Việt Nam đứng đầu thế giới về xuất khẩu một loại gia vị nhưng vì sao vẫn nhập khẩu?
Việt Nam dẫn đầu xuất khẩu quế toàn cầu, nhưng vẫn phải nhập khẩu để củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.
Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu quế lớn nhất thế giới, chiếm hơn 34,4% tổng kim ngạch toàn cầu. Dù sở hữu vùng trồng rộng lớn với sản lượng dồi dào, nước ta vẫn nhập khẩu quế từ nước ngoài nhằm đáp ứng nhu cầu chế biến và xuất khẩu.
 |
| Tính chung cả năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu 4.508 tấn quế Ảnh minh hoạ |
Hiện nay, Việt Nam có khoảng 180.000ha trồng quế, tập trung chủ yếu tại các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ. Trữ lượng vỏ quế ước tính khoảng 900.000 - 1.200.000 tấn, với sản lượng thu hoạch trung bình từ 70.000 - 80.000 tấn mỗi năm.
Trên thị trường quốc tế, quế Việt Nam thuộc nhóm quế thanh – một trong bốn loại quế được lưu thông phổ biến nhất, bên cạnh quế quan (Ceylon), quế bì (Trung Quốc) và quế rành. Trong đó, quế quan được đánh giá có chất lượng cao nhất, chiếm tới 90% thị phần EU – một thị trường nổi tiếng với tiêu chuẩn khắt khe.
Tại Việt Nam, quế được quy hoạch thành bốn vùng trồng chính: Quế Trà Mi, Quế Yên Bái, Quế Quế Phong và Quế Quảng Ninh. Mỗi khu vực có những đặc trưng riêng biệt, góp phần tạo nên sự đa dạng trong sản phẩm quế xuất khẩu.
Dù sở hữu nguồn cung nội địa lớn, Việt Nam vẫn nhập khẩu quế từ các quốc gia khác nhằm đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định phục vụ chế biến và xuất khẩu. Theo Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam, riêng trong tháng 12/2024, Việt Nam nhập khẩu 387 tấn quế với kim ngạch gần 1 triệu USD, giảm 5,1% so với tháng 11. Indonesia là nhà cung cấp lớn nhất, chiếm 77,5% với 300 tấn.
Tính chung cả năm 2024, Việt Nam đã nhập khẩu 4.508 tấn quế, với tổng giá trị gần 11 triệu USD, giảm gần 70% so với năm trước. Indonesia tiếp tục là nhà cung cấp chủ yếu, đóng góp 2.278 tấn, chiếm 50,5% tổng lượng nhập khẩu, tăng 21,9% so với năm trước.
Quế là một trong những loại gia vị có lịch sử lâu đời nhất, được trồng chủ yếu tại Việt Nam, Trung Quốc, Indonesia, Madagascar và Sri Lanka. Theo báo cáo của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), Việt Nam hiện chiếm 17% tổng sản lượng quế toàn cầu.
Nhu cầu quế trên thế giới đang tăng mạnh từ 8% - 12% mỗi năm, kéo theo giá quế liên tục tăng cao kể từ năm 2016 đến nay. Xu hướng này mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức trong việc phát triển sản xuất một cách bền vững, tránh tình trạng mở rộng trồng quế ồ ạt làm ảnh hưởng đến chất lượng và cân bằng cung - cầu.
Không chỉ là một loại gia vị quan trọng trong ẩm thực, quế còn được ứng dụng rộng rãi trong y học cổ truyền, sản xuất tinh dầu, mỹ phẩm và các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Các nghiên cứu hiện đại chỉ ra rằng quế có tác dụng hỗ trợ điều trị tiểu đường, giảm nguy cơ mắc bệnh tim, chống viêm, bảo vệ não khỏi suy giảm nhận thức, đồng thời giúp phòng ngừa ung thư, mụn trứng cá và khử mùi hôi miệng.
Ngoài ra, quế còn được sử dụng để làm túi thơm, xông nhà, chế tạo miếng lót giày, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống.
Sự phát triển mạnh mẽ của ngành quế không chỉ dừng lại ở sản xuất, mà còn kéo theo sự mở rộng của các hoạt động thu mua, chế biến và xuất khẩu. Để giữ vững vị thế hàng đầu, Việt Nam cần có chiến lược phát triển bền vững, trong đó việc quy hoạch vùng trồng hợp lý là yếu tố then chốt nhằm tránh tình trạng mở rộng tràn lan gây mất cân bằng cung - cầu.
Đầu tư công nghệ chế biến hiện đại sẽ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, đồng thời mở rộng thị trường xuất khẩu và khai thác tiềm năng từ các thị trường khó tính như EU và Mỹ.
