Heineken, SABECO và loạt doanh nghiệp rượu, bia đồng loạt kiến nghị lùi hiệu lực và giãn lộ trình thực hiện Luật thuế TTĐB 

Tại Hội thảo, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế VCCI Đậu Anh Tuấn cho biết, Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt  (TTĐB) (sửa đổi) đã được Quốc hội khóa XV cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8 và dự kiến sẽ được trình Quốc hội xem xét thông qua tại Kỳ họp thứ 9 tới. 

Một trong những nội dung quan trọng được sửa đổi tại Dự thảo là điều chỉnh tăng thuế suất thuế TTĐB đối với mặt hàng rượu, bia. 

Dự thảo đưa ra các phương án điều chỉnh tăng thuế suất theo tỷ lệ phần trăm, áp dụng với lộ trình từng năm trong giai đoạn 2026 - 2030. Theo đó, cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án: 

Phương án 1: Thuế TTĐB với mặt hàng bia, rượu trên 20 độ sẽ tăng từ năm 2026 lên 70%; 2027 là 75% và tăng liên tiếp mỗi năm 5% cho đến năm 2030 lên 90%. Đối với rượu dưới 20 độ sẽ tăng lên 40% vào năm 2026 và tăng liên tiếp mỗi năm 5% cho đến 60% vào năm 2030. 

Phương án 2: Thuế TTĐB với bia và rượu trên 20 độ sẽ tăng lên 80% vào năm 2026 và mỗi năm tăng 5% lên đến 100% vào năm 2030. Đối với rượu dưới 20 độ sẽ tăng 50% vào năm 2026 và mỗi năm tăng 5% cho đến 70% vào năm 2030. 

Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) cho rằng, những luật chuyên ngành như Luật phòng chống tác hại rượu bia, Luật thuế TTĐB, Luật quảng cáo, Luật thương mại... và đặc biệt là Nghị định 100/168 đã và đang ảnh hưởng rất mạnh đến tiêu dùng rượu, bia trong nước. 

>>Đón cú sốc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt lớn nhất lịch sử ngành bia: Sabeco, Heineken, Habeco… tìm cách né đòn, người tiêu dùng sẽ chịu trận?  

Ông Nguyễn Văn Việt - Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu - Nước giải khát Việt Nam

Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng gặp nhiều khó khăn với vấn nạn rượu trôi nổi, không rõ nguồn gốc, không được quản lý chiếm đến gần 63% lượng rượu tiêu thụ, gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp chính thống và sức khỏe của người tiêu dùng. 

Ông Việt cho rằng, việc ban hành chính sách thuế cần cẩn trọng, hỗ trợ doanh nghiệp, không cản trở động lực tăng trưởng kinh tế. Bởi ngành đồ uống có vai trò đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước; thúc đẩy dịch vụ, du lịch; giải quyết hàng triệu lao động  trực tiếp và gián tiếp trong chuỗi cung ứng; đóng góp ngân sách trên 60.000 tỷ đồng/năm (thuế TTĐB trên 40.000 tỷ đồng). 

Theo đề xuất của ông Việt, ngành bia, rượu, cần lùi hiệu lực áp thuế TTĐB mới tới năm 2028 và tăng thuế theo phương án 1. Với ngành nước giải khát, chưa nên bổ sung mặt hàng nước giải khát có đường vào đối tượng chịu thuế TTĐB. 

Ông Nguyễn Hoàng Giang, đại diện Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO) cho biết, năm 2022, ngành bia đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi. Tuy nhiên đến giữa năm 2023, sức mua của người tiêu dùng lại suy giảm và các doanh nghiệp phải đối mặt với nhiều thách thức. Theo các báo cáo, năm 2024 sản lượng bia có tăng nhẹ so với cùng kỳ năm trước, nhưng sức mua vẫn còn chậm và còn thấp hơn rất nhiều so với năm 2019. 

Ông Nguyễn Hoàng Giang, đại diện Tổng công ty cổ phần Bia - Rượu - Nước giải khát Sài Gòn (SABECO)

Ông Nguyễn Hoàng Giang đề nghị Bộ Tài Chính, Chính phủ và Quốc hội cân nhắc điều chỉnh mức tăng thuế và lộ trình tăng thuế theo đề nghị của VBA, cụ thể là theo phương án 1 của Chính phủ đã trình Quốc hội nhưng giãn hiệu lực thực hiện đến năm 2028 thay vì năm 2026 như Dự thảo. 

Bên cạnh đó, bà Trần Ngọc Ánh Giám đốc Ngoại vụ cấp cao, đại diện cho Công ty TNHH Nhà máy Bia Heineken Việt Nam cho rằng, cần có chính sách phù hợp để tránh bẫy “kép”, xuất khẩu thì khó khăn mà thị trường trong nước thì không đạt được tốc độ tăng trưởng mong đợi trong bối cảnh quốc tế đầy biến động và trong nước còn nhiều khó khăn, thách thức như hiện nay. 

Bà Ánh kiến nghị Ban soạn thảo cần thực hiện đánh giá tác động một cách toàn diện, lượng hóa, có sự tham gia của các tổ chức nghiên cứu độc lập để đảm bảo cơ sở khoa học cho chính sách thuế; tổ chức tham vấn đầy đủ các đối tượng chịu sự tác động; xem xét yếu tố phát triển kinh tế để tránh gây xáo trộn cho ngành sản xuất bia và các ngành liên quan. 

Bên cạnh đó, cần cân nhắc lộ trình tăng thuế hợp lý để giảm thiểu tác động tiêu cực đến mục tiêu của Chính phủ, doanh nghiệp và người tiêu dùng, qua đó duy trì động lực tăng trưởng kinh tế và sự ổn định của ngành bia. 

Tại Hội thảo, TS Cấn Văn Lực - chuyên gia kinh tế trưởng BIDV kiêm Giám đốc Viện Đào tạo và nghiên cứu BIDV chia sẻ, Việt Nam đang đặt ra mục tiêu tăng trưởng kinh tế đột phá lên 8% vào năm 2025 và hai con số giai đoạn 2026 – 2030. Tuy nhiên, việc tăng mạnh và tăng nhanh thuế TTĐB đối với đồ uống có cồn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả đóng góp ngân sách Nhà nước lâu dài; tạo ra tình huống “khó chồng khó” đối với doanh nghiệp và người lao động trong ngành cũng như các ngành liên quan. 

TS Cấn Văn Lực kiến nghị Ban soạn thảo Dự thảo Luật Thuế TTĐB cần cân nhắc phương án tối ưu là giãn thực hiện từ ngày 1/1/2028 và cân nhắc áp dụng tăng thuế theo phương án 1 để doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị, đổi mới công nghệ. Việc lựa chọn phương án 1 sẽ phù hợp hơn trong giai đoạn hiện nay giúp tăng trưởng kinh tế đạt được mục tiêu đề ra cũng như hỗ trợ doanh nghiệp phát triển. 

>>Hợp pháp hoá và thu thuế giao dịch tiền số sẽ tác động như thế nào tới hành vi nhà đầu tư?