Từ cuối năm 2022, VND ít mất giá so với USD hơn so với các đồng tiền trong khu vực.
Đồng USD đang mạnh lên
Sau 5 lần Fed nâng lãi suất để đối phó với lạm phát kỷ lục, đồng USD đang tăng mạnh hơn (+17,9% so với đầu năm) và gây tác động lên các đồng tiền khác.
Đồng VND, đang áp dụng chế độ tỷ giá hối đoái thả nổi có quản lý, cũng không tránh khỏi việc mất giá so với USD (mất giá 4,6% so với đầu năm).
Gần đây, NHNN đã hai lần tăng giá bán USD trong tháng Chín với tổng mức tăng 525 đồng từ 23.400 đồng lên 23.925 đồng vào ngày 7/9 và 30/9, sau hai lần tăng giá bán 200 đồng vào tháng Năm và 150 đồng vào tháng Bảy.
Ngoài ra, gần đây NHNN liên tục phải bán USD để hỗ trợ nguồn cung và ổn định thị trường. Cùng với kênh OMO, NHNN đã hút một lượng lớn tiền đồng ra khỏi thị trường, kéo lãi suất tăng giúp duy trì chênh lệch dương giữa lãi suất VND và USD liên ngân hàng.
Mặc dù tỷ giá hối đoái tăng có thể có lợi cho các nhà xuất khẩu nhận thanh toán bằng USD, nhưng tỷ giá tăng mạnh có thể làm tăng gánh nặng nghĩa vụ trả nợ đối với các công ty có tỷ trọng nợ bằng USD cao và đối với nợ công cũng như làm tăng chi phí hoạt động của các công ty có hoạt động ngoại thương.
Theo báo cáo thị trường Việt Nam tháng 10, Chứng khoán ACB (ACBS) đã đưa ra các yếu tố tác động đến tỷ giá USD/VND trong những tháng cuối năm 2022 như sau:
Về xu hướng tăng, USD tiếp tục mạnh do Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong hai cuộc họp tới. Bên cạnh đó, nhu cầu USD sẽ tăng cao cho việc nhập khẩu hàng hóa, nguyên vật liệu vào mùa cuối năm, và nguồn cung USD hạn chế do người nắm giữ trì hoãn bán USD khi đồng tiền này đang tăng giá.
Về xu hướng giảm, USD sẽ hạ nhiệt do đã tăng mạnh từ tháng Ba và các nền kinh tế lớn khác, như EU, tăng lãi suất mạnh hơn Fed hoặc can thiệp thị trường tiền tệ bằng các công cụ khác.
Ngoài ra, nguồn cung USD hỗ trợ thị trường từ việc NHNN bán ra, dòng vốn FDI, thặng dư thương mại và kiều hối thường tăng vào cuối năm và lãi suất VND tăng mạnh giúp chênh lệch lãi suất VND và USD hấp dẫn hơn so với việc nắm giữ USD.
Các đồng tiền khác
Từ cuối năm 2022, VND ít mất giá so với USD hơn so với các đồng tiền trong khu vực.
Trung Quốc và Hàn Quốc, những nhà xuất khẩu hàng đầu của Việt Nam, có đồng tiền đang mất giá so với VND (CNY giảm 6,6%, KRW giảm 11,9% so với VND từ đầu năm 2022) và có lợi cho cán cân thương mại của Việt Nam.
Một đối tác lớn khác của Việt Nam là Nhật Bản cũng có đồng JPY suy yếu 17% so với VND giúp giảm bớt nghĩa vụ trả nợ của các tổ chức có nợ bằng đồng JPY.
Tuy nhiên, những quốc gia có đồng tiền đang suy yếu so với USD cũng là những quốc gia cạnh tranh về xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ với Việt Nam.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng lãi suất điều hành
Làn sóng nâng lãi suất chủ chốt của các ngân hàng trung ương bắt đầu từ tháng 3/2022 tại Mỹ sau khi giai đoạn hai năm đại dịch kết thúc và chấm dứt thời kỳ tiền rẻ từ cuối năm 2008.
Do nền kinh tế Việt Nam vẫn chưa chứng kiến áp lực lạm phát như đã xảy ra ở hầu hết các nền kinh tế phát triển nên Ngân hàng Nhà nước không chịu áp lực tăng lãi suất trong nửa đầu năm 2022.
Tuy nhiên, khi các lãi suất chủ chốt trên toàn cầu tăng mạnh, đặc biệt là tại Mỹ và lãi suất của Việt Nam không thay đổi, tỷ giá USD/VND đã chịu áp lực - cùng với hầu hết các loại tiền tệ trên toàn cầu - khi lợi suất tăng ở Mỹ.
Với tình hình kinh tế vĩ mô mạnh mẽ với GDP tăng trưởng ấn tượng,
doanh thu bán lẻ tiếp tục tăng, dòng vốn FDI ổn định, cán cân thương mại thặng dư, dưới góc độ kiểm soát lạm phát thì không có nhiều áp lực buộc NHNN phải tăng lãi suất cho đến quý III/2022.
Cho đến nay, lãi suất VND và USD vẫn duy trì chênh lệch dương.
Tuy nhiên, Fed và các Ngân hàng trung ương đang tiếp tục tăng lãi suất một cách quyết liệt để kiềm chế lạm phát cao vốn được gây ra bởi giá cả hàng hóa tăng do hậu quả của cuộc chiến Nga – Ukraine, việc Trung Quốc tiếp tục theo đuổi chiến lược zero-COVID-19 làm ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu và cuộc khủng hoảng năng lượng toàn cầu vẫn gây khó khăn lớn cho nhiều quốc gia khi nguồn cung thiếu hụt do nhu cầu năng lượng cao của EU trong mùa đông này và kế hoạch cắt giảm sản lượng dầu của OPEC+.
Tình hình bất ổn toàn cầu và USD tăng mạnh, gây áp lực lên VND, có vẻ là những lý do chính khiến NHNN điều chỉnh tăng các lãi suất điều hành chủ chốt thêm 100 điểm phần trăm vào cuối tháng 9.
Cho đến nay, các chuyên gia tại ACBS không kỳ vọng NHNN sẽ có thêm bất kỳ một đợt tăng lãi suất nào nữa trong năm 2022, tuy nhiên, nếu các ngân hàng trung ương có những động thái diều hâu bất ngờ khi kết thúc năm, thì chúng ta có thể thấy NHNN sẽ phản ứng bằng cách tăng thêm 50 điểm phần trăm nữa vào cuối năm.
Bên cạnh đó, NHNN cũng cố gắng giữ mức chênh lệch dương giữa lãi suất liên ngân hàng VND và USD, điều này có thể giúp VND trở nên hấp dẫn hơn và giảm bớt áp lực tăng tỷ giá USD/VND.
