Nhà đầu tư nước ngoài rút vốn với tốc độ ‘không tưởng’, chuyện gì đã xảy ra tại thị trường chứng khoán Đông Nam Á?
Đông Nam Á từng là nơi trú ẩn an toàn cho các nhà đầu tư khi Tổng thống Mỹ Donald Trump áp thuế quan trong cuộc chiến thương mại. Tuy nhiên, khu vực này giờ đây không còn hấp dẫn nữa khi thị trường chứng khoán sụt giảm mạnh.
Với cú sụt giảm hôm thứ Ba (18/3), Indonesia đang tiến gần Thái Lan trong danh sách những thị trường chứng khoán giảm mạnh nhất năm nay. Malaysia cũng thuộc nhóm 10 thị trường kém nhất. Triển vọng phục hồi vẫn mờ mịt khi nền kinh tế trong nước gặp khó khăn và các nhà đầu tư dần nhận ra tác động sâu rộng từ chính sách thương mại đầy biến động của ông Trump.
Những ai từng hy vọng Đông Nam Á sẽ trở thành lựa chọn thay thế Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu giờ đây phải đối mặt với thực tế: đầu tư vào thị trường mới nổi luôn tiềm ẩn rủi ro.
Nỗi lo về việc Tổng thống Prabowo Subianto củng cố quyền lực đang làm rung chuyển thị trường Indonesia, trong khi tâm lý bi quan về nền kinh tế Thái Lan nghiêm trọng đến mức các biện pháp cứu thị trường đều thất bại. Xuất khẩu chip của Malaysia cũng đối mặt với nguy cơ suy giảm do các mức thuế mới từ ông Trump.
"Bối cảnh kinh tế vĩ mô có phần suy yếu và biến động chính trị trên khắp Đông Nam Á đang khiến tâm lý tiêu cực về khu vực này trở nên trầm trọng hơn, nhất là khi thế giới đang đối mặt với cuộc chiến thương mại và sự vươn lên mạnh mẽ của Trung Quốc trong lĩnh vực AI. Hiện tại, tôi không thấy có lý do nào để quay lại đầu tư vào Đông Nam Á”, ông Xin-Yao Ng, Giám đốc đầu tư tại Aberdeen Investments nhận định.
Các quỹ đầu tư toàn cầu đang rút lui ồ ạt, khiến chỉ số MSCI ASEAN rơi vào vùng điều chỉnh. 5 thị trường chứng khoán Đông Nam Á đang đối mặt với làn sóng rút vốn của nhà đầu tư nước ngoài trong suốt 6 tháng qua. Indonesia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với khoảng 1,8 tỷ USD đã bị rút khỏi thị trường từ đầu năm đến nay.
Làn sóng rút vốn này cho thấy sức hút của Đông Nam Á đang suy giảm, trong khi cổ phiếu Trung Quốc ngày càng được ưa chuộng. Chiến lược đầu tư vào các thị trường mới nổi ngoài Trung Quốc, từng phổ biến vào năm ngoái, nay đang mất dần sức hấp dẫn khi chứng khoán Trung Quốc phục hồi mạnh mẽ nhờ sự phát triển công nghệ của DeepSeek và triển vọng kinh tế sáng sủa hơn.
Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông Trump vô tình mang lại lợi ích cho Đông Nam Á khi các công ty toàn cầu dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Tuy nhiên, lần này, lập trường cứng rắn của ông với tất cả đối tác thương mại đang gây ra những tác động tiêu cực trên diện rộng.
Tổng thống Mỹ tuyên bố sẽ áp thuế quan đối ứng và thuế ngành cụ thể từ ngày 2/4, khiến các đối tác thương mại bất ngờ trước loạt thuế toàn diện và có chủ đích này. Điều này có thể tạo điều kiện cho các biện pháp nới lỏng tiền tệ, nhưng quyết định giữ nguyên lãi suất của Ngân hàng Trung ương Indonesia mới đây cho thấy áp lực tỷ giá hối đoái đang hạn chế khả năng điều chỉnh chính sách.
Chỉ số Jakarta Composite đã giảm 20% so với mức đỉnh hồi tháng 9 và theo nhà phân tích Jahnavi Bhagwati của Koka Capital, thị trường đang “đột ngột thức tỉnh” trước các rủi ro.
Ban đầu, ông Prabowo lên nắm quyền với kỳ vọng sẽ tiếp tục các chính sách thân thiện với doanh nghiệp của cựu Tổng thống Jokowi. Tuy nhiên, những chính sách dân túy cùng với việc cải tổ cách quản lý doanh nghiệp nhà nước của ông đã khiến nhà đầu tư lo ngại.
Ông Kenneth Tang, Giám đốc danh mục đầu tư cấp cao tại Nikko Asset Management, nhận xét: “Kể từ khi ông Prabowo nhậm chức, các chính sách đã trở nên tập trung hơn nhiều so với trước đây, trùng hợp với việc hầu hết các đồng tiền tại thị trường mới nổi suy yếu. Điều này chỉ càng khiến nhà đầu tư có thêm lý do để đánh giá lại rủi ro”.
Đợt giảm giá gần đây trên toàn khu vực đã khiến một số nhà đầu tư kêu gọi bắt đáy do mức định giá hấp dẫn. Tuần này, các nhà phân tích của UBS Group AG đã nâng hạng thị trường Thái Lan lên mức "tăng tỷ trọng", cho rằng tác động từ các chính sách gây bán tháo đã qua. Trong một báo cáo khác, họ cũng nhận định Indonesia hiện là một cơ hội mua vào.
SET Index của Thái Lan hiện có hệ số P/E dự phóng là 12, thấp hơn mức trung bình ba năm là 14,5; ở Indonesia và Philippines vào khoảng 10 lần, đều thấp hơn nhiều so với mức trung bình dài hạn.
Tuy nhiên, vẫn có nhiều lý do để thận trọng. Chứng khoán Thái Lan tiếp tục giảm do lo ngại về mức nợ hộ gia đình cao và các vụ bê bối doanh nghiệp, dù Chính phủ đã tung gói hỗ trợ 4,5 tỷ USD. Trong khi đó, tình hình tại Philippines càng trở nên phức tạp sau vụ bắt giữ cựu Tổng thống Rodrigo Duterte.
"Đông Nam Á từng được cho là sẽ hưởng lợi từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, nhưng trên thực tế, mỗi thị trường trong khu vực đều đang bộc lộ những vấn đề riêng", Nirgunan Tiruchelvam, nhà phân tích tại Aletheia Capital ở Singapore nhận định.
