Giải mã 4 nút thắt cản trở dòng vốn đầu tư vào ĐBSCL 

Báo cáo chỉ ra rằng, thiếu hụt đầu tư là một trong những nguyên nhân cốt lõi dẫn đến “vòng xoáy đi xuống” của nền kinh tế ĐBSCL  trong nhiều năm qua. 

Dù là vùng sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu chủ lực, đóng góp hơn 50% vào thặng dư thương mại của Việt Nam, ĐBSCL lại có tỷ lệ vốn đầu tư rất thấp. Tính theo bình quân đầu người, trong 6 vùng kinh tế - xã hội của Việt Nam, ĐBSCL đứng thứ ba về vốn ODA, thứ tư về đầu tư công, thứ năm về vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) và đứng thứ sáu về đầu tư tư nhân trong nước. 

Báo cáo đã chỉ ra bốn nhóm rào cản chính đang kìm hãm dòng vốn đầu tư vào ĐBSCL. Cụ thể: 

Thứ nhất, hạ tầng giao thông và logistics yếu kém do vùng thiếu kết nối với các trung tâm kinh tế lớn như TP HCM, chi phí vận tải cao và chuỗi cung ứng chưa đồng bộ. 

Thứ hai, thiếu hụt lao động có tay nghề khi Đồng bằng sông Cửu Long là vùng có tỷ lệ di dân cao nhất và tỷ lệ lao động qua đào tạo thấp nhất cả nước, trong khi nhu cầu nhân lực chất lượng cao ngày càng tăng. 

Thứ ba, rủi ro từ biến đổi khí hậu với xâm nhập mặn, sụt lún đất và nước biển dâng đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng, làm giảm sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. 

Thứ tư, môi trường kinh doanh chưa đủ thuận lợi khi chính sách thu hút đầu tư thiếu hấp dẫn, quy trình hành chính phức tạp, khó tiếp cận đất đai và tài chính. 

Theo nhóm chuyên gia nghiên cứu, đầu tư công đóng vai trò then chốt để thu hút đầu tư tư nhân vào ĐBSCL, đầu tư tư nhân là động lực quan trọng nhất cho ĐBSCL tăng trưởng bền vững. 

Nguồn vốn FDI có vai trò mở đường và xúc tác đối với tăng trưởng kinh tế ở ĐBSCL, trong khi vốn ODA có vai trò hạn chế và tầm quan trọng sẽ ngày một giảm dần. 

>>‘Lá cờ đầu’ trong thu hút vốn FDI của vùng ĐBSCL luôn sẵn sàng đón nhà đầu tư  

TS. Vũ Thành Tự Anh, Giảng viên Cao cấp, nguyên Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright - Ảnh: VCCI

Phát biểu tại lễ công bố, TS. Vũ Thành Tự Anh, Giảng viên Cao cấp, nguyên Giám đốc Trường Chính sách công và Quản lý Fulbright, đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo cho biết, để thúc đẩy phát triển bền vững cho ĐBSCL, việc xác định ưu tiên đầu tư là yếu tố then chốt. 

Trong đó, vùng cần tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực có tác động lan tỏa lớn như hạ tầng giao thông , thủy lợi, công nghiệp chế biến và năng lượng tái tạo. Bên cạnh đó, để tối ưu hóa nguồn vốn, tránh đầu tư dàn trải và nâng cao hiệu quả giải ngân, vùng cần xây dựng danh mục các dự án trọng điểm với kế hoạch triển khai rõ ràng. 

Cùng với đó, vùng cần đơn giản hóa thủ tục hành chính, cắt giảm thời gian cấp phép dự án và nâng cao tính minh bạch trong quản lý đất đai để cải thiện môi trường đầu tư, thu hút thêm vốn từ khu vực tư nhân và nhà đầu tư nước ngoài. 

Về quản lý vốn, đặc biệt là đầu tư công, cần cải thiện cơ chế giám sát, tăng tính minh bạch trong quá trình giải ngân và kiểm soát tiến độ dự án. Ngoài ra, cần phải đa dạng hóa nguồn vốn, vốn không chỉ đến từ ngân sách mà còn từ khu vực tư nhân, FDI, vốn hỗn hợp, hợp tác công – tư và tín dụng xanh. Cùng với đó, để tối đa hóa quy trình đầu tư, vùng cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số. 

Đối với các địa phương, cần thúc đẩy các mô hình sản xuất kinh doanh hiện đại, khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ cao, sản xuất xanh và mô hình chuỗi cung ứng bền vững. Bên cạnh đó, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiếp cận vốn, công nghệ và thị trường là giải pháp giúp gia tăng năng suất và nâng cao sức cạnh tranh của toàn vùng. 

>>TS. Lê Duy Bình: Đầu tư tư nhân tăng 1% sẽ mang lại tác động bằng đầu tư công tăng 2,5%, FDI tăng 3,5%