khí, nhà máy lọc hóa dầu, nhà máy chế biến khí, nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học; kho chứa dầu thô, kho chứa, trạm bơm xăng, dầu, khí, hệ thống đường ống dẫn, hành lang bảo vệ an toàn công trình để bảo đảm an toàn kỹ thuật; công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng. 

7. Trường hợp xây dựng công trình hạ tầng bưu chính, viễn thông, công nghệ thông tin, gồm: Nhà, trạm, cột ăng ten, cột treo cáp, cống, bể, ống cáp, hào, tuy-ne kỹ thuật và công trình hạ tầng kỹ thuật liên quan khác để lắp đặt thiết bị phục vụ viễn thông và thiết bị được lắp đặt vào đó để phục vụ viễn thông; trung tâm dữ liệu; kể cả hành lang bảo vệ an toàn các công trình để bảo đảm an toàn kỹ thuật mà không được sử dụng vào mục đích khác; hệ thống cơ sở khai thác bưu gửi và điểm phục vụ bưu chính; điểm bưu điện - văn hóa xã; công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng. 

8. Trường hợp xây dựng chợ dân sinh, chợ đầu mối. 

9. Trường hợp xây dựng công trình tín ngưỡng gồm: Đình, đền, am, miếu cũng như công trình tín ngưỡng hợp pháp khác. 

10. Thu hồi nhà đất trong trường hợp xây dựng công trình tôn giáo gồm: Trụ sở của tổ chức tôn giáo, tổ chức tôn giáo trực thuộc; chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh đường, thánh thất; trường đào tạo người chuyên hoạt động tôn giáo; tượng đài, bia, tháp và công trình tôn giáo hợp pháp khác. 

11. Trường hợp xây dựng khu vui chơi, giải trí công cộng, sinh hoạt cộng đồng gồm: Công viên, vườn hoa, bãi tắm và khu vực dành cho vui chơi giải trí công cộng khác; công trình hội họp và hoạt động khác phù hợp với phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư ở địa phương. 

12. Sẽ tiến hành thu hồi nhà đất trong trường hợp xây dựng trụ sở cơ quan Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội và tổ chức khác được nhà nước giao nhiệm vụ, hỗ trợ kinh phí hoạt động thường xuyên. 

13. Xây dựng trụ sở hoặc văn phòng đại diện của các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc cơ quan của Đảng, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội. 

14. Trường hợp xây dựng cơ sở văn hóa, di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, gồm: Trung tâm hội nghị, nhà hát, nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, cung văn hóa, câu lạc bộ, rạp chiếu phim, rạp xiếc; công trình di tích; công trình có tính biểu trưng, nghệ thuật, cung thiếu nhi, nhà thiếu nhi, trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi, nhà bảo tàng, nhà triển lãm, thư viện, cơ sở sáng tác văn học, cơ sở sáng tác nghệ thuật, nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật, trụ sở của đoàn nghệ thuật; công trình mở rộng, cải tạo, tu bổ, phục hồi, phát huy giá trị di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được xếp hạng hoặc được UBND cấp tỉnh đưa vào danh mục kiểm kê di tích; cơ sở văn hóa khác do nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động. 

15. Xây dựng cơ sở y tế và dịch vụ xã hội: Bao gồm các cơ sở khám, chữa bệnh; phục hồi chức năng; y tế dự phòng; dân số; kiểm nghiệm, kiểm chuẩn, kiểm định; giám định y khoa, pháp y; sản xuất thuốc và thiết bị y tế; trung tâm cung cấp dịch vụ công tác xã hội, cơ sở bảo trợ xã hội; trung tâm chữa bệnh, giáo dục, lao động xã hội; trung tâm điều dưỡng người có công; cơ sở trợ giúp trẻ em; cơ sở tư vấn, tham vấn chăm sóc người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, người nhiễm HIV/AIDS, người tâm thần; cơ sở cai nghiện ma túy; cơ sở nuôi dưỡng người già, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt. 

16. Xây dựng cơ sở giáo dục và đào tạo: Bao gồm nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông, giáo dục thường xuyên, trường chuyên biệt, cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp. 

17. Xây dựng cơ sở thể dục, thể thao: Bao gồm khu liên hợp thể thao, trung tâm đào tạo và huấn luyện vận động viên, sân vận động, cơ sở thi đấu và tập luyện các môn thể thao. 

18. Xây dựng cơ sở khoa học và công nghệ: Bao gồm tổ chức nghiên cứu, phát triển và dịch vụ khoa học, công nghệ; tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; cơ sở ươm tạo công nghệ và doanh nghiệp khoa học công nghệ; công viên khoa học và công nghệ; bảo tàng khoa học; hệ thống chuẩn đo lường. 

19. Xây dựng cơ sở ngoại giao: Bao gồm trụ sở đại sứ quán, lãnh sự quán, văn phòng đại diện tổ chức ngoại giao nước ngoài, tổ chức phi chính phủ có chức năng ngoại giao; cơ sở ngoại giao đoàn do nhà nước quản lý. 

20. Công trình sự nghiệp về môi trường và hạ tầng: Bao gồm công trình xử lý môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, khí tượng, thủy văn, đăng kiểm, kiểm dịch động thực vật. 

21. Dự án nhà ở và tái định cư: Bao gồm nhà ở xã hội, nhà ở cho lực lượng vũ trang, nhà công vụ; cải tạo và xây dựng lại nhà chung cư (trừ trường hợp chủ sở hữu chuyển nhượng quyền sử dụng đất); dự án tái định cư. 

22. Dự án khu công nghiệp và công nghệ cao: Bao gồm khu công nghiệp, cụm công nghiệp; khu công nghệ cao; khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; khu công nghệ thông tin tập trung; khu lâm nghiệp ứng dụng công nghệ cao; khu phi thuế quan trong khu kinh tế. 

23. Dự án sản xuất và chế biến tập trung: Bao gồm khu sản xuất và chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản quy mô lớn, đồng bộ từ sản xuất đến chế biến, phục vụ trên phạm vi liên huyện, liên tỉnh hoặc liên vùng; dự án bảo tồn gen cây thuốc để phát triển dược liệu y học cổ truyền. 

24. Dự án lấn biển, bao gồm các hoạt động lấn biển. 

25. Dự án khai thác khoáng sản: Bao gồm các hoạt động khai thác khoáng sản đã được cấp phép và các công trình phụ trợ phục vụ khai thác. 

26. Dự án kết nối giao thông: Bao gồm các vùng phụ cận điểm kết nối giao thông và tuyến giao thông có tiềm năng phát triển. 

27. Dự án khu đô thị và dân cư nông thôn: Bao gồm khu đô thị hỗn hợp với hệ thống hạ tầng đồng bộ, nhà ở mới hoặc cải tạo chỉnh trang đô thị; khu dân cư nông thôn. 

28. Nghĩa trang và dịch vụ liên quan: Bao gồm nghĩa trang, nhà tang lễ, cơ sở hỏa táng, cơ sở lưu giữ tro cốt. 

29. Dự án phục vụ đồng bào dân tộc thiểu số: Bao gồm bố trí đất ở và đất sản xuất nhằm thực hiện chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số. 

30. Công trình phục vụ khai thác công trình ngầm: Bao gồm công trình trên mặt đất phục vụ vận hành, khai thác công trình ngầm. 

31. Dự án được Quốc hội hoặc Thủ tướng Chính phủ chấp thuận: Bao gồm các dự án đã được phê duyệt chủ trương đầu tư. 

32. Các dự án khác vì lợi ích quốc gia và công cộng: Bao gồm các dự án khác không nằm trong các trường hợp nêu trên nhưng được Quốc hội bổ sung theo trình tự rút gọn. 

Theo đánh giá của Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA), việc liệt kê cụ thể các trường hợp thu hồi đất phát triển kinh tế - xã hội trong luật mới sẽ đảm bảo tính công khai, minh bạch, dễ giám sát và khắc phục tình trạng một số nơi thu hồi đất tràn lan trước đây. 

Ngoài ra, Luật Đất đai mới còn quy định trường hợp thu hồi đất do chấm dứt sử dụng, do nguy cơ đe dọa tính mạng con người, do không còn khả năng sử dụng tiếp; do vi phạm pháp luật. 

> > 'Xa rời' vùng đáy, 'kịch bản' nào chờ đợi thị trường bất động sản trong năm 2025?