Lúa chất lượng cao: Một số nơi lúng túng, quá quan tâm bán tín chỉ carbon

Sáng nay (9/4), tại Cần Thơ, diễn ra Hội nghị sơ kết 1 năm triển khai Đề án 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp, gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), do Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) tổ chức.

Đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ NN&MT) cho biết, tới nay đã có 7 mô hình điểm về trồng lúa theo phương thức mới được triển khai tại 5 tỉnh thành. Kết quả bước đầu khả quan cả về lợi ích kinh tế và môi trường. Chi phí đầu tư nhưng năng suất vẫn tăng 2,4-7% so với cách trồng lúa truyền thống; thu nhập nông dân tăng thêm 12-50%, tương đương lợi nhuận tăng từ 4-7,6 triệu đồng/ha so với canh tác truyền thống.

Quan trọng hơn, mô hình đã góp phần giảm phát thải khí nhà kính, trung bình giảm 2-12 tấn CO₂ tương đương/ha. Đặc biệt, toàn bộ sản lượng lúa thu hoạch đều được các doanh nghiệp (DN) cam kết bao tiêu, với giá cao hơn 200 - 300 đồng/kg.

Bộ trưởng Bộ NN&MT Đỗ Đức Duy phát biểu tại hội nghị. Ảnh: CK.

Tuy nhiên, đại diện Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cũng chỉ rõ một số địa phương chưa nhận thức rõ mục tiêu cốt lõi và phương thức triển khai. Đặc biệt, trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính, một số cán bộ địa phương còn băn khoăn, tâm tư, chưa xác định rõ cách thức thực hiện Đề án trong bối cảnh mới thế nào, dẫn đến tâm lý chờ đợi, làm giảm hiệu quả triển khai.

"Một số địa phương quá quan tâm đến việc tạo và bán tín chỉ carbon, thay vì tập trung vào triển khai quy trình canh tác bền vững và giảm chi phí sản xuất cho người dân. Việc đặt trọng tâm vào tín chỉ carbon khi chưa đảm bảo các điều kiện cơ bản như cải thiện hạ tầng, nâng cao kỹ thuật sản xuất, có thể ảnh hưởng đến tính bền vững và hiệu quả lâu dài của Đề án", Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật nhận định.

Cũng theo cơ quan trên, nguồn vốn cho hạ tầng thủy lợi chưa phù hợp với lộ trình triển khai Đề án; áp dụng các giải pháp kỹ thuật canh tác chưa đồng bộ; đốt rơm rạ sau thu hoạch vẫn còn phổ biến, gây ô nhiễm môi trường và lãng phí tài nguyên; liên kết sản xuất giữa DN và nông dân còn yếu...

Thu hoạch lúa tại mô hình thực hiện Đề án ở Cần Thơ. Ảnh: CK.

Ông Đỗ Đức Duy - Bộ trưởng NN&MT - cho biết, trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gay gắt, sản xuất sạch, xanh và bền vững trở thành xu thế và đòi hỏi tất yếu. Qua hơn 1 năm triển khai, Đề án đã từng bước khẳng định tính đúng đắn, cần thiết và bước đầu mang lại những kết quả rất đáng ghi nhận để hướng tới mục tiêu trên.

Tuy nhiên, ông Duy cũng thẳng thắn chỉ ra, việc triển khai Đề án ở một số địa phương còn chậm, lúng túng; hạ tầng thủy lợi chưa đáp ứng yêu cầu về tưới tiêu hợp lý, tiết kiệm; liên kết sản xuất - tiêu thụ còn yếu, người dân còn tâm lý chờ hỗ trợ. Bên cạnh đó, vốn đầu tư cho Đề án, đặc biệt các dự án vay vốn Ngân hàng Thế giới (WB) và Quỹ Tài chính carbon chuyển đổi (TCAF) chậm được huy động, vẫn chưa hoàn thành các thủ tục vay.

Người đứng đầu ngành nông nghiệp và môi trường đề nghị các bên tham gia thí điểm Đề án đánh giá khách quan, toàn diện kết quả đạt được, đề xuất giải pháp tiếp theo; góp phần xây dựng thương hiệu gạo Việt Nam uy tín, chất lượng cao và phát thải thấp.

>>Sẽ có hai loại hàng hóa được giao dịch trên thị trường carbon