Lãi suất thấp, hàng tỷ euro rút khỏi các ngân hàng châu Âu 

Khách hàng ồ ạt rút tiền  

Một số ngân hàng lớn nhất ở châu Âu đã công bố báo cáo kinh doanh quý 1 đầy khởi sắc, riêng HSBC đã đạt lợi nhuận trước thuế lên tới 12,89 tỷ USD, bỏ xa con số dự kiến là 8,64 tỷ USD. Trong khi các ngân hàng này nhanh chóng tăng lãi suất cho vay thì lại tỏ ra chậm chạp trong việc nâng mức lãi suất tiền gửi cao hơn cho khách hàng. Điều này làm tăng lợi nhuận ngoài mong đợi cho các nhà băng nhưng lại dẫn đến sự bất mãn của người gửi tiết kiệm, gây lo ngại về tính ổn định lâu dài của khu vực ngân hàng. 

Cụ thể, tại Anh, khách hàng của NatWest đã rút 11,1 tỷ bảng Anh (12,6 tỷ euro) trong 3 tháng đầu năm. Tiền gửi của HSBC (không bao gồm dòng tiền vào một lần) giảm 10 tỷ USD (9 tỷ euro) xuống còn 1,6 nghìn tỷ USD (1,45 nghìn tỷ euro). Tập đoàn ngân hàng Barclays và Lloyds cũng ghi nhận mức giảm lần lượt là 5 tỷ (5,67 tỷ euro) và 2,2 tỷ bảng Anh (2,5 tỷ euro). 

Ngân hàng BNP Paribas ở Pháp cũng đã ghi nhận lượng tiền gửi giảm nhẹ trong quý đầu tiên, trong khi Santander ở Tây Ban Nha là ngân hàng lớn duy nhất ở châu Âu báo cáo mức tăng 6% trong cùng kỳ. 

Trong khi đó, tại Đức, dữ liệu từ Bundesbank cho thấy tiền gửi hộ gia đình giảm gần 8% so với năm trước. Ngân hàng lớn nhất nước này, Deutsche Bank cũng ghi nhận mức giảm 4,7% trong quý đầu tiên, nhà băng này cho rằng nguyên nhân một phần là do nỗi lợ lây lan liên quan đến cuộc khủng hoảng ngân hàng ở Mỹ và Thụy Sĩ. Bên cạnh đó, Giám đốc tài chính James von Moltke thừa nhận cạnh tranh gia tăng khi một số khách hàng chuyển sang các lựa chọn đầu tư khác có lợi suất cao hơn như quỹ thị trường tiền tệ. 

Nicola Marinelli thuộc Đại học Regent's London, cho rằng “các ngân hàng truyền thống cần đưa ra lựa chọn giữa việc ưu tiên tính thanh khoản và ổn định bằng cách tăng lãi suất và giữ tiền của khách hàng, hay tối đa hóa lợi nhuận bằng cách giữ lãi suất tiền gửi càng thấp càng tốt.” 

Tuy nhiên, có vẻ các ông trùm ngân hàng tại châu Âu không quan tâm đến mối đe dọa này. Khi được hỏi về việc lượng tiền gửi giảm tới 1,6% trong quý đầu tiên, Giám đốc điều hành UniCredit, Andrea Orcel khẳng định ngân hàng của ông sở hữu tình hình thanh khoản vững chắc, với tỷ lệ bao phủ đạt 163%. Điều này cho phép ngân hàng tập trung vào tăng lợi nhuận khi quản lý lượng tiền gửi của mình. 

Giám đốc điều hành UniCredit, Andrea Orcel

Số lượng tiền gửi giảm thực sự có thể mang lại lợi ích cho các ngân hàng bằng cách cho phép họ cân đối các khoản nợ (chủ yếu là những gì họ nợ người gửi tiền), ngăn chặn sự sụt giảm tài sản trong tương lai do nhu cầu vay vốn có dấu hiệu chậm lại. 

Tuy nhiên, các ngân hàng cũng phải chắc chắn rằng họ có đủ thanh khoản và vốn khả dụng để bù đắp bất kỳ tổn thất đột ngột nào. Mặc dù hầu hết các ngân hàng đều có mức thanh khoản và vốn cao hơn mức yêu cầu của cơ quan quản lý, nhưng các ví dụ về Silicon Valley Bank và Credit Suisse sụp đổ cho thấy những hậu quả tiềm ẩn khi khách hàng rút tiền khỏi ngân hàng với tốc độ nhanh chóng. 

Lựa chọn mới của khách hàng  

Lạm phát (trên cơ sở hàng năm) của khu vực Eurozone trong quý 1/2023 là 6,9%, cao hơn gấp nhiều lần so với mức mục tiêu 2% của ECB và có dấu hiệu kéo dài dai dẳng. Do đó, nhiều người gửi tiết kiệm đang chuyển sang các quỹ thị trường tiền tệ nhằm thu được lợi nhuận lớn hơn. 

Quỹ thị trường tiền tệ (Money Market Fund) là một dạng quỹ đầu tư tập trung vào các loại tài sản ngắn hạn có tính thanh khoản cao trên thị trường ngoại hối. Quỹ này thường được các nhà đầu tư lựa chọn khi muốn tìm kiếm lợi nhuận cao hơn so với tài khoản tiết kiệm thông thường, nhưng vẫn giữ được tính thanh khoản và an toàn. 

Chỉ số Quỹ thị trường tiền tệ bằng đồng bảng Anh của Crane đã báo cáo tỷ suất lợi nhuận tính trong 7 ngày kể từ ngày 25 tháng 4 là 4,12%, so với lãi suất của một số ngân hàng vẫn ở mức dưới 1%. 

Dữ liệu của Refinitiv Lipper tiết lộ các quỹ thị trường tiền tệ châu Âu đã nhận được hơn 34 tỷ euro (37,6 tỷ USD) dòng vốn ròng trong tháng 3, trở thành loại tài sản bán chạy nhất trong tháng đó. Tổng giá trị của loại quỹ này đã đạt mức hơn 1,4 nghìn tỷ euro vào cuối năm trước, nhưng đây vẫn chỉ là một phần nhỏ khi so sánh với 9,45 nghìn tỷ euro được giữ trong tài khoản vãng lai hoặc tài khoản séc tại các ngân hàng khu vực Eurozone. 

Ngoài ra, Fidelity International cũng cho biết dòng tiền đổ vào các quỹ thị trường tiền tệ trên nền tảng đầu tư của họ đã tăng 8% trong khoảng thời gian từ ngày 1/1 đến 26/4 năm nay.