Kinh tế Mỹ và xu hướng toàn cầu: Đích đến ‘hạ cánh mềm’ liệu có khả thi? 

Triển vọng kinh tế Mỹ gần đây đã gây ấn tượng với mức tăng trưởng GDP đạt 2,8% trong quý III/2024, mang đến hy vọng về khả năng đạt được hạ cánh mềm cho nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, theo báo cáo của Công ty Cổ phần Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MAS), các yếu tố vĩ mô như lạm phát và thất nghiệp vẫn đặt ra những thách thức không nhỏ cho con đường này. 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)  đã thực hiện những bước đi thận trọng khi giảm lãi suất 50 điểm cơ bản vào tháng 9 và thêm 25 điểm cơ bản vào tháng 11, đưa lãi suất xuống mức 4,5% - 4,75%. Động thái này thể hiện mục tiêu của Fed là tránh gây sốc cho nền kinh tế nhưng vẫn kiểm soát lạm phát. Tuy nhiên, việc giảm lãi suất này không đi kèm với chính sách nới lỏng định lượng (QT), tạo ra sự bất định về chính sách trong tương lai và đòi hỏi các nhà đầu tư phải điều chỉnh kỳ vọng. 

Fed chưa bao giờ cắt giảm lãi suất khi lợi nhuận doanh nghiệp tăng mạnh và tăng tốc, ngoại trừ sau các giai đoạn điều chỉnh của thị trường chứng khoán. Nguồn: Phòng phân tích Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam tổng hợp, dữ liệu từ Bloomberg, National Bureau of Economic Research (NBER), cập nhật tới 01/11/2024. Vùng màu xám biểu thị các giai đoạn suy thoái kinh tế tại Mỹ.

Lạm phát và thất nghiệp: Những yếu tố then chốt cho "hạ cánh mềm"  

Lạm phát tại Mỹ đã có dấu hiệu giảm, với chỉ số PCE tháng 9 tăng 2,1% so với cùng kỳ, mức thấp nhất kể từ năm 2021. Giá năng lượng giảm đóng vai trò quan trọng trong việc kìm hãm đà tăng của lạm phát. Tuy nhiên, lạm phát lõi (PCE lõi) vẫn ở mức 2,7%, cho thấy các áp lực từ dịch vụ vận tải và chi phí cố định chưa được kiểm soát hoàn toàn. Trong khi đó, tỷ lệ thất nghiệp ở mức 4,1% vào tháng 10, cho thấy thị trường lao động Mỹ vẫn ổn định, giúp giảm thiểu nguy cơ suy thoái từ việc mất việc làm. 

Tỷ lệ thất nghiệp ổn định tại Mỹ tháng 10/2024 ở mức 4,1% – giảm nguy cơ suy thoái từ thị trường lao động. Nguồn: Phòng phân tích Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam tổng hợp, dữ liệu từ Bloomberg, National Bureau of Economic Research (NBER), Federal Reserve Bank of St. Louis (FRED), cập nhật tới 01/11/2024. Vùng màu xám biểu thị các giai đoạn suy thoái kinh tế tại Mỹ.

Các chỉ báo suy thoái sớm như McKelvey Rule và Sahm Rule không kích hoạt từ tháng 7/2024, cho thấy sự ổn định trong thị trường lao động dù số lượng việc làm trống đã giảm từ 7,861 triệu xuống còn 7,443 triệu vào tháng 9. Điều này củng cố niềm tin rằng hạ cánh mềm là khả thi, khi cung cầu lao động đang dần trở lại cân bằng. 

Cân nhắc giữa lạm phát và tăng trưởng  

Theo phân tích của Mirae Asset, việc Fed giảm lãi suất có thể gây ra áp lực lạm phát nếu không có biện pháp quản lý cung tiền đi kèm. Mặc dù Fed đã thực hiện hạ lãi suất, thanh khoản dư thừa vẫn duy trì ở mức cao, khoảng 155 tỷ USD qua các hợp đồng mua lại đảo ngược (RRP). Fed vẫn thận trọng khi không triển khai chính sách nới lỏng định lượng (QE), nhằm tránh kịch bản bùng nổ lạm phát trong bối cảnh tiêu dùng và lợi nhuận doanh nghiệp tăng trưởng. 

Lượng thanh khoản dư thừa lên đến 155 tỷ USD của RRP đang chờ đáo hạn. Nguồn: Phòng phân tích Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam tổng hợp, dữ liệu từ Bloomberg, cập nhật tới 01/11/2024.

Báo cáo của Mirae Asset cũng chỉ ra rằng các chỉ số kinh tế quan trọng của Mỹ như PMI sản xuất và dịch vụ đang cải thiện nhẹ, với PMI sản xuất đạt 47,8 điểm và dịch vụ đạt 55,3 điểm trong tháng 9. Điều này cho thấy rằng Fed đang đối mặt với bài toán khó khăn giữa việc ổn định lạm phát và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đặc biệt, nhu cầu nội địa phục hồi mạnh mẽ tại lĩnh vực dịch vụ giúp ổn định tăng trưởng mà không làm gia tăng áp lực lạm phát đáng kể. 

Tác động lan tỏa từ xu hướng kinh tế toàn cầu  

Trên phạm vi toàn cầu, các nền kinh tế lớn cũng đang thực hiện nhiều động thái chính sách để duy trì tăng trưởng. Tại khu vực đồng Euro, Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB)  đã thực hiện ba đợt cắt giảm lãi suất liên tiếp kể từ tháng 6 để ứng phó với đà suy giảm tăng trưởng tại các nền kinh tế chủ chốt như Đức. Mặc dù ECB đang áp dụng chu kỳ hạ lãi suất thận trọng, khu vực này vẫn đối mặt với thách thức phân hóa kinh tế giữa các quốc gia thành viên. Động thái này nhằm tránh nguy cơ suy thoái nhưng vẫn đảm bảo không gây ra áp lực lạm phát quá lớn. 

Triển vọng kinh tế toàn cầu năm 2024: Động lực và thách thức tại các khu vực kinh tế lớn. Nguồn: Australian Bureau of Statistics, GeoNames, Microsoft, NavInfo, OpenStreetMap, TomTom, Zenrin.

Tại châu Á, Trung Quốc đặt mục tiêu tăng trưởng GDP 5% nhờ vào các chính sách tài khóa và tiền tệ kích cầu. Tuy nhiên, các biện pháp bảo hộ thương mại của Mỹ và tình trạng nợ công cao của chính quyền địa phương đang tạo ra những thách thức lớn cho nền kinh tế Trung Quốc trong năm 2025. Nếu các chính sách bảo hộ thương mại tiếp tục, Trung Quốc có thể gặp khó khăn trong việc duy trì đà tăng trưởng và ổn định tài chính. 

Tương lai nào cho "hạ cánh mềm" và tác động đối với kinh tế toàn cầu?  

Mirae Asset nhấn mạnh rằng nền kinh tế Mỹ đang có dấu hiệu ổn định với tăng trưởng GDP và thị trường lao động được duy trì. Điều này tăng triển vọng về một kịch bản hạ cánh mềm . Tuy nhiên, các thách thức vẫn hiện hữu, bao gồm áp lực lạm phát và sự không chắc chắn về chính sách tiền tệ trong thời gian tới. Để đạt được hạ cánh mềm, Fed cần tiếp tục duy trì chính sách tiền tệ ổn định, đồng thời theo dõi sát sao các chỉ số lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp. 

Trên toàn cầu, tác động từ chính sách của Mỹ không chỉ ảnh hưởng đến nội tại mà còn lan rộng đến các nền kinh tế khác, đặc biệt là những quốc gia phụ thuộc nhiều vào dòng vốn đầu tư và xuất khẩu. Đối với khu vực đồng Euro và Trung Quốc, các chính sách tiền tệ và tài khóa đang được triển khai nhằm duy trì tăng trưởng và cân bằng giữa lạm phát và tỷ lệ thất nghiệp. Sự phối hợp chính sách giữa các quốc gia sẽ là yếu tố quyết định đến triển vọng ổn định kinh tế toàn cầu trong thời gian tới. Liệu hạ cánh mềm có thể thành hiện thực, hay các biến động sẽ tiếp tục thử thách hệ thống tài chính quốc tế? 

>> Thống đốc Nguyễn Thị Hồng: NHNN không cấm cho vay bất động sản