Láng giềng Việt Nam tham vọng trở thành 'Thung lũng Silicon' của châu Á, nền kinh tế có thể sắp có bước ngoặt? 

Tham vọng trở thành “Thung lũng Silicon” của châu Á  

Kean Wei Kong, 28 tuổi, một cựu nhân viên bán bảo hiểm, đã rời tay khỏi vô lăng khi đang lao nhanh trên cao tốc dưới cơn mưa giữa trưa. Chiếc xe sedan Proton S70 của anh, sản xuất tại Malaysia, vẫn tiếp tục di chuyển một cách mượt mà, hòa vào dòng xe cộ đang nối đuôi nhau vào Kuala Lumpur. 

Anh và hai người bạn đại học của mình đang giới thiệu một sản phẩm: camera hành trình plug-and-play sử dụng AI để hỗ trợ lái xe tự động. 

Công ty của họ, Kommu, là một trong 4.000 công ty khởi nghiệp mà Chính phủ Malaysia hy vọng sẽ tạo thành trụ cột quan trọng của một làn sóng công nghệ mới ở Châu Á. "Thế hệ trẻ đang tiến lên. Giờ đây là giai đoạn đổi mới", Kong nói khi khoanh tay và để xe tự vận hành. 

Hơn một chục chuyên gia trong ngành công nghệ của nước này đã chia sẻ với Business Insider rằng Malaysia dường như đang ở ngưỡng cửa của một chương mới. Thủ tướng Anwar Ibrahim ủng hộ khái niệm về một thời kỳ mới cho nền kinh tế quốc gia, đồng thời kêu gọi Chính phủ thúc đẩy sự phát triển của một Thung lũng Silicon ở khu vực. 

Thủ tướng mô tả nỗ lực mới của Malaysia là "một sự thay đổi rõ rệt so với quá khứ", đồng thời nhấn mạnh rằng trong những năm qua, quốc gia này đã bỏ lỡ nhiều cơ hội đầu tư vào công nghệ. 

Malaysia sở hữu nguồn tài nguyên đất đai và nước phong phú, rất hữu ích cho các cơ sở như trung tâm dữ liệu của Intel, Nvidia và ByteDance. Căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng với xung đột Ukraine đã tạo ra một làn sóng nhà đầu tư tìm kiếm những điểm đến mới để rót vốn. 

Ngoài ra, quốc gia láng giềng nổi tiếng nhưng bị hạn chế về không gian, Singapore , hiện cũng phải đối mặt với sự gia tăng mạnh mẽ của chi phí sinh hoạt và chi phí hoạt động kinh doanh. 

Chính phủ của Thủ tướng Anwar đang quảng bá Malaysia như một điểm đến hấp dẫn, đồng thời thông báo kế hoạch vào tháng 4 tới là mở rộng hỗ trợ tài chính, cấp visa và các phúc lợi việc làm cho các công ty khởi nghiệp nước ngoài chuyển đến. 

Các quỹ nhà nước, bao gồm quỹ đầu tư quốc gia Khazanah Nasional Berhad, đã cam kết đầu tư 27,6 tỷ USD vào các doanh nghiệp trong nước trong vòng 5 năm sắp tới. 

Tuy nhiên, nhiều công ty đa quốc gia được dự đoán sẽ sử dụng các cơ sở mới tại Malaysia chủ yếu để tận dụng nguồn lao động giá rẻ trong sản xuất và gia công. 

Mục tiêu 5.000 công ty khởi nghiệp vào năm 2025  

Hiện tại, Malaysia đang thử một cách tiếp cận mới. Ngành công nghiệp bán dẫn của nước này, chủ yếu tập trung ở bang Penang, là nơi đặt trụ sở của Intel và Texas Instruments. Các quan chức đã công bố kế hoạch thu hút thêm 100 tỷ USD đầu tư cho ngành này, mặc dù chưa xác định thời gian cụ thể. 

Chính phủ của ông Anwar đang tiếp tục mục tiêu của chính quyền trước đó, với kế hoạch đạt 5.000 công ty khởi nghiệp trong nước và 5 kỳ lân vào năm 2025. 

Norman Matthieu Vanhaecke, Giám đốc điều hành người Bỉ-Malay của Cradle Fund, Cơ quan của Chính phủ chuyên hỗ trợ các công ty khởi nghiệp, cho biết hiện Malaysia có khoảng 4.000 công ty khởi nghiệp. Phần lớn trong số đó tập trung ở thủ đô và bang xung quanh là Selangor. 

Vanhaecke cho biết mục tiêu ngắn hạn của Malaysia là ghi danh lên bản đồ toàn cầu, đưa Kuala Lumpur vào danh sách các thành phố hàng đầu như Tokyo, Seoul...trong bảng xếp hạng Báo cáo hệ sinh thái khởi nghiệp toàn cầu của Startup Genome. 

Singapore và Indonesia đã chiếm phần lớn hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Đông Nam Á. Năm 2023, Singapore đã thu hút 651 khoản đầu tư và Indonesia 165 khoản đầu tư, theo dữ liệu từ PitchBook. 

Malaysia ghi nhận 71 khoản đầu tư trong năm 2023 và tổng giá trị hàng năm của các khoản đầu tư tại Malaysia chưa bao giờ vượt quá 1 tỷ USD, theo dữ liệu từ PitchBook. Trong khi đó, tổng giá trị đầu tư tại Singapore đã vượt mốc 9 tỷ USD mỗi năm trong ba năm qua. 

Cơ quan Kinh tế Số Malaysia, cơ quan có nhiệm vụ thu hút đầu tư công nghệ, đang cố gắng tạo ra một "môi trường hỗ trợ" cho các công ty khởi nghiệp nước ngoài tại Malaysia. 

Cơ quan này cho biết từ năm 2016, họ đã hợp tác với 23 khu vực, phục vụ khoảng 600 công ty khởi nghiệp. Các công ty này được cam kết hưởng chi phí kinh doanh thấp và có thể tiếp cận nguồn tài chính từ cả khu vực công lẫn tư nhân. 

Theo Business Insider, các quỹ nhà nước như Khazanah đã mở rộng vốn đầu tư vào các công ty khởi nghiệp. Gokula Krishnan, người sáng lập Vircle, cho biết công ty của ông đã nhận được đầu tư từ Khazanah, điều này khiến ông quyết định ở lại Malaysia thay vì chuyển đến Singapore. 

Một trong những yếu tố khác thúc đẩy sự phát triển của các công ty khởi nghiệp là đồng ringgit mạnh hơn, giúp giảm chi phí khi mua sắm thiết bị từ Mỹ, như máy móc công nghiệp. 

Thách thức  

Tuy nhiên, Malaysia vẫn phải đối mặt với thách thức trong việc ngăn chặn tình trạng chảy máu chất xám, khi nhiều người Malaysia có tay nghề cao di cư sang Singapore và các quốc gia phương Tây. 

Các chuyên gia cũng chỉ ra rằng Malaysia cần tạo ra môi trường tốt hơn để giữ lại các tài năng, đặc biệt là phụ nữ trong ngành STEM và cải thiện chất lượng giáo dục. 

Một vấn đề khác là hệ thống giáo dục chưa ổn định, khi một phần lớn học sinh không đạt điểm cao trong môn Toán. Malaysia cần cải thiện giáo dục để đáp ứng nhu cầu lao động trong tương lai. 

Mặc dù đối mặt với những thách thức như vậy, các doanh nhân tại Malaysia  vẫn quyết tâm tiến bước và khởi nghiệp cùng kỳ vọng vào tương lai tươi sáng hơn. 

Tham khảo BI 

>> Quốc gia Đông Nam Á chứng kiến 2 tỷ USD dự trữ ngoại hối ‘bốc hơi’ chỉ trong 2 tuần