Tín hiệu gì từ việc Ngân hàng Nhà nước cân nhắc lãi suất điều hành? 

Tác động của lãi suất điều hành đến nền kinh tế  

Theo nhận định của Công ty Cổ phần Chứng khoán An Bình (ABS), Ngân hàng nhà nước (NHNN) đang theo dõi sát sao các chỉ số kinh tế vĩ mô để đưa ra quyết định về lãi suất điều hành. 

Lãi suất điều hành  ảnh hưởng trực tiếp đến tổng cầu và cung tiền trong nền kinh tế. Khi lãi suất giảm, doanh nghiệp và cá nhân được khuyến khích vay vốn, qua đó thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư. Tuy nhiên, việc điều chỉnh này cũng đòi hỏi cân nhắc kỹ trước áp lực lạm phát và tỷ giá hiện tại. Lạm phát, nếu tăng quá cao, có thể làm suy yếu sức mua của người dân, và đồng thời làm giảm giá trị của đồng nội tệ so với các ngoại tệ khác. 

Hiện tại, tỷ giá USD/VND  tăng đáng kể trong tháng 10, chủ yếu do USD tăng giá so với nhiều đồng tiền chủ chốt. Nếu NHNN giảm lãi suất, sự chênh lệch lãi suất giữa USD và VND sẽ nới rộng, tạo thêm áp lực lên tỷ giá hối đoái và có thể dẫn đến dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường Việt Nam. Đây là yếu tố mà NHNN phải đặc biệt lưu ý để bảo vệ sự ổn định của đồng tiền Việt Nam. 

Diễn biến lãi suất bình quân thị trường liên ngân hàng theo các kỳ hạn trong tháng 10/2024 - Nguồn: Ngân hàng Nhà nước.

Ngoài ra trong tuần qua, NHNN tiếp tục duy trì lãi suất trên kênh thị trường mở ở mức 4,0% và hút ròng hơn 41 nghìn tỷ đồng để đảm bảo thanh khoản của hệ thống ngân hàng. Theo phân tích của ABS, để giảm bớt áp lực lên tỷ giá, NHNN có thể tiếp tục tăng cường mua ngoại tệ nhằm nâng cao dự trữ ngoại hối. Điều này không chỉ giúp ổn định tỷ giá mà còn ngăn chặn dòng vốn ngoại rút khỏi thị trường Việt Nam, đặc biệt trong giai đoạn bất ổn quốc tế hiện nay. 

Biến động quốc tế và tác động đến lãi suất và tỷ giá tại Việt Nam  

Theo báo cáo từ ABS, những biến động từ thị trường quốc tế đang có tác động mạnh đến nền kinh tế Việt Nam. Gần đây, Ngân hàng Trung ương Nga đã tăng lãi suất lên mức cao nhất kể từ năm 2003 để kiểm soát lạm phát và bảo vệ nền kinh tế trước dòng tiền rút ra khỏi quốc gia. Tương tự, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed)  duy trì chính sách lãi suất cao nhằm kiểm soát lạm phát, ảnh hưởng đến tỷ giá của các quốc gia khác, bao gồm Việt Nam. 

Bên cạnh đó, ABS cũng chỉ ra áp lực từ phía Trung Quốc, khi tỷ giá đồng nhân dân tệ (CNY) giảm trong bối cảnh lợi nhuận công nghiệp giảm sâu tới 27,1% trong tháng 9. Biến động của các đồng tiền mạnh như USD và CNY tạo áp lực không nhỏ lên tỷ giá và chính sách lãi suất của NHNN, buộc cơ quan này phải cẩn trọng trong việc duy trì ổn định kinh tế nội địa. 

Tình hình tín dụng và thanh khoản nội địa: Nhu cầu cao và các thách thức  

Nhu cầu tín dụng trong nước tăng mạnh vào cuối năm, đặc biệt là từ phía doanh nghiệp để mở rộng sản xuất và phục vụ thị trường Tết Nguyên Đán. ABS ghi nhận sự tăng cường huy động vốn từ dân cư của các ngân hàng thương mại, đạt mức cao nhất trong thời gian gần đây. Điều này cho thấy tâm lý của người dân đang ưa chuộng việc gửi tiết kiệm trong bối cảnh rủi ro từ các kênh đầu tư khác như chứng khoán và bất động sản vẫn còn cao. 

Tuy nhiên, thanh khoản của hệ thống ngân hàng vẫn là yếu tố quan trọng NHNN cần xem xét. Việc huy động vốn tăng giúp hệ thống ngân hàng có đủ nguồn vốn để cho vay, nhưng chất lượng tín dụng là vấn đề cần được lưu tâm. Nếu các ngân hàng không đảm bảo an toàn tín dụng, nguy cơ nợ xấu  có thể tăng cao trong bối cảnh kinh tế bất ổn. Việc kiểm soát rủi ro tín dụng cần được thực hiện nghiêm ngặt nhằm duy trì tính ổn định và bền vững cho hệ thống tài chính. 

Trên thị trường trái phiếu, lợi suất trái phiếu Chính phủ (TPCP) tại Việt Nam duy trì ở mức thấp, hỗ trợ cho NHNN trong việc ổn định mặt bằng lãi suất. Báo cáo của ABS chỉ ra rằng, lợi suất trái phiếu Chính phủ kỳ hạn ngắn có sự tăng nhẹ trong tuần qua nhưng vẫn giữ ở mức ổn định. Nếu NHNN quyết định giảm lãi suất điều hành, khả năng cao lợi suất trái phiếu Chính phủ sẽ tiếp tục giảm, tạo điều kiện tốt cho Chính phủ trong việc huy động vốn để đầu tư công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. 

Thị trường ngoại hối và triển vọng tỷ giá trong thời gian tới  

Trên thị trường ngoại hối, tỷ giá USD/VND đã có sự tăng trưởng đáng kể trong tháng 10, phản ánh sức ép từ sự gia tăng giá trị của đồng USD trên thị trường quốc tế. NHNN đã phát hành tín phiếu để hút tiền từ hệ thống, kiểm soát thanh khoản ngắn hạn và giảm thiểu áp lực tăng tỷ giá. Theo dự báo của ABS, áp lực tỷ giá có thể sẽ duy trì trong các tháng cuối năm khi nền kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động và dòng vốn FDI chưa đạt kỳ vọng. Tuy nhiên, dòng kiều hối và dự trữ ngoại hối dồi dào là những yếu tố tích cực giúp NHNN duy trì ổn định tỷ giá trong trung hạn. 

Diễn biến tỷ giá mua bán ngoại tệ tại Sở giao dịch Ngân hàng Nhà nước tuần từ 21/10 đến 28/10/2024 - Nguồn: Ngân hàng Nhà nước.

Việc NHNN xem xét điều chỉnh lãi suất điều hành cho thấy sự linh hoạt và thận trọng trong chính sách tiền tệ, phù hợp với bối cảnh kinh tế còn nhiều biến động. Dù đối mặt với áp lực từ cả thị trường quốc tế và nội tại nền kinh tế, ABS cho rằng NHNN vẫn có đủ công cụ và dự trữ ngoại hối để duy trì ổn định hệ thống tài chính, ổn định lãi suất và tỷ giá. Các động thái thận trọng và linh hoạt này sẽ giúp NHNN sẵn sàng can thiệp khi cần thiết, góp phần duy trì ổn định kinh tế vĩ mô cho Việt Nam trong những tháng cuối năm. 

>> Cuộc đua lãi suất 2025: Chuyên gia Techcombank dự báo gì về chính sách tiền tệ toàn cầu và tác động tới Việt Nam?