'Lạnh gáy' nghĩa địa rộng nhất thế giới có niên đại 1.400 năm, là nơi an nghỉ của hàng triệu người Hồi giáo 

Najaf là một trong những thành phố  lớn nhất của Iraq, có dân số lên đến 600.000 người. Khu nghĩa địa Wadi Al-Salam ở Najaf đã tồn tại hơn 1.400 năm với diện tích lên đến 10km2, nơi đây được coi là nghĩa địa  rộng và có niên đại lâu đời nhất trên thế giới. 

Wadi al-Salam trong tiếng Arab có nghĩa là "thung lũng yên bình". Nghĩa trang này đặc biệt quan trọng đối với người theo Hồi giáo phái Shia vì nó là nơi an nghỉ của các vị lãnh tụ Hồi giáo Shia đầu tiên, thánh Ali Bin Abi Talib. Thánh Ali là em họ và cũng là con rể của nhà tiên tri Mohammad vĩ đại, ông qua đời vào năm 661. 

Wadi Al-Salam bao gồm nhiều ngôi mộ được xây dựng bằng vữa và gạch nung, có chiều cao và kiểu dáng khác nhau. Ngoài ra, có nhiều hầm mộ được xây chìm dưới lòng đất nên khi muốn tiếp cận hầm, người ta phải đi bằng thang. Những ngôi mộ xây từ những năm 1930-1940 có kiến trúc đặc biệt, với chiều cao khoảng hơn 3m và đỉnh chóp tròn. 

Trong cuộc chiến ở Iraq vào năm 2003, các chiến binh Iraq đã sử dụng khu nghĩa trang này để ẩn náu và tiếp cận các đơn vị đồn trú của quân địch. Quân đội Mỹ không thể tiếp cận được khu vực này do có nhiều con đường uốn khúc và nhiều hầm mộ chìm dưới lòng đất. Chỉ những tay súng địa phương quen biết các con đường  này mới có thể tấn công rồi nhanh chóng rút lui, nằm ẩn trong các ngôi mộ . 

Tình trạng bạo lực đã diễn ra ở Iraq từ năm 2003 đã khiến cho các khu nghĩa địa phải mở rộng, với ước tính khu nghĩa địa đã tăng thêm 40% diện tích. Wadi Al-Salam đã mở rộng từ năm 2004, ban đầu sau những xung đột với quân đội Mỹ, sau đó là các cuộc chiến giữa các phe phái năm 2006-2007 khi các tín đồ Hồi giáo Shia và Sunni tàn sát lẫn nhau. Đến năm 2008, là các cuộc đụng độ với quân đội Iraq. 

Jihad Abu Saybi, người phụ trách nghĩa trang, cho biết trước đây có khoảng 80-120 người được chôn mỗi ngày tại nghĩa trang này. Tuy nhiên, kể từ khi IS chiếm được một phần ba lãnh thổ Iraq vào năm 2014, tỷ lệ này đã tăng lên khoảng 150-200 người mỗi ngày. 

Người dân theo phái Shia thường đến thăm lăng mộ có mái vòm của thánh Ali trước khi tham gia chiến dịch chống lại IS. Họ coi việc được mai táng tại Wadi al-Salam là một phần của phần thưởng cho sự hy sinh của họ. 

Với việc tỷ lệ người chết tăng, diện tích của nghĩa trang ngày càng thu hẹp. Chi phí cho việc mai táng tại đây cũng tăng lên, từ 2.000 USD cho mỗi khoảnh đất rộng 25m2 lên đến 4.100 USD. 

>> Phong tỏa cả ngọn núi do đứa trẻ phát hiện ‘thanh sắt gỉ’ khi đang chơi trốn tìm, chuyên gia vào cuộc, khai quật được 48 ngôi mộ nghìn năm tuổi