‘Đánh bại’ Mỹ, Trung Quốc dẫn đầu thế giới về nghiên cứu bán dẫn bất chấp các lệnh trừng phạt 

Trung Quốc hiện là quốc gia có nhiều nghiên cứu về chất bán dẫn  nhất thế giới, với số lượng bài báo khoa học về thiết kế và sản xuất chip nhiều gấp đôi so với Mỹ, theo một báo cáo từ một tổ chức tư vấn Mỹ. 

Mặc dù Trung Quốc  vẫn bị hạn chế trong việc tiếp cận công nghệ bán dẫn tiên tiến, đặc biệt là hệ thống quang khắc siêu cực tím (EUV) của ASML (Hà Lan), nhưng các nhà nghiên cứu nước này vẫn công bố 160.852 bài báo khoa học về chip từ năm 2018 đến 2023. 

Con số này thậm chí còn nhiều hơn tổng số bài báo của ba quốc gia đứng sau cộng lại, theo dữ liệu từ Emerging Technology Observatory (ETO) của Đại học Georgetown. Mỹ đứng thứ hai với 71.688 bài báo, chưa bằng một nửa so với Trung Quốc, tiếp theo là Ấn Độ và Nhật Bản. Báo cáo cho thấy 9/10 cơ sở nghiên cứu hàng đầu về bán dẫn trong giai đoạn 2018-2023 thuộc về Trung Quốc. 

Trong số các nghiên cứu được trích dẫn nhiều nhất, Trung Quốc cũng chiếm 8 vị trí dẫn đầu. Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc là đơn vị dẫn đầu trong nghiên cứu về thiết kế và sản xuất chip, đồng thời có số lượng trích dẫn nhiều nhất trong lĩnh vực này. 

Trong số các bài báo khoa học được trích dẫn nhiều nhất, 23.520 công trình về thiết kế và chế tạo chip có tác giả từ các cơ sở nghiên cứu Trung Quốc, cao hơn so với Mỹ (22%) và châu Âu (17%). Trên phạm vi toàn cầu, đã có khoảng 475.000 bài báo về thiết kế và sản xuất chip được công bố trong giai đoạn 2018-2023, theo báo cáo của ETO. 

Sự vươn lên của Trung Quốc trong ngành bán dẫn   

Việc Trung Quốc dẫn đầu trong nghiên cứu bán dẫn diễn ra trong bối cảnh nước này đẩy mạnh chiến lược tự chủ công nghệ nhằm đối phó với các lệnh trừng phạt của Mỹ liên quan đến an ninh quốc gia. Số lượng nghiên cứu gia tăng cũng cho thấy Trung Quốc đang tiến bộ nhanh chóng trong việc phát triển năng lực sản xuất chip trong nước. 

Theo báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS) tại Washington, Trung Quốc đang xây dựng các trung tâm dữ liệu quy mô lớn, mở rộng ngành năng lượng và phát triển chip AI nội địa để giảm sự phụ thuộc vào công nghệ phương Tây. Thành công của công ty DeepSeek là một ví dụ điển hình cho chiến lược này. 

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng đang thu hút nhiều nhà khoa học trở về làm việc trong lĩnh vực bán dẫn, bao gồm Sun Nan, chuyên gia về chip tại Đại học Thanh Hoa, và mới đây là Wang Huanyu, cựu kỹ sư của Apple, người đã gia nhập Đại học Khoa học và Công nghệ Hoa Trung. 

Cuộc cạnh tranh công nghệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ngày càng căng thẳng, đặc biệt sau khi chính quyền Biden siết chặt kiểm soát xuất khẩu vào năm 2022, nhằm vào chuỗi cung ứng bán dẫn của Trung Quốc. 

Tháng 12/2024, Washington đã mở rộng lệnh cấm với 24 loại thiết bị sản xuất chip và 3 loại phần mềm cần thiết để phát triển mạch tích hợp. Mỹ cũng thêm 140 doanh nghiệp bán dẫn đại lục vào Danh sách thực thể (Entity List), về cơ bản cấm kinh doanh với các công ty Mỹ nếu không có giấy phép. 

Tham khảo SCMP 

>> Xây dựng cụm công nghiệp bán dẫn lớn nhất thế giới, 1,6 triệu người sẽ có việc làm