Tòa nhà chọc trời từng là kiệt tác kiến trúc nay bị bán với giá... 250.000 đồng, đổi chủ liên tục, nguy cơ trở thành ‘tòa nhà ma’ 

Bartlesville Examiner-Enterprise đưa tin, tòa nhà  chọc trời duy nhất của huyền thoại kiến trúc sư Frank Lloyd Wright - Price Tower ở Bartlesville (Oklahoma, Mỹ) - đã chính thức đóng cửa sau một loạt khó khăn tài chính. 

Việc đóng cửa chỉ là chương mới nhất trong một câu chuyện bắt đầu từ việc bán tòa nhà gây tranh cãi này cho các nhà đầu tư tư nhân vào tháng 3/2023. 

Hiện tại, những khách thuê lâu năm đã được thông báo di dời khỏi tòa nhà trong vòng 1 tháng, còn khu bảo tàng của tòa nhà (Trung tâm nghệ thuật Price Tower) lẫn khách sạn (The Inn at Price Tower) đều ngừng tiếp nhận khách. 

Là tòa nhà chọc trời duy nhất được hoàn thành của Wright, Price Tower giữ một vị trí quan trọng trong các tác phẩm của vị kiến trúc sư . 

Xây dựng vào năm 1956, tòa nhà mang tính biểu tượng này được ông lấy cảm hứng từ thế giới tự nhiên. Kiến trúc sư đã dựa trên thiết kế của một cái cây, với thân tòa nhà được tạo thành bởi các trục thang máy trung tâm còn các tấm đồng màu xanh cùng cửa che nắng ở bên ngoài tạo thành những chiếc lá. 

Lịch sử đổi chủ   

Trong bản thiết kế vào cuối những năm 1920, công trình vốn bao gồm 4 tòa tháp căn hộ nhưng việc xây dựng không bao giờ được bắt đầu do xảy ra cuộc Đại khủng hoảng (Great Depression). 

Khi công ty dầu khí H.C Price ký hợp đồng với Wright để xây dựng trụ sở chính tại Bartlesville vào năm 1953, ông đã xem xét lại những thiết kế năm 1920 và thay đổi thành một tòa tháp duy nhất. 

Tòa nhà 19 tầng, cao 67m ban đầu là nơi đặt văn phòng và căn hộ cho công ty H.C Price. Tuy nhiên, doanh nghiệp này đã đóng cửa vào năm 1981 và tòa nhà sau đó được bán cho công ty Dầu khí Phillips để làm kho chứa đồ. 

Đến năm 2000, Phillips tặng tòa tháp cho một tổ chức phi lợi nhuận mới thành lập - Trung tâm nghệ thuật Price Tower - nhưng tổ chức này cũng phải vật lộn với chi phí bảo trì tăng cao, cuối cùng rơi vào cảnh nợ nần chồng chất. 

Vào tháng 3/2023, Copper Tree, một nhóm các nhà đầu tư tư nhân do Cynthia Blanchard đứng đầu, đã mua lại Price Tower với giá chỉ 10 USD (khoảng 250.000 đồng). Theo Bartlesville Examiner-Enterprise, với mức giá rẻ như vậy, công ty đã đồng ý tiếp quản khoản nợ trước đó và rót 10 triệu USD vào việc bảo tồn tòa nhà. 

Tuy nhiên, tin tức này gây ra tranh cãi khi nhiều người tự hỏi một công ty mới thành lập chỉ 1 năm trước đó như Copper Tree liệu có đủ chuyên môn để cải tạo một tòa nhà lịch sử hay không. 

Và chỉ 2 tháng sau khi thương vụ mua lại, tòa án Mỹ tuyên bố công ty đã mất khả năng thanh toán tài chính. Bartlesville Examiner-Enterprise ước tính rằng khoản nợ hiện đã tăng lên tới 2 triệu USD. 

Tranh chấp xoay quanh việc bảo tồn   

Để duy trì hoạt động của tòa nhà, Copper Tree bị cáo buộc đã bắt đầu bán một số đồ nội thất và hiện vật của tòa nhà. Những vật phẩm này vốn nằm trong quyền trưng dụng đất (Easement) do Trung tâm Nghệ thuật Price Tower trao cho Hiệp hội Bảo tồn Tòa nhà Frank Lloyd Wright vào năm 2011 như một phần của đề cử Di sản Thế giới UNESCO. 

Những vật phẩm này bao gồm các tấm phù điêu bằng đồng, một bảng chỉ dẫn có thể cuộn vào độc đáo, một chiếc ghế bành và bàn ghế đẩu bằng đồng. 

Theo Barbara Gordon, CEO của hiệp hội, quyền trưng dụng đất vẫn còn hiệu lực và do đó, bà tuyên bố "bộ sưu tập các vật phẩm này không thể bán được". 

Quyền trưng dụng đất này là một thỏa thuận pháp lý đảm bảo việc bảo tồn các tòa nhà và bộ sưu tập quan trọng, bảo vệ chúng thông qua quyền sở hữu trong tương lai khi nó trở thành một phần của giấy tờ sở hữu. 

Hiệp hội bảo tồn đã thuê luật sư để đàm phán trả lại hiện vật được cho là thuộc sở hữu của một phòng trưng bày nghệ thuật có trụ sở tại Dallas và đệ đơn chống lại Cynthia Blanchard, Copper Tree và Green Copper Holdings vào ngày 8/8. 

Biên tập viên quản lý Keith McPhail cho biết ông đồng cảm với những thách thức mà bất kỳ chủ sở hữu nào của Price Tower cũng sẽ phải đối mặt, vì việc cải tiến để tòa nhà trở nên hiện đại và tiết kiệm năng lượng hơn sẽ khó hoàn thành do công trình này nằm trong Sổ đăng ký Di tích Lịch sử Quốc gia. 

Được biết Blanchard hiện đang bí mật tìm người mua Price Tower với mức giá chào bán là 4 triệu USD. 

“Chúng tôi hy vọng Price Tower có thể tìm được những nhà đầu tư mới dành tâm huyết cho việc bảo tồn và bảo vệ các vật phẩm sưu tầm này”, Gordon cho hay. 

Mặc dù số phận cuối cùng của Price Tower vẫn chưa được rõ, nhưng cư dân Bartlesville vẫn hy vọng rằng tòa nhà có thể được cứu. 

Maria Gus, CEO của Visit Bartlesville, cho biết: “Bất kỳ nơi nào cũng có thể có kiến trúc đẹp, nhưng những câu chuyện tạo ấn tượng sẽ để lại những ký ức lâu dài hơn. Chúng tôi tin rằng câu chuyện về Price Tower vẫn chưa kết thúc”. 

Theo Bartlesville Examiner-Enterprise, Architectural Digest 

>> Siêu dự án tòa nhà chọc trời 101 tầng gần Việt Nam: Chiều cao hơn 490m, vốn đầu tư 25.000 tỷ đồng