Giá vàng và tỷ giá: Biến động trong sự kiểm soát của NHNN 

Biến động giá vàng: Câu chuyện kiểm soát rủi ro  

Theo báo cáo từ Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), giá vàng trong nước  đã có những dao động lớn trong năm qua. Mức chênh lệch giữa giá vàng nội địa và quốc tế từng lên đến 15-18 triệu đồng/lượng vào đầu năm, nhưng đã giảm xuống còn 3-4 triệu đồng/lượng nhờ các động thái can thiệp mạnh mẽ của NHNN. Một trong những biện pháp chính là bán vàng thông qua các ngân hàng thương mại và Công ty SJC, động thái giúp bình ổn nguồn cung và làm giảm áp lực đầu cơ. 

Việt Nam không phải là quốc gia sản xuất vàng, phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu vàng quốc tế . Vì vậy trong bối cảnh giá vàng thế giới tăng 29,8% so với cùng kỳ năm trước, đạt 2.643,1 USD/ounce vào tháng 11/2024, việc duy trì sự ổn định tại thị trường nội địa là một thách thức lớn. NHNN đã tập trung vào việc quản lý khối lượng giao dịch vàng miếng qua các tổ chức tín dụng. Hiện có 22 tổ chức tín dụng và 16 doanh nghiệp tham gia vào hoạt động này, nhưng thị trường mua lại vàng từ cá nhân vẫn đang trong trạng thái trầm lắng do chi phí đầu tư vào thiết bị và nhân lực thẩm định vàng cao, dẫn đến rủi ro lỗ lớn. 

Ý tưởng về việc thành lập sàn giao dịch vàng được NHNN nhấn mạnh sẽ chỉ được triển khai khi điều kiện hạ tầng, pháp lý, và bối cảnh kinh tế phù hợp. Dù một sàn giao dịch vàng có thể giúp minh bạch hóa thị trường và giảm các hoạt động đầu cơ, hạn chế nguồn cung vàng từ quốc tế vẫn là rào cản lớn. 

Tỷ giá ngoại hối: Biến động trong tầm kiểm soát  

Trên thị trường ngoại hối, NHNN đã bán ra 6,4 tỷ USD từ tháng 4 đến tháng 7/2024 để ổn định tỷ giá USD/VND, với biên độ biến động tỷ giá tại các NHTM so với tỷ giá trung tâm ở mức cho phép +/-5%. Tỷ giá USD/VND hiện đã quay trở lại gần mức đỉnh của năm do đồng USD quốc tế mạnh lên, ảnh hưởng bởi các yếu tố như chính sách tiền tệ thắt chặt của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và các xung đột địa chính trị. 

Tỷ giá và dự trữ ngoại hối Việt Nam giai đoạn 2019-2024. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), cập nhật đến ngày 29/11/2024.

Theo BSC, dự trữ ngoại hối  của Việt Nam hiện ở mức 88,9 tỷ USD – một con số đủ vững chắc để tiếp tục can thiệp thị trường khi cần thiết. Đồng thời, tâm lý găm giữ USD trong nước vẫn tồn tại, đặc biệt trong bối cảnh Fed phát tín hiệu duy trì lãi suất điều hành ở mức cao, dao động từ 4,5% - 4,75%. 

Mặc dù tỷ giá USD/VND tăng khoảng 4,35% từ đầu năm, sự kiểm soát chặt chẽ của NHNN đã ngăn chặn được những cú sốc lớn cho nền kinh tế. Việc duy trì sự ổn định của tỷ giá không chỉ giảm áp lực lạm phát mà còn giúp cải thiện sức cạnh tranh của hàng xuất khẩu Việt Nam. Năm 2024, cán cân thương mại đạt thặng dư khoảng 24 tỷ USD, hỗ trợ mạnh mẽ cho việc ổn định tỷ giá. 

Chính sách tiền tệ và mối quan hệ với giá vàng, tỷ giá  

Theo báo cáo của BSC, tăng trưởng tín dụng  trong năm đạt 11,9% tính đến tháng 11/2024, trong khi tăng trưởng cung tiền (M2) chỉ đạt 5,1%. Việc này phản ánh chiến lược của NHNN trong việc kiểm soát lạm phát, vốn duy trì ở mức 2,77% vào tháng 11/2024, thấp hơn mục tiêu 4,5% của Chính phủ. 

Tăng trưởng tín dụng và cung tiền (M2) tại Việt Nam giai đoạn 2021-2024. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), tổng hợp từ dữ liệu NHNN.

Lãi suất điều hành được NHNN giữ ở mức thấp để hỗ trợ tín dụng, nhưng lãi suất huy động  có xu hướng tăng nhẹ từ 4,95% lên 6,7% đối với kỳ hạn 12 tháng. Điều này nhằm cân bằng giữa nhu cầu huy động vốn của ngân hàng và áp lực từ thị trường. Lãi suất liên ngân hàng qua đêm trung bình đạt 4,84% trong tháng 11, cho thấy sự ổn định thanh khoản giữa các ngân hàng thương mại. 

Diễn biến lãi suất huy động và lãi suất cho vay tại Việt Nam giai đoạn 2019-2024. Nguồn: Công ty Cổ phần Chứng khoán BIDV (BSC), tổng hợp từ FiinproX, NHNN.

Sự kết hợp giữa các biện pháp nới lỏng tiền tệ và kiểm soát tỷ giá giúp NHNN duy trì cân bằng vĩ mô, tránh những cú sốc từ bên ngoài, đặc biệt trong bối cảnh kinh tế toàn cầu phục hồi không đồng đều. Ví dụ, PMI sản xuất của Việt Nam tháng 11/2024 đạt 50,3 điểm, chỉ vừa đủ vượt qua ngưỡng mở rộng, phản ánh nhu cầu xuất khẩu giảm từ các thị trường lớn như Mỹ và EU. 

Năm 2025, NHNN dự kiến tiếp tục linh hoạt điều chỉnh chính sách tiền tệ để đối phó với các yếu tố bất định. Theo BSC, tỷ giá USD/VND có thể tiếp tục bị ảnh hưởng bởi chính sách của Fed, các yếu tố địa chính trị, và tốc độ phục hồi của nền kinh tế toàn cầu. Việc nâng cao dự trữ ngoại hối và thúc đẩy thặng dư thương mại sẽ là các yếu tố then chốt để đảm bảo sự ổn định này. 

Năm 2024, giá vàng tăng mạnh và tỷ giá biến động nhưng đều nằm trong sự kiểm soát của NHNN. Với những chính sách điều hành hợp lý, NHNN đã thể hiện khả năng ứng phó linh hoạt và quyết đoán trước các thách thức toàn cầu. Việc giữ vững ổn định tỷ giá và giá vàng không chỉ là thành công về mặt kỹ thuật, mà còn là nền tảng cho sự phát triển bền vững của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai. 

>> Áp lực thanh khoản cuối năm, lãi suất huy động liệu có phá đỉnh của tháng 11?