Lao động vừa về hưu mà qua đời có thể mất toàn bộ số tiền BHXH đã đóng? 

Tại các diễn đàn lao động, nhiều công nhân cho biết họ chọn rút BHXH một lần thay vì chờ hưởng lương hưu, vì lo ngại rằng nếu không may qua đời sớm sau khi nghỉ hưu , họ sẽ "mất trắng" số tiền đã đóng BHXH. 

Bà Nguyễn Thị Hồng Thảo, Trưởng phòng Chế độ BHXH của BHXH TPHCM, khẳng định: "Trong trường hợp người hưởng lương hưu không may qua đời trong thời gian nhận lương hưu, thân nhân của họ sẽ được hưởng chế độ tử tuất , bao gồm trợ cấp mai táng phí và trợ cấp tuất hàng tháng hoặc một lần." 

Theo BHXH Việt Nam, chế độ tử tuất dành cho người lao động tham gia BHXH được quy định chi tiết tại các Điều 66, 67, 68, 69 và 70 của Luật BHXH năm 2014. Cụ thể, khi người đang hưởng lương hưu qua đời, thân nhân sẽ nhận trợ cấp mai táng bằng 10 tháng lương cơ sở, tương đương 23,4 triệu đồng ở thời điểm hiện tại. 

Theo quy định tại Khoản 2 Điều 67 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 về trợ cấp tuất hằng tháng, thân nhân của người chết được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng bao gồm: 

- Con chưa đủ 18 tuổi; con từ đủ 18 tuổi trở lên nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; con được sinh khi người bố chết mà người mẹ đang mang thai. 

- Vợ từ đủ 55 tuổi trở lên hoặc chồng từ đủ 60 tuổi trở lên; vợ dưới 55 tuổi, chồng dưới 60 tuổi nếu bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. 

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha đẻ của vợ hoặc cha đẻ của chồng, mẹ đẻ của vợ hoặc mẹ đẻ của chồng, thành viên khác trong gia đình mà người tham gia bảo hiểm xã hội đang có nghĩa vụ nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình nếu từ đủ 60 tuổi trở lên đối với nam, từ đủ 55 tuổi trở lên đối với nữ. 

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha đẻ của vợ hoặc cha đẻ của chồng, mẹ đẻ của vợ hoặc mẹ đẻ của chồng, thành viên khác trong gia đình mà người tham gia bảo hiểm xã hội đang có nghĩa vụ nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình nếu dưới 60 tuổi đối với nam, dưới 55 tuổi đối với nữ và bị suy giảm khả năng lao động từ 81 % trở lên. 

Mức trợ cấp tuất hằng tháng được quy định là 50% mức lương cơ sở; trong trường hợp thân nhân không có người trực tiếp nuôi dưỡng, mức trợ cấp sẽ là 70% mức lương cơ sở. 

Nếu thân nhân của người về hưu qua đời không thuộc một trong bốn nhóm được hưởng trợ cấp tuất hằng tháng, hoặc thuộc nhóm nhưng không muốn nhận trợ cấp hằng tháng, họ sẽ nhận trợ cấp tuất một lần. 

Mức trợ cấp tuất một lần này được tính dựa trên thời gian người đã hưởng lương hưu trước khi qua đời. Nếu người lao động qua đời trong vòng 2 tháng đầu sau khi bắt đầu nhận lương hưu, mức trợ cấp tuất một lần sẽ tương đương với 48 tháng lương hưu hiện đang nhận. Sau đó, mỗi tháng lương hưu đã nhận thêm sẽ làm giảm mức trợ cấp tuất một lần đi nửa tháng lương hưu, với mức tối thiểu là 3 tháng lương hưu. 

Dựa trên quy định này, nếu người lao động mới nhận lương hưu được vài tháng mà không may qua đời, thân nhân của họ có thể được hưởng trợ cấp tuất lên tới hàng trăm triệu đồng. Ví dụ, nếu người lao động qua đời sau khi mới nhận lương hưu được 1 tháng và mức lương hưu là 10 triệu đồng/tháng, tiền trợ cấp tuất một lần sẽ là 480 triệu đồng (48 tháng nhân 10 triệu đồng/tháng). 

Khi người nghỉ hưu đã nhận lương hưu được 1 năm (12 tháng) và qua đời, trợ cấp tuất một lần sẽ được tính theo công thức: 48 - ((12 - 2) x 0,5) = 43 tháng lương hưu. Nếu lương hưu tại thời điểm người lao động qua đời là 10 triệu đồng, số tiền trợ cấp tuất một lần sẽ là 430 triệu đồng (43 tháng nhân 10 triệu đồng/tháng). 

Theo bà Nguyễn Thị Hồng Thảo, chế độ hưu trí không chỉ giới hạn ở lương hưu hàng tháng mà còn mang lại nhiều quyền lợi khác cho người hưu trí. Trước hết, lương hưu không phải là một con số cố định tại thời điểm nghỉ hưu; thay vào đó, Chính phủ sẽ điều chỉnh tăng định kỳ để đảm bảo giá trị của lương hưu. 

Ngoài ra, người hưởng lương hưu được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí từ khi bắt đầu nhận lương hưu cho đến khi qua đời, với mức hưởng cao. Cụ thể, người hưởng chế độ hưu trí được hỗ trợ 95% chi phí khám chữa bệnh qua thẻ BHYT, so với mức 80% cho những người mua BHYT theo hộ gia đình. 

Bà Nguyễn Thị Hồng Thảo cũng nhấn mạnh rằng, ở giai đoạn tuổi già, người lao động có nguy cơ đối mặt với nhiều vấn đề sức khỏe. Thẻ BHYT sẽ giúp họ giảm bớt gánh nặng tài chính trong việc khám chữa bệnh, chia sẻ phần lớn chi phí từ quỹ BHYT. Đặc biệt, khi người hưởng lương hưu qua đời, thân nhân của họ sẽ được hưởng nhiều quyền lợi như đã nêu trên. 

>> Từ bây giờ, 8 nhóm đối tượng được tăng mức chuẩn trợ cấp xã hội