GDP Mỹ tăng vượt dự báo, 'giấc mơ' Trung Quốc vượt Mỹ thành nền kinh tế lớn nhất thế giới khó thành hiện thực 

Mỹ đã vượt xa Trung Quốc trong cuộc đua giành vị trí nền kinh tế lớn nhất thế giới, một phần nhờ vào chi tiêu tiêu dùng vẫn đang vô cùng sôi động. 

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ  đã tăng 6,3% về mặt danh nghĩa - tức chưa được điều chỉnh theo lạm phát - trong năm 2023, vượt xa mức tăng 4,6% của Trung Quốc. 

Trong khi một số thành tích vượt trội phản ánh mức lạm phát cao của Mỹ, kết quả năm 2023 một lần nữa nhấn mạnh rằng nền kinh tế Mỹ đang vươn lên một vị trí tốt hơn so với Trung Quốc sau thời kỳ đại dịch. 

Tiến sĩ Eswar Prasad, người từng lãnh đạo nhóm nghiên cứu Trung Quốc của Quỹ Tiền tệ Quốc tế và hiện đang làm việc tại Đại học Cornell, cho biết: "Đó là một bước ngoặt đáng kinh ngạc". 

"Thành quả hoạt động mạnh mẽ của nền kinh tế Mỹ, song song với những cơn gió ngược ngắn hạn và dài hạn mà nền kinh tế Trung Quốc đang phải đối mặt, khiến cho giả thuyết rằng GDP của Trung Quốc một ngày nào đó sẽ vượt qua Mỹ bị lu mờ đi", ông nói thêm. 

Mỹ đã vượt xa Trung Quốc trong cuộc đua giành vị trí nền kinh tế lớn nhất thế giới

Sự vượt trội về kinh tế được phản ánh trên thị trường chứng khoán của các quốc gia tương ứng. Chứng khoán Mỹ đã đạt mức cao nhất mọi thời đại trong tuần này, trong khi chứng khoán Trung Quốc đang sa lầy vào thị trường giá xuống khiến hơn 6 nghìn tỷ USD vốn hóa "bốc hơi". 

Vào đầu năm 2023, Hoa Kỳ được cho là sẽ rơi vào suy thoái khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)  tăng lãi suất để chống lại mức lạm phát cao chưa từng thấy trong nhiều thập kỷ. 

Mặt khác, Trung Quốc được kỳ vọng sẽ trải qua sự phục hồi nhanh chóng khi nước này mở cửa trở lại nền kinh tế hoàn toàn sau các đợt phong tỏa nghiêm ngặt để chống lại sự lây lan của dịch bệnh Covid-19. 

Tuy nhiên, điều đó đã không xảy ra. Dữ liệu GDP được công bố ngày 25/1 cho thấy nền kinh tế Mỹ kết thúc năm 2023 một cách thành công, tăng trưởng thực tế đạt 3,3% so với cùng kỳ trong quý IV. Lạm phát đang trên đường quay trở lại mục tiêu 2% của Fed và nỗi lo về suy thoái kinh tế đang mờ dần. 

Thị trường bất động sản lao dốc và giảm phát nặng nề tại Trung Quốc  

Ngược lại, Trung Quốc đang phải vật lộn dưới sức nặng của cuộc khủng hoảng bất động sản đã kéo dài nhiều năm và chuỗi giảm phát tồi tệ nhất trong khoảng 25 năm trở lại đây. 

Xuất khẩu từng là trụ cột quan trọng của tăng trưởng đã suy yếu vào năm 2023, tỷ lệ thất nghiệp trong giới trẻ tăng vọt và chính quyền địa phương đang gánh quá nhiều nợ. 

Trong khi số liệu của chính phủ Trung Quốc cho thấy nền kinh tế nước này đã đáp ứng mục tiêu tăng trưởng hàng năm là 5,2% vào năm 2023, vẫn có những nghi ngờ rằng đây không phải là bức tranh chân thực về những gì đang diễn ra. 

Chắc chắn GDP danh nghĩa không phải là cách duy nhất để đo lường quy mô nền kinh tế của một quốc gia. Các nhà kinh tế cũng sử dụng cái gọi là ngang giá sức mua (PPP), cố gắng tính đến sự khác biệt về giá giữa các quốc gia đối với cùng một hàng hóa hoặc dịch vụ. 

Trên cơ sở đó, theo tính toán của Bloomberg Economics, Trung Quốc đã vượt qua Mỹ vào khoảng năm 2016. Để dễ hình dung, vào thời điểm đó, với 1 USD ở Trung Quốc bạn sẽ mua được nhiều hơn những gì có thể mua được tại Mỹ. 

Tuy nhiên, nhiều nhà quan sát không cho rằng đó là cách tốt nhất để đo lường sức mạnh kinh tế trên trường thế giới. Vì vậy, GDP danh nghĩa được coi là một chỉ báo tốt hơn. 

Phục hồi kinh tế sau đại dịch  

Ông Josh Lipsky, cựu cố vấn IMF, hiện là Giám đốc Trung tâm Địa kinh tế của Hội đồng Đại Tây Dương nhận định: "Đại dịch đã che đậy rất nhiều điểm yếu sâu sắc và mang tính cấu trúc của Trung Quốc và sẽ kéo dài suốt thập kỷ, tùy thuộc vào khả năng cải cách của họ". 

Chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, Adam Posen, cho rằng Trung Quốc đã làm trầm trọng thêm những điểm yếu tiềm ẩn của nền kinh tế khi đóng cửa toàn bộ nền kinh tế và xã hội trong thời kỳ đại dịch. 

Điều đó khiến các hộ gia đình và doanh nghiệp nhỏ tăng tích trữ tiền mặt vì họ không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Đây là một căn bệnh mà ông Posen gọi là "Covid kéo dài về kinh tế", một tình trạng mãn tính được đánh dấu bằng sự thiếu sức sống và uể oải kéo dài. 

Nguồn: Bloomberg

Trong khi đó, Mỹ đã khiến các nhà kinh tế ngạc nhiên về khả năng phục hồi của nền kinh tế sau đại dịch. Một số người như Posen thậm chí còn nghi ngờ rằng đất nước này có thể đang trên đà tăng trưởng năng suất, điều này sẽ cho phép nền kinh tế tăng trưởng nhanh hơn mà không tạo ra lạm phát . 

Tuy nhiên, hành động cuối cùng trong chiến dịch của Fed nhằm đưa lạm phát của Mỹ trở lại mục tiêu 2% vẫn chưa được thực hiện. Có thể thấy, hiện tại vẫn hiện hữu nguy cơ gây ra suy thoái khi Fed giữ chính sách quá chặt chẽ trong thời gian dài. 

Thị trường việc làm tại Mỹ đang có dấu hiệu suy yếu. Do đó, người sáng lập MacroPolicy Perspectives LLC và cựu nhà kinh tế của Fed, Julia Coronado, đã phát biểu trong hội thảo trực tuyến của Viện Doanh nghiệp Mỹ vào 24/1 rằng rủi ro suy thoái hiện nay cao hơn so với đầu năm 2023. Bên cạnh đó, Mỹ cũng có những lo ngại dài hạn hơn, bao gồm cả thâm hụt ngân sách cao kỷ lục. 

Dù vậy, ông Lipsky nhận định: “Tất cả những tin đồn về việc Trung Quốc trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới tính theo GDP đã bị hoãn lại, nếu không muốn nói là bị trì hoãn vô thời hạn”. 

>> GDP Mỹ bất ngờ tăng vượt dự báo trong quý IV/2023, 'đập tan' nỗi lo suy thoái