Thép Trung Quốc bị ‘tuýt còi': Bộ Công thương ra đòn mạnh, áp thuế chống bán phá giá kỷ lục 27,83%
Bộ Công Thương vừa ban hành Quyết định số 460/QĐ-BCT ngày 21/02/2025, áp thuế chống bán phá giá tạm thời đối với một số sản phẩm thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc với mức thuế cao nhất lên tới 27,83%. Đây là động thái quan trọng nhằm bảo vệ ngành thép trong nước trước áp lực cạnh tranh từ thép giá rẻ nhập khẩu, đồng thời định hình lại thị trường thép nội địa trong bối cảnh biến động thương mại toàn cầu.
Việt Nam đang đối mặt với làn sóng thép nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp trong nước. Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, năm 2024, lượng thép cán nóng nhập khẩu vào Việt Nam đạt 12,6 triệu tấn, tăng 33% so với năm trước, trong đó thép từ Trung Quốc chiếm hơn 65%. Đáng chú ý, giá thép Trung Quốc thấp hơn 15-20% so với giá thành sản xuất trong nước nhờ các chính sách trợ cấp của Bắc Kinh, dẫn đến tình trạng bán phá giá tràn lan và tạo áp lực lớn lên các nhà sản xuất nội địa.
 |
| Ảnh minh họa. Nguồn: Internet. |
Việt Nam hành động mạnh tay: Áp thuế chống bán phá giá để bảo vệ doanh nghiệp trong nước
Bộ Công Thương đã mở cuộc điều tra từ tháng 7/2024 nhằm đánh giá tác động của thép nhập khẩu đối với ngành sản xuất trong nước. Kết quả điều tra cho thấy, nhiều doanh nghiệp thép Việt Nam như Hòa Phát, Hoa Sen, Nam Kim đang gặp khó khăn lớn do giá thép giảm sâu.
Nếu không có biện pháp bảo hộ phù hợp, ngành công nghiệp thép Việt Nam có thể bị đẩy vào thế yếu, mất dần vị thế trong chuỗi cung ứng, thậm chí rơi vào tình trạng phụ thuộc vào thép nhập khẩu. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến nền sản xuất trong nước mà còn có thể làm suy yếu vị thế kinh tế dài hạn của Việt Nam.
Trước thực trạng này, Bộ Công Thương quyết định áp thuế chống bán phá giá tạm thời từ 19,38% đến 27,83% đối với thép cán nóng nhập khẩu từ Trung Quốc. Ngược lại, thép từ Ấn Độ không bị áp thuế do đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 3 Điều 78 của Luật Quản lý Ngoại thương số 05/2017/QH14, tức là không gây thiệt hại nghiêm trọng đến thị trường Việt Nam.
Tác động của quyết định áp thuế: Lợi ích và thách thức cho nền kinh tế
Quyết định áp thuế chống bán phá giá đối với thép Trung Quốc không chỉ tác động đến các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước mà còn ảnh hưởng sâu rộng đến toàn bộ nền kinh tế.
Đối với doanh nghiệp sản xuất thép nội địa, đây là cơ hội quan trọng để giành lại thị phần, cải thiện biên lợi nhuận và tăng sản lượng. Giá thép trong nước có thể tăng nhẹ nhưng điều này sẽ giúp các nhà sản xuất trong nước ổn định sản xuất và mở rộng đầu tư. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức lớn: các doanh nghiệp phải nâng cao năng lực sản xuất, hiện đại hóa công nghệ để đáp ứng nhu cầu thị trường và tránh phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu.
Với các doanh nghiệp nhập khẩu thép, việc áp thuế sẽ khiến giá thành nhập khẩu tăng lên, buộc họ phải tìm kiếm nguồn cung thay thế từ Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc hoặc các nước khác. Đây là xu hướng tất yếu khi chi phí nhập khẩu thép từ Trung Quốc trở nên kém hấp dẫn hơn.
Ngành xây dựng, sản xuất ô tô và cơ khí chế tạo có thể chịu tác động do giá thép tăng, làm chi phí sản xuất tăng theo. Điều này có thể khiến giá thành sản phẩm cuối cùng cao hơn, buộc doanh nghiệp phải tối ưu hóa chi phí hoặc điều chỉnh kế hoạch kinh doanh để thích nghi với biến động giá nguyên liệu.
Về phía người tiêu dùng, giá thép tăng có thể ảnh hưởng đến giá nhà ở, công trình xây dựng và các sản phẩm công nghiệp có sử dụng thép. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp thép nội địa tăng sản lượng và cải thiện hiệu suất sản xuất, tác động tiêu cực này có thể được hạn chế đáng kể.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung 2.0: Việt Nam cần tỉnh táo trước nguy cơ mới
Trong khi Việt Nam đang mạnh tay bảo vệ ngành thép, chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang bước vào giai đoạn căng thẳng mới dưới chính quyền Trump 2.0. Mỹ đã áp thuế 10% lên toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, đẩy căng thẳng thương mại vào một vòng xoáy mới. Điều này khiến Trung Quốc tìm cách chuyển hướng xuất khẩu sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam, để tránh sự kiểm soát từ Mỹ.
Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam: “Nếu Việt Nam không kiểm soát chặt chẽ xuất xứ hàng hóa, nguy cơ bị Mỹ áp thuế trừng phạt là rất lớn. Một số doanh nghiệp Trung Quốc có thể lợi dụng Việt Nam làm điểm trung chuyển, chỉ thực hiện công đoạn gia công tối thiểu rồi xuất khẩu sang Mỹ để lách thuế”.
Bên cạnh đó, việc Trung Quốc đẩy mạnh xuất khẩu thép vào Việt Nam cũng có thể gây ra tình trạng dư cung và tăng áp lực cạnh tranh lên doanh nghiệp trong nước. Để đối phó với nguy cơ này, Việt Nam cần có chiến lược kiểm soát gian lận thương mại, gian lận xuất xứ, đồng thời nâng cao năng lực sản xuất nội địa để tự chủ hơn trong lĩnh vực thép và công nghiệp nặng.
Việc áp thuế chống bán phá giá đối với thép Trung Quốc là một bước đi mạnh mẽ nhưng cũng đầy thách thức. Trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tiếp tục leo thang, Việt Nam cần có chiến lược linh hoạt để tận dụng cơ hội từ dòng vốn FDI, đồng thời tránh những hệ lụy tiêu cực từ thương mại toàn cầu. Nếu có chính sách đúng đắn, đây có thể là cơ hội để ngành thép nội địa phát triển bền vững, nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế.
