Cuộc chạy đua theo dõi tiểu hành tinh có thể làm chuyển hướng hoặc phá hủy lục địa
Hiện, nhiều nhà khoa học đến từ các quốc gia như Mỹ, châu Âu, Nhật Bản đang ráo riết chuẩn bị cho một sự kiện thiên văn vào năm 2029.
Các cơ quan vũ trụ của Mỹ, châu Âu và Nhật Bản đang chuẩn bị cho một sự kiện đặc biệt khi tiểu hành tinh khổng lồ Apophis bay qua Trái Đất vào năm 2029. Tiểu hành tinh này, với kích thước lớn, dự kiến sẽ di chuyển cách Trái Đất chỉ 32.000 km vào ngày 13/4/2029, mở ra cơ hội quan sát quý giá trong lĩnh vực nghiên cứu vũ trụ.
Để chuẩn bị cho sự kiện này, từ ngày 7 đến 11/4/2029, các nhà thiên văn học và chuyên gia phòng thủ hành tinh từ khắp nơi trên thế giới sẽ tập trung tại Đại học Tokyo . Cuộc họp khẩn cấp này sẽ là dịp để các cơ quan vũ trụ chia sẻ mục tiêu của từng nhiệm vụ và phối hợp chặt chẽ nhằm tối ưu hóa cơ hội nghiên cứu khi Apophis tiếp cận gần Trái Đất.
Dự kiến sẽ có một loạt tàu vũ trụ đuổi theo Apophis, bao gồm các nhiệm vụ từ NASA, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) và Cơ quan Thám hiểm Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA). Nhà nghiên cứu Patrick Michel tại Đại học Côte d’Azur, thành viên trong dự án săn lùng Apophis của ESA, nhận định: "Tiếp cận một vật thể lớn như Apophis chỉ xảy ra vài nghìn năm một lần. Đây là một sự kiện vô cùng đặc biệt". Tuy nhiên, theo Michel, mục tiêu không phải là cạnh tranh, mà là phối hợp nhằm hiểu rõ hơn về cách bảo vệ Trái Đất khỏi các tiểu hành tinh nguy hiểm.
Apophis được phát hiện vào năm 2004, đã gây xôn xao khi tính toán ban đầu cho thấy tiểu hành tinh này có thể gây ra thiệt hại quy mô lục địa nếu va chạm với Trái Đất vào năm 2029. Tuy nhiên, các quan sát sau này đã bác bỏ khả năng xảy ra thảm họa, xác nhận rằng nó sẽ bay qua Trái Đất một cách an toàn, dù khoảng cách gần hơn mức độ cao của các vệ tinh địa tĩnh. Người dân tại châu Âu và châu Phi có thể sẽ nhìn thấy Apophis bằng mắt thường nếu điều kiện thời tiết thuận lợi.
Trái Đất có hàng nghìn tiểu hành tinh chưa được phát hiện, tương tự như Apophis. Việc hiểu rõ cấu trúc của chúng sẽ giúp ích rất nhiều trong các nỗ lực chuyển hướng hoặc phá hủy tiểu hành tinh nếu một trong số chúng đe dọa Trái Đất . Quá trình tiếp cận Apophis không chỉ là một chuyến bay đơn giản; quỹ đạo của tiểu hành tinh có thể thay đổi khi nó chịu tác động từ lực hấp dẫn của Trái Đất, làm xáo trộn cấu trúc bên trong và địa chất bề mặt của nó. Những cơn động đất tạo ra trong quá trình này sẽ cung cấp thông tin quý giá về thành phần địa chất của tiểu hành tinh, theo nhà nghiên cứu Dani DellaGiustina từ Đại học Arizona.
Các chuyên gia phòng thủ hành tinh cũng hy vọng có thể sử dụng các tàu vũ trụ để theo dõi Apophis trước, trong và sau khi nó bay qua Trái Đất. Một trong những tàu vũ trụ tiên phong trong dự án này là OSIRIS-REx của NASA, đã thu thập đất đá từ tiểu hành tinh Bennu vào năm 2020 và mang mẫu vật trở lại Trái Đất vào năm 2023. Trên hành trình quay về, các nhà vận hành nhận thấy rằng tàu có thể gặp Apophis vào năm 2029.
Vì vậy, sau khi thả mẫu vật xuống Trái Đất, tàu OSIRIS-REx đã khai hỏa động cơ và thay đổi quỹ đạo để tiếp cận Apophis, với nhiệm vụ mới mang tên OSIRIS-Apophis Explorer (APEX). Tàu này sẽ bắt đầu quan sát Apophis từ ngày 2/4/2029 và rút ngắn khoảng cách xuống chỉ còn 50.000 km vào ngày 13/4/2029. Mục tiêu của nhiệm vụ là lập bản đồ bề mặt Apophis và tiếp tục theo dõi tiểu hành tinh này đến tháng 6/2030.
Ngoài NASA, ESA cũng đóng góp vào nỗ lực này với tàu vũ trụ RAMSES (Rapid Apophis Mission for Space Safety), dự kiến gặp Apophis vào tháng 2/2029 và bay cùng tiểu hành tinh này ít nhất sáu tháng. RAMSES sẽ triển khai hai vệ tinh CubeSat: một vệ tinh sử dụng radar xuyên đất để nghiên cứu cấu trúc bên trong Apophis, và vệ tinh còn lại sẽ đặt một địa chấn kế lên bề mặt của tiểu hành tinh.
Để hỗ trợ sứ mệnh này, JAXA cũng sẽ phóng tàu vũ trụ DESTINY+ vào năm 2028, giúp cung cấp những hình ảnh đầu tiên về Apophis vào đầu năm 2029, trước khi RAMSES và APEX tiếp cận. Nếu cả RAMSES và DESTINY+ thành công, đội hình ba tàu vũ trụ sẽ phải tránh va chạm giữa nhau trong không gian. Thành công của những nhiệm vụ này sẽ giúp NASA, ESA và JAXA có cơ hội quan sát Apophis thay đổi dưới tác động của lực hấp dẫn Trái Đất, từ đó cung cấp thông tin quý giá về cách bảo vệ hành tinh khỏi các tiểu hành tinh nguy hiểm trong tương lai.
Theo: New Scientist
>> Phát hiện dấu hiệu mạnh mẽ nhất từ trước tới nay của sự sống ở ngoài Hệ Mặt trời
