Đòn thuế Bộ Công Thương giáng xuống thép Trung Quốc, hàng Việt Nam bật dậy cả giá lẫn sản lượng

Theo số liệu từ Hiệp hội Thép Việt Nam, quý I/2025, sản lượng thép thành phẩm đạt 7,464 triệu tấn, tăng 5,7% so với cùng kỳ. Tổng lượng bán hàng đạt 7,501 triệu tấn, tăng 12,2%. Tuy nhiên, xuất khẩu chỉ đạt 1,414 triệu tấn, giảm tới 37,2% so với quý I/2024 - phản ánh rõ ràng tác động tiêu cực từ các hàng rào thương mại toàn cầu.

Tại thị trường quốc tế, nhiều quốc gia nhập khẩu thép lớn của Việt Nam đã đồng loạt áp dụng hoặc lên kế hoạch siết chặt các biện pháp phòng vệ thương mại. Cụ thể, Mỹ tuyên bố mở rộng phạm vi áp dụng Đạo luật 232 và triển khai thuế đối ứng mới; EU cập nhật chính sách phòng vệ thương mại từ tháng 4/2025; trong khi Ấn Độ cũng dự kiến ban hành quy định mới đối với thép nhập khẩu trong tháng 3/2025. Những diễn biến này khiến lượng và giá trị xuất khẩu các sản phẩm thép như thép cuộn cán nóng (HRC), tôn mạ, ống thép… biến động trái chiều.

Top 10 thị trường xuất khẩu của Việt Nam trong 2 tháng đầu năm 2025 (Nguồn: VSA)

Điểm sáng đến từ thị trường nội địa. Riêng trong tháng 3/2025, sản lượng thép thành phẩm đạt 2,698 triệu tấn, tăng 25,33% so với tháng trước và tăng 15% so với cùng kỳ 2024. Lượng tiêu thụ thép các loại đạt 3,021 triệu tấn, tăng 25,64% so với tháng 2/2025 và tăng 26,4% so với cùng kỳ năm ngoái.

Về giá nguyên liệu, giá quặng sắt loại 62% Fe bình quân tháng 3/2025 đạt 102,4 USD/tấn, giảm 6,5% so với cùng kỳ năm trước và giảm 4,2% so với tháng liền trước. Giá than mỡ luyện cốc – nguyên liệu quan trọng trong luyện gang cũng giảm mạnh 36,5% so với cùng kỳ. Trong khi đó, giá thép phế liệu nội địa giữ ổn định trong khoảng 8.200 – 9.400 đồng/kg.

Đáng chú ý, giá HRC ngày 8/4 đạt 510 USD/tấn (CFR Việt Nam), tăng 15 USD/tấn so với đầu tháng 3. Tuy nhiên, so với đầu năm 2024, giá vẫn giảm đáng kể. Bình quân tháng 3/2025, HRC đạt 503 USD/tấn, giảm 10,9% so với cùng kỳ năm trước nhưng tăng 3,9% so với tháng 2/2025.

Bộ Công Thương bảo vệ nền sản xuất nội địa

Ảnh minh họa

Không nằm ngoài xu hướng quốc tế, Bộ Công Thương cũng triển khai các hàng rào thuế quan nhằm bảo vệ sản xuất trong nước. Ngày 21/2, Bộ này đã quyết định áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cuộn cán nóng (HRC) nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ trong thời hạn 120 ngày, bắt đầu từ ngày 8/3.

Theo kết luận sơ bộ, mặc dù Ấn Độ có hành vi bán phá giá, nhưng do tỷ trọng nhập khẩu không đáng kể (dưới 3%), nên nước này được loại khỏi phạm vi áp dụng thuế. Trong khi đó, thép HRC nhập từ Trung Quốc chịu mức thuế chống bán phá giá tạm thời từ 19,38% - 27,83%.

Tiếp đó, từ ngày 1/4, một số sản phẩm thép mạ có xuất xứ từ Trung Quốc và Hàn Quốc cũng bị áp thuế chống bán phá giá tạm thời ở mức từ 15,67% - 37,13%.

Đánh giá tác động từ các quyết định này bên lề Đại hội đồng cổ đông thường niên 2025, ông Nguyễn Việt Thắng - Tổng Giám đốc Tập đoàn Hòa Phát (HoSE: HPG ) cho rằng đây là lực đỡ rất lớn đối với hoạt động tiêu thụ của tập đoàn. Ông dẫn chứng, năm ngoái Việt Nam nhập khẩu tới 9 triệu tấn HRC từ Trung Quốc, gấp 3 lần sản lượng của Hòa Phát nhưng năm nay con số này chắc chắn sẽ giảm mạnh.

“Hiện nay, tỷ trọng thép HRC của Hòa Phát được các doanh nghiệp tôn mạ trong nước sử dụng đang tăng lên. Nếu năm ngoái con số này chỉ đạt 15% - 20% thì năm nay đã nâng lên 40%” - ông Thắng cho biết.

Cùng quan điểm, Chủ tịch Trần Đình Long nhấn mạnh chiến lược tập trung vào thị trường nội địa của Hòa Phát từ trước đến nay là hoàn toàn đúng đắn. Tập đoàn hiện dành 80% sản lượng cho thị trường trong nước và chỉ xuất khẩu 20%, trong đó thị trường Mỹ hiện chỉ chiếm khoảng 1% doanh thu.

>> Vụ áp thuế chống bán phá giá thép HRC Trung Quốc do Hòa Phát và Formosa khởi xướng vào chặng cuối