Hòn đảo thiên đường Maldives đứng trước nguy cơ vỡ nợ, khẩn cấp tìm kiếm giải pháp cứu trợ 

Giá trái phiếu Sukuk phát hành bởi Chính phủ Maldives đã giảm mạnh xuống còn khoảng 70 cent/USD trong tháng qua, trong bối cảnh dự trữ ngoại hối của quốc gia ngày càng cạn kiệt.

Nếu vỡ nợ với trái phiếu, Maldives sẽ trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới vỡ nợ loại trái phiếu này, trong đó có khoảng 860 tỷ USD được phát hành vào đầu năm, theo Fitch Ratings. 

Joshua Loud, Giám đốc quản lý danh mục thị trường mới nổi cấp cao tại Ngân hàng Danske, nhận định: "Câu hỏi lớn lúc này là liệu Maldives có trở thành quốc gia đầu tiên vỡ nợ Sukuk hay không. Vì đây là một tình huống chưa từng có tiền lệ, nên thị trường vẫn chưa lường hết được những tác động tiềm ẩn của nó".

Maldives đang đối mặt với áp lực ngày càng lớn từ các khoản nợ đối với Ấn Độ và Trung Quốc. Để bù đắp thâm hụt ngân sách gia tăng, quốc đảo này đã phải vay mượn nhiều, khiến dự trữ ngoại hối ngày càng cạn kiệt.

Nằm giữa cuộc cạnh tranh địa chính trị giữa hai cường quốc châu Á, Maldives, một quốc đảo du lịch xinh đẹp nhưng dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu, đang đứng trước nguy cơ mất cân bằng tài chính. Cả Ấn Độ và Trung Quốc đều có ảnh hưởng lớn đến quốc gia này, và việc thiếu sự hỗ trợ từ cả hai phía có thể đẩy Maldives vào tình trạng vỡ nợ và tái cơ cấu nợ phức tạp.

Sukuk, hay còn có tên là trái phiếu Hồi giáo, không sử dụng lãi suất truyền thống,không sử dụng lãi suất truyền thống mà chia sẻ lợi nhuận từ các tài sản cơ sở với nhà đầu tư.

Hình thức đầu tư này đã ngày càng phổ biến trên toàn cầu, được ưa chuộng bởi các nước như Vương quốc Anh, Malaysia và Nigeria, đặc biệt là các quốc gia giàu có ở vùng Vịnh. Thậm chí, các chuyên gia dự báo thị trường sukuk sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh trong năm nay, với ước tính có thể đạt đến hơn 200 tỷ USD. Tuy nhiên, những khó khăn của Maldives đang đe dọa làm xáo trộn triển vọng này. Mặc dù du lịch đã phục hồi sau đại dịch, quốc gia này vẫn phụ thuộc nhiều vào nhập khẩu, và lạm phát toàn cầu cùng chi tiêu lớn cho các dự án hạ tầng chiến lược đã khiến nợ nần gia tăng.

Bộ trưởng tài chính Maldives, Mohamed Shafeeq, cho biết tuần trước rằng Chính phủ có thể thanh toán khoản 25 triệu USD đến hạn vào tháng 10 nhưng dự trữ ngoại hối ròng đã giảm mạnh xuống dưới 50 triệu USD vào tháng 7, đồng thời dự trữ tổng thể cũng sụt giảm đáng kể từ mức 500 triệu USD vào tháng 5 xuống còn dưới 400 triệu USD. 

Các nhà đầu tư toàn cầu, bao gồm cả ngân hàng Emirates NBD của Dubai, đang nắm giữ một phần trái phiếu sukuk của Maldives. Quốc đảo này hiện đang tích cực tìm cách tăng cường dự trữ ngoại tệ thông qua nhiều kênh khác nhau, bao gồm tìm kiếm các loại trái phiếu xanh và các thỏa thuận hoán đổi tiền tệ. Chính phủ Maldives cho biết họ đang "làm việc với các đối tác song phương và đa phương để giải quyết nhu cầu tài chính trước mắt và trung hạn".

Tuy nhiên, các chuyên gia kinh tế và tái cấu trúc nợ lo ngại rằng một cuộc vỡ nợ có thể đặt ra những thách thức pháp lý nghiêm trọng. Về mặt lý thuyết, trái phiếu Sukuk của quốc gia được bảo đảm bằng tài sản thực tế. Thông thường, chính phủ bán tài sản này cho một công ty có mục đích đặc biệt, sau đó thuê lại và chuyển khoản thuê thành khoản thanh toán cho nhà đầu tư. Trong trường hợp của Maldives, trái phiếu Sukuk được liên kết với một thực thể tại Quần đảo Cayman và Chính phủ đã đề cập đến việc sử dụng bệnh viện lớn nhất của nước này, trị giá 140 triệu USD, làm tài sản đảm bảo.

Thực tế, khả năng các nhà đầu tư thu hồi được vốn khi Maldives vỡ nợ là rất hạn chế do các điều khoản hạn chế quyền sử dụng tài sản bảo đảm. Theo chi nhánh tư vấn về tài chính quốc gia của công ty tư vấn Alvarez & Marsal, quy trình tái cấu trúc trái phiếu sukuk quốc gia còn nhiều mơ hồ, khiến loại trái phiếu này hoạt động gần giống với trái phiếu không bảo đảm.

Nhiều nhà phân tích đặt câu hỏi liệu các đối tác lớn của Maldives như Ấn Độ, Trung Quốc hay các nước GCC có can thiệp để giúp nước này tránh vỡ nợ hay không. Joshua Loud từ Danske Bank cho rằng, việc duy trì uy tín tín dụng là rất quan trọng, vì các quốc gia như Ai Cập đã dẫn chứng bằng việc phát hành sukuk với lãi suất hấp dẫn. Các quốc gia vùng Vịnh, những nước phát hành sukuk lớn, đã từng can thiệp để duy trì danh tiếng của sukuk. Năm 2018, Bahrain đã được các nước láng giềng vùng Vịnh cứu trợ.

“Nợ nước ngoài của Maldives sẽ tăng lên 557 triệu USD vào năm 2025 và vượt 1 tỷ USD vào năm 2026. Con số này là rất lớn đối với nền kinh tế này, nhưng Maldives có các đối tác chiến lược, bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc và GCC", George Xu từ Fitch cho biết. “Vì lý do đó, Chính phủ vẫn có thể tiếp tục dựa vào sự hỗ trợ tài chính từ nước ngoài để đối phó với tình hình nợ nần".

Cơ quan Tiền tệ Maldives, ngân hàng trung ương của nước này, cho biết sau khi Fitch hạ xếp hạng tín dụng vào tháng 8 rằng họ đang tìm kiếm một khoản hoán đổi tiền tệ trị giá 400 triệu USD thông qua một tổ chức khu vực Nam Á, về bản chất là một gói cứu trợ từ Ấn Độ. Tuy nhiên, việc liệu khoản tiền này có được giải ngân nhanh chóng hay không vẫn còn là một dấu hỏi lớn.

Một nhà đầu tư ẩn danh nhận định rằng rủi ro vỡ nợ của các trái phiếu này vẫn còn cao, đặc biệt khi chúng là sukuk và quá trình tái cấu trúc chưa rõ ràng. Ông ta cho rằng giá trái phiếu hiện tại chưa phản ánh đầy đủ những lo ngại này, đồng thời bày tỏ sự nghi ngờ về khả năng can thiệp từ Ấn Độ hoặc Trung Quốc. 

Theo Financial Times 

>> Elon Musk cảnh báo 'Mỹ có thể đang tiến dần đến cảnh vỡ nợ'