Tôm Việt ‘lên ngôi’ tại Trung Quốc: Vì sao thị trường tỷ dân đẩy mạnh thu mua?
Trung Quốc đã vượt Mỹ để trở thành thị trường tiêu thụ lớn nhất mặt hàng tôm của Việt Nam.
Năm 2024, Trung Quốc gia tăng mạnh nhập khẩu tôm từ Việt Nam, vượt Mỹ để trở thành thị trường tiêu thụ lớn nhất. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu tôm sang Trung Quốc đạt hơn 840 triệu USD, tăng 39% so với năm 2023, góp phần đưa tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của Việt Nam lên gần 4 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ.
 |
| Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của tôm hùm Việt Nam, chiếm đến 98-99% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này. Ảnh: Nguyễn Hoàng |
Dữ liệu từ Trung tâm Thương mại Quốc tế (ITC) cho thấy, tổng giá trị nhập khẩu tôm của Trung Quốc năm 2024 đạt 6,8 tỷ USD, giảm 10% so với năm trước. Tuy nhiên, thay vì phân bổ đơn hàng cho nhiều thị trường, Trung Quốc lại tăng mạnh tỷ trọng nhập khẩu tôm từ Việt Nam.
>>Trung Quốc mới có công nghệ 'hồi sinh' pin: Dùng 18 năm vẫn như mới
Nguyên nhân chính của sự dịch chuyển này là do nguồn cung tôm nội địa Trung Quốc suy giảm đáng kể bởi điều kiện thời tiết bất lợi. Đồng thời, chính phủ nước này đang thúc đẩy tiêu dùng nội địa, tạo điều kiện cho các sản phẩm nhập khẩu như tôm Việt Nam chiếm lĩnh thị trường. Ngoài ra, Ecuador là một trong những nhà cung cấp tôm chân trắng lớn nhất cho Trung Quốc cũng giảm nguồn hàng xuất khẩu, tạo thêm cơ hội cho doanh nghiệp Việt.
Cơ cấu sản phẩm tôm xuất khẩu sang Trung Quốc đã có sự thay đổi rõ rệt trong năm 2024. Xuất khẩu tôm sú và tôm chân trắng giảm, trong khi tôm hùm và các loại tôm khác lại tăng mạnh. Hiện nay, Trung Quốc là thị trường nhập khẩu lớn nhất của tôm hùm Việt Nam, chiếm đến 98-99% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này.
 |
| Các sản phẩm cao cấp như tôm hùm tiếp tục được ưa chuộng trong những bữa tiệc sang trọng, thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu tôm hùm Việt Nam tăng mạnh. Ảnh minh hoạ |
Bà Kim Thu chuyên gia thị trường tôm của VASEP nhận định rằng sự thay đổi này phản ánh sự điều chỉnh trong thói quen tiêu dùng của các tầng lớp xã hội tại Trung Quốc. Trước đây, tôm chân trắng là sản phẩm phổ biến trên bàn ăn của tầng lớp trung lưu nhờ giá cả hợp lý và giá trị dinh dưỡng cao. Tuy nhiên, khi kinh tế tăng trưởng chậm lại, thu nhập giảm và chi phí sinh hoạt leo thang, người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến chi phí cùng với lợi ích, khiến nhu cầu đối với protein thủy sản chuyển từ "ưa thích" sang "tùy chọn".
Ngược lại, giới thượng lưu Trung Quốc vẫn duy trì mức tiêu dùng ổn định. Các sản phẩm cao cấp như tôm hùm tiếp tục được ưa chuộng trong những bữa tiệc sang trọng, thúc đẩy kim ngạch xuất khẩu tôm hùm Việt Nam tăng mạnh.
Trong nửa đầu tháng 1/2024, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng 191% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 51 triệu USD. Xu hướng này dự kiến còn tiếp tục trong thời gian tới, nhất là trong bối cảnh thị trường có nhiều biến động.
VASEP dự báo rằng, khi Mỹ áp dụng các chính sách thuế quan mới đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Trung Quốc, thị trường sẽ có sự dịch chuyển mạnh. Trung Quốc có thể cắt giảm nhập khẩu một số mặt hàng để ưu tiên tiêu thụ nội địa, đồng thời tăng cường thu mua từ Việt Nam. Tuy nhiên, tôm Việt Nam cũng sẽ chịu sức ép cạnh tranh lớn hơn khi Canada gia tăng xuất khẩu tôm vào Trung Quốc.
