Giảm phát dài nhất 64 năm, siêu cường châu Á ‘vỡ mộng’ vượt Mỹ? 

Theo dữ liệu chính thức dự kiến công bố vào thứ Sáu, tình trạng giảm phát của Trung Quốc sẽ tiếp diễn sang năm thứ hai liên tiếp trong năm 2024. Các ngân hàng lớn trên Phố Wall như JPMorgan Chase và Citigroup dự báo xu hướng này có thể kéo dài đến năm 2025, đánh dấu giai đoạn kéo dài chưa từng có kể từ những năm 1960. 

Chỉ số GDP giảm phát được dự báo sẽ giảm xuống mức -0,2% vào năm 2025, so với mức trung bình 3,4% trong suốt thập kỷ trước đại dịch. 

“Chính sách kích thích, đặc biệt là về mặt tài khóa, là rất cần thiết đối với Trung Quốc”, ông Frederic Neumann, kinh tế gia trưởng của HSBC tại Hong Kong, cho biết. “Chúng ta đã thấy ở các nền kinh tế khác rằng một đợt thúc đẩy chính sách lớn là cần thiết để thoát khỏi tình trạng giảm phát một cách vĩnh viễn. Và điều này sẽ xảy ra dần dần tại Trung Quốc”.
 

Một cuộc chiến thương mại với Mỹ có khả năng xảy ra sẽ khiến tình hình của Trung Quốc trở nên căng thẳng hơn, nếu các nhà xuất khẩu phải tìm đến bên mua trong nước do những trở ngại đến từ nước ngoài. Tổng thống đắc cử Donald Trump cam kết sẽ áp thuế lên đến 60% với hàng hóa Trung Quốc, động thái này sẽ gây sức ép lớn đối với hoạt động thương mại của đại lục.
 

Khủng hoảng bất động sản và thương mại  

Một trong những nguyên nhân chính khiến Trung Quốc rơi vào chu kỳ giảm phát là cuộc khủng hoảng bất động sản  kéo dài, khiến giá trị tài sản hộ gia đình "bốc hơi" 18 nghìn tỷ USD. Nhiều người dân chọn tiết kiệm thay vì chi tiêu, gây áp lực lên nhu cầu tiêu dùng.
 

Bất động sản - trụ cột của nền kinh tế Trung Quốc - đã suy giảm trong hơn 2 năm qua, với các khoản đầu tư tiếp tục lao dốc. Sự sụt giảm này không chỉ ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế mà còn làm lung lay niềm tin của người dân và nhà đầu tư.
 

Tuy nhiên, nhờ xuất khẩu tăng mạnh cùng với sự cải thiện trong doanh số bán nhà và chi tiêu bán lẻ, Trung Quốc vẫn đạt được mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% trong năm ngoái.
 

Các nhà kinh tế học ước tính tăng trưởng GDP thực tế của Trung Quốc đạt 4,9% trong cả năm 2024, sau khi tâm lý bắt đầu chuyển biến trong những tháng cuối năm nhờ vào các biện pháp kích thích của chính phủ. 

“Một đặc điểm cấu trúc của nền kinh tế Trung Quốc là nhiều doanh nghiệp sẵn sàng duy trì hoặc thậm chí mở rộng sản xuất ngay cả khi lợi nhuận thấp hoặc âm”, ông Louis Kuijs, kinh tế trưởng khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại S&P Global Ratings, nhận xét.
 

Áp lực giảm phát và chính sách yếu  

Chỉ số giảm phát GDP của Trung Quốc dự kiến sẽ tiếp tục âm trong quý IV/2024, đánh dấu chuỗi 7 quý liên tiếp và ngang bằng kỷ lục trong cuộc khủng hoảng tài chính châu Á cuối thập niên 1990.
 

Theo khảo sát, chỉ số đo lường sự chênh lệch giữa tăng trưởng GDP danh nghĩa và thực tế này được dự báo sẽ cải thiện, đạt 0,9% vào năm 2026 và 1,4% vào năm 2027. 

Ông Zhu Haibin, chuyên gia kinh tế trưởng Trung Quốc tại JPMorgan, cảnh báo rằng chỉ số giảm phát GDP âm sẽ tác động trực tiếp đến nền kinh tế thông qua việc suy giảm lợi nhuận doanh nghiệp và doanh thu tài chính, đồng thời gián tiếp ảnh hưởng đến tăng trưởng thu nhập. Mặc dù đây vẫn là chủ đề nhạy cảm trong giới phân tích nội địa, song những lo ngại về giảm giá kéo dài đã phản ánh rõ qua việc lãi suất trái phiếu Trung Quốc giảm xuống mức thấp kỷ lục.
 

Giảm phát được ví như "kẻ giết người thầm lặng" đối với thương mại và tiêu dùng. Dù hàng hóa giá rẻ có vẻ hấp dẫn, người tiêu dùng có thể trì hoãn mua sắm khi kỳ vọng giá còn giảm thêm. Điều này dẫn đến chi tiêu yếu, làm suy giảm thu nhập doanh nghiệp, cắt giảm việc làm và đầu tư, tạo thành vòng luẩn quẩn tiêu cực.
 

Các nhà lãnh đạo Trung Quốc mới chỉ gián tiếp đề cập đến vấn đề này trong tháng trước, khi cam kết giữ giá cả "ổn định tổng thể" trong năm 2025.
 

Thống đốc Ngân hàng Trung ương Pan Gongsheng cũng chỉ đề cập đến "giá thấp" như một thách thức. Mặc dù chính phủ đang chuẩn bị các chính sách mở rộng, bao gồm tăng thâm hụt ngân sách và giảm lãi suất, nhưng các nhà kinh tế cho rằng vẫn chưa đủ quyết liệt để chống lại giảm phát. 

Ngày càng nhiều nhà kinh tế kêu gọi Bắc Kinh đặt mục tiêu lạm phát cố định 2% và xây dựng chính sách dựa trên mục tiêu này. Theo ông Wu Ge từ Changjiang Securities, cách làm này, phổ biến ở các nền kinh tế phát triển, sẽ giúp định hình kỳ vọng của người dân và doanh nghiệp.
 

Áp lực giảm phát năm 2024 tập trung chủ yếu ở lĩnh vực bất động sản và sản xuất, trong khi ngành dịch vụ như khách sạn và ăn uống vẫn ghi nhận tăng giá. Tuy nhiên, Natixis dự báo lĩnh vực dịch vụ có thể chịu áp lực giảm giá mạnh hơn trong năm 2025 do tăng trưởng lương chậm lại. BNP Paribas SA cũng cho rằng chi phí hàng hóa toàn cầu sẽ tiếp tục gây áp lực lên giá của các nhà sản xuất Trung Quốc.
 

Bà Erica Tay, nhà kinh tế của Maybank Investment Banking Group, nhận định: "Các ngành công nghiệp đã trải qua cuộc cạnh tranh giá khốc liệt có thể sẽ chứng kiến sự rút lui của những doanh nghiệp yếu kém trong năm nay. Điều này sẽ giúp phục hồi lợi nhuận và giá bán”.
 

Tuy nhiên, "chừng nào nhu cầu trong nước còn yếu, sự phục hồi giá cả sẽ chỉ diễn ra từ từ", bà nói. 

Một số tổ chức quốc tế dự báo Trung Quốc  có thể sớm vượt Mỹ để trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới nhờ tốc độ tăng trưởng vượt bậc. Tuy nhiên, với tình hình ảm đạm trong 2 năm trở lại đây, có vẻ như điều đó cần nhiều thời gian hơn đáng kể để có thể trở thành sự thật. 

Theo Yahoo Finance 

>> Quốc gia chủ chốt BRICS lập kỷ lục nhập khẩu dầu Nga năm 2024, ‘vua dầu’ OPEC gặp khó