Cuộc chiến chip AI: NVIDIA xin nới, chính quyền Trump muốn siết

Trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo đang là tâm điểm cạnh tranh toàn cầu, Nvidia – nhà sản xuất chip AI lớn nhất thế giới đang kêu gọi chính phủ Mỹ nới lỏng các quy định kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao. Tuy nhiên, yêu cầu này lại trái ngược hoàn toàn với quan điểm của chính quyền cựu Tổng thống Donald Trump, vốn đang tìm cách tăng cường các biện pháp kiểm soát để hạn chế sự tiếp cận của Trung Quốc với các công nghệ AI tiên tiến của Mỹ. Sự đối lập giữa doanh nghiệp và giới hoạch định chính sách không chỉ phản ánh mâu thuẫn nội tại trong cách Mỹ muốn dẫn đầu cuộc đua công nghệ, mà còn cho thấy thế khó của các tập đoàn công nghệ trong một thế giới ngày càng phân cực.

CEO Nvidia – ông Jensen Huang nhấn mạnh rằng các rào cản xuất khẩu hiện nay đang làm tổn hại đến sức cạnh tranh của ngành công nghệ Mỹ. Trong khi Nvidia dẫn đầu về phần cứng AI, việc bị giới hạn trong xuất khẩu sang các thị trường lớn như Trung Quốc khiến hãng đánh mất nhiều hợp đồng tiềm năng và gián tiếp tiếp tay cho sự trỗi dậy của các đối thủ nội địa Trung Quốc, như Huawei. Theo ông Huang, việc Mỹ áp dụng chính sách quá cứng nhắc có thể phản tác dụng khi thúc đẩy các quốc gia bị hạn chế đầu tư mạnh hơn vào công nghệ nội địa, từ đó rút ngắn khoảng cách với Mỹ về năng lực xử lý AI.

Ông Jensen Huang nhấn mạnh rằng các rào cản xuất khẩu hiện nay đang làm tổn hại đến sức cạnh tranh của ngành công nghệ Mỹ.

Nvidia cho rằng chính phủ nên điều chỉnh lại chính sách để thích nghi với bối cảnh địa chính trị đang thay đổi nhanh chóng. Từ góc nhìn doanh nghiệp, khả năng tiếp cận các thị trường nước ngoài là yếu tố sống còn để duy trì vị thế dẫn đầu, đặc biệt khi công nghệ AI đang trở thành nền tảng không chỉ cho thương mại mà cả quốc phòng và đổi mới toàn cầu.

Ngược lại với mong muốn của Nvidia, chính quyền Trump vốn đang chuẩn bị trở lại chính trường với tư thế cứng rắn lại muốn siết thêm một nấc. Một đề xuất đang được cân nhắc là thay cơ chế kiểm soát xuất khẩu hiện nay bằng một mô hình "giấy phép toàn cầu", trong đó các quốc gia muốn nhập chip AI từ Mỹ phải ký cam kết chính thức về mục đích sử dụng, kiểm soát chuỗi cung ứng và cam kết không chuyển giao công nghệ cho bên thứ ba. Thậm chí, Mỹ có thể giảm ngưỡng xuất khẩu chip AI không cần giấy phép từ 1.700 đơn vị xuống chỉ còn 500, khiến bất kỳ hợp đồng lớn nào cũng phải chịu sự phê duyệt trực tiếp từ Washington.

Chính quyền Trump coi chip AI là tài sản chiến lược, có vai trò sống còn trong việc duy trì ưu thế quân sự và chính trị toàn cầu. Việc kiểm soát chặt chẽ hơn không chỉ nhắm vào Trung Quốc mà còn là đòn bẩy trong các cuộc đàm phán thương mại song phương, khi Mỹ có thể dùng quyền cấp phép chip làm công cụ để ép các quốc gia khác tuân thủ các điều khoản có lợi cho mình.

Nếu những đề xuất siết chặt của chính quyền Trump trở thành hiện thực, Nvidia sẽ rơi vào thế khó. Công ty không chỉ mất doanh thu từ những thị trường lớn như Trung Quốc, mà còn đứng trước nguy cơ bị các khách hàng quốc tế tìm đến những lựa chọn thay thế, như Huawei hay các công ty đang trỗi dậy tại châu Âu và Đông Nam Á. Về lâu dài, việc "quốc hữu hóa công nghệ" ở nhiều nước sẽ làm bào mòn thị phần toàn cầu của các hãng Mỹ.

Mặt khác, các công ty Trung Quốc, vốn đang bị cấm tiếp cận công nghệ tiên tiến của Mỹ, đã chuyển hướng sang tự phát triển phần cứng, phần mềm và hạ tầng AI riêng biệt. Trong một số lĩnh vực như chip mạng, hệ điều hành AI hoặc nền tảng cloud-native, Huawei thậm chí đã bắt kịp hoặc vượt mặt các công ty phương Tây. Những chính sách ngăn chặn từ Mỹ, do đó, có thể vô tình trở thành chất xúc tác giúp Trung Quốc phát triển hệ sinh thái AI độc lập.

>> CEO Nvidia Jensen Huang cảnh báo Trung Quốc không hề tụt hậu trong cuộc đua AI