Nếu 2 tỉnh này ‘về chung nhà’, địa phương mới sẽ có diện tích lớn thứ 2 Việt Nam với 2 sân bay, 1 cảng biển
Dự kiến sau khi sáp nhập, địa phương mới của Việt Nam sẽ sở hữu diện tích lớn thứ 2 cả nước, với 2 sân bay, cảng biển và thế "núi tựa biển" hiếm có.
Hiện nay, Ủy ban Nhân dân (UBND) tỉnh Bình Định và Gia Lai đều đang triển khai chính quyền các cấp nhằm thực hiện công tác lấy ý kiến cử tri về việc sáp nhập 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai.
Theo như hướng dẫn của UBND tỉnh Bình Định, tỉnh Bình Định đã bắt đầu lấy ý kiến của cử tri trước khi trình HĐND các cấp đối với Đề án sắp xếp tỉnh Gia Lai với tỉnh Bình Định và Đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã trên địa bàn tỉnh, trong thời gian từ 19/4 đến hết ngày 20/4.
Dự kiến, sau khi hợp nhất 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai, tỉnh mới sẽ lấy tên là Gia Lai.
Sau khi sáp nhập, diện tích tỉnh mới là 21.576km2 (lớn thứ 2 cả nước) với dân số đạt 3,45 triệu người với 135 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc (gồm 110 xã và 25 phường).
Sau khi sắp xếp, tỉnh Gia Lai có trung tâm chính trị - hành chính đặt tại TP. Quy Nhơn (Bình Định).
Lợi thế "núi tựa biển" – kết nối Tây Nguyên với biển Đông
Sau khi sáp nhập, tỉnh Bình Định và Gia Lai sẽ tạo nên một chuỗi liên kết chiến lược về hạ tầng - trợ lực phát triển kinh tế.
Bình Định có bờ biển dài hơn 134km, sở hữu Cảng Quy Nhơn – cảng nước sâu lớn bậc nhất miền Trung, là cửa ngõ ra biển Đông cho khu vực Tây Nguyên và các nước Lào, Campuchia.
Gia Lai là trung tâm kinh tế – nông nghiệp lớn nhất Tây Nguyên, giáp ranh với Kon Tum, Đắk Lắk, có vị trí đầu mối giữa Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ.
Hiện tuyến Quốc lộ 19 nối từ TP. Quy Nhơn qua An Nhơn, Tây Sơn lên TP. Pleiku dài khoảng 247km, là trục vận tải huyết mạch vận chuyển hàng hóa từ Tây Nguyên ra cảng biển. Tuyến đường này đã và đang được đầu tư nâng cấp, mở rộng nhiều đoạn, giúp rút ngắn thời gian vận chuyển, tăng khả năng kết nối liên vùng.
Hệ thống hạ tầng trọng điểm đã hình thành
Cả hai tỉnh đều đang sở hữu những công trình hạ tầng then chốt:
Sân bay Phù Cát (Bình Định) và Sân bay Pleiku (Gia Lai) là hai cảng hàng không nội địa đang hoạt động hiệu quả, phục vụ tổng cộng khoảng 2,5 – 3 triệu lượt khách/năm (tính đến trước năm 2023).
Tuyến cao tốc Bắc – Nam phía Đông (đoạn Quảng Ngãi – Bình Định – Phú Yên) đang được triển khai, giúp kết nối Bình Định với toàn tuyến trung tâm quốc gia.
Cảng Quy Nhơn là cảng loại I, phục vụ hàng hóa thông thương cho toàn khu vực Nam Trung Bộ – Tây Nguyên. Năm 2023, cảng này tiếp nhận hơn 11 triệu tấn hàng hóa.
Các khu công nghiệp trọng điểm như KCN Nhơn Hội, Long Mỹ, Phú Tài (Bình Định) đang thu hút nhiều nhà đầu tư trong lĩnh vực chế biến, vật liệu xây dựng, điện tử, logistics.
Kinh tế nông – công – dịch vụ sẽ cộng hưởng mạnh mẽ
Bình Định là tỉnh mạnh về công nghiệp chế biến, chế tạo, khai thác cảng biển và du lịch biển đảo.
Trong khi đó, Gia Lai là một trong những tỉnh có diện tích trồng cây công nghiệp (cao su, cà phê, hồ tiêu...) lớn nhất cả nước, với trên 500.000ha đất nông – lâm nghiệp.
Việc sáp nhập sẽ giúp hình thành một chuỗi giá trị khép kín: Nguyên liệu nông sản từ Tây Nguyên được chế biến tại các KCN ven biển Bình Định, rồi xuất khẩu qua Cảng Quy Nhơn – giảm thiểu chi phí logistics, tăng giá trị sản phẩm, đồng thời mở ra dư địa phát triển các ngành phụ trợ, công nghệ sinh học, cơ khí nông nghiệp, logistics và kho vận.
Nếu sáp nhập, Bình Định – Gia Lai không chỉ là một đơn vị hành chính có diện tích lớn thứ hai Việt Nam mà còn sở hữu tiềm năng phát triển "hiếm có – khó tìm": Nơi biển Đông và đại ngàn Tây Nguyên gặp nhau, nơi chuỗi nông nghiệp – công nghiệp – logistics có thể kết nối liền mạch. Tuy vậy, để phát huy hiệu quả, cần một bản thiết kế tổng thể hài hòa giữa hạ tầng, kinh tế và tổ chức hành chính để đảm bảo sự cộng hưởng chứ không chỉ là cộng gộp đơn thuần.
