GS-TS. Vũ Minh Khương: TP.HCM cần học tập Singapore, đầu tư vài triệu USD hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân có thể thu về hàng tỷ USD 

Tại Tọa đàm, GS-TS. Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore đề xuất TP.HCM cử một tổ công tác, phối hợp với các cơ quan Trung ương, sang Singapore học tập mô hình quản lý kinh tế tư nhân  của nước này trong vòng một tuần. 

Ông Khương cho biết, kinh tế tư nhân nói riêng và các thành phần kinh tế nói chung ở Việt Nam đang gặp phải nhiều hạn chế về thể chế, gây ra những điểm nghẽn nghiêm trọng. Nhiều quy định hiện hành có vẻ như cho phép tồn tại nhưng không tạo điều kiện cho phát triển, khiến kinh tế khó có bước đột phá. 

Ông Khương nhấn mạnh, cần có tầm nhìn chiến lược dài hạn từ nay đến năm 2030 – 2045 nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tư nhân phát triển bền vững. Hiện nay, việc quản lý chủ yếu thiên về kiểm soát tuân thủ quy định, trong khi nhiều quy định này chưa thực sự tạo động lực cho tăng trưởng trong tương lai. 

GS-TS. Vũ Minh Khương, giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu - Đại học Quốc gia Singapore - Ảnh: BTC

"Việt Nam đang thiên về tăng trưởng hơn là tiến hóa. Tiến hóa mới là yếu tố giúp thay đổi cơ cấu kinh tế, nắm bắt công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong khi đó, tăng trưởng chỉ là sự nhân đôi, nhân ba trong khuôn khổ mô hình cũ, chưa tạo ra sự đột phá về chất", ông Khương nói. 

Nêu kinh nghiệm từ Singapore, ông Khương đánh giá cách làm của Singapore rất hiệu quả và TP.HCM có thể học hỏi. Đơn cử như TP.HCM chỉ cần đầu tư vài triệu USD để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân nhưng có thể thu về hàng tỷ USD từ sự phát triển của khu vực này. 

Ông Khương đề nghị, TP.HCM cần rà soát các điểm nghẽn trong từng ngành, từ đó tạo đột phá tương tự như khoán 10 trong lĩnh vực nông nghiệp trước đây. Bên cạnh đó, TP.HCM cần lập bản đồ cải biến các ngành công nghiệp, trong đó tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng đột phá. 

Ông Khương nhấn mạnh: “Nếu làm tốt, 400.000 hộ kinh doanh tại TP.HCM có thể chuyển đổi thành doanh nghiệp để tận dụng các ưu đãi và cơ hội phát triển”. 

Bên cạnh đó, tại Tọa đàm, TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia cho rằng, học theo mô hình Singapore là rất khó vì quy mô nhỏ và cơ chế thị trường đã hình thành từ lâu. Theo vị chuyên gia này, mô hình của Trung Quốc là bài học thực tiễn hơn. 

TS. Lực cho biết, Tổng Bí thư Trung Quốc gần đây đã trực tiếp gặp gỡ các doanh nghiệp tư nhân, thể hiện sự thay đổi từ "kiểm soát" sang "kiến tạo" để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển. 

Ông Lực thông tin, hiện nay, kinh tế tư nhân của Trung Quốc (bao gồm cả hộ kinh doanh) đóng góp khoảng 60% GDP và 50% ngân sách Nhà nước. Trong khi đó, kinh tế tư nhân của Việt Nam mới đóng góp khoảng 50% GDP và 30% ngân sách Nhà nước. Điều này cho thấy tiềm năng phát triển kinh tế tư nhân của Việt Nam vẫn còn rất lớn. 

>>Phiên họp thứ nhất Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án phát triển kinh tế tư nhân  

TS. Cấn Văn Lực - Thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia - Ảnh: BTC

Vị chuyên gia này cho rằng, Việt Nam có thể học hỏi 7 kinh nghiệm từ Trung Quốc về quản lý kinh tế tư nhân như sau: 

Thứ nhất, cần có sự thống nhất và nhất quán về tư duy đối với kinh tế tư nhân, coi kinh tế tư nhân là "động lực quan trọng nhất" trong tăng trưởng kinh tế và là lực lượng nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 

Thứ hai, cần hoàn thiện thể chế, nhất là đột phá trong cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Nên sửa đổi Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, giảm thuế cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ xuống 15-17% thay vì 20% như hiện tại. Cần quyết liệt cắt giảm 30% thủ tục hành chính, chi phí kinh doanh và thời gian giải quyết công việc hành chính. 

Thứ ba, cần phân loại doanh nghiệp để có chính sách quản lý phù hợp theo quy mô và tính chất hoạt động. Chính sách và cơ chế hỗ trợ phải khác nhau cho doanh nghiệp lớn, vừa và nhỏ, tránh áp dụng chung một khung quản lý cho tất cả. 

Thứ tư, cần xây dựng chiến lược phát triển kinh tế tư nhân, hỗ trợ doanh nghiệp dựa trên mức độ đóng góp thực tế cho ngân sách, việc làm và xã hội. 

Thứ năm, cần tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng, đảm bảo doanh nghiệp tư nhân được thực hiện đầy đủ 3 quyền cơ bản là quyền tài sản, quyền tự do kinh doanh trong những ngành nghề pháp luật không cấm và quyền cạnh tranh bình đẳng. 

Thứ sáu, cần khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp siêu nhỏ, miễn thuế thu nhập trong 3-5 năm đầu để nuôi dưỡng nguồn thu. Đơn giản hóa thủ tục thành lập và hỗ trợ họ trong công tác kế toán, quản lý. 

Thứ bảy, bản thân doanh nghiệp tư nhân cũng cần tuân thủ pháp luật, nâng cao chuẩn mực và đạo đức kinh doanh, đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước. 

Bên cạnh đó, tại Tọa đàm, Bà Lý Kim Chi - Chủ tịch Hội Lương thực Thực phẩm TP.HCM cho biết, khi Đảng và Chính phủ đưa ra chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, tinh thần của cộng đồng doanh nghiệp rất phấn khởi và kỳ vọng rằng quyết tâm này sẽ mang lại kết quả tích cực. 

Bà Chi cho biết, để chính sách thực sự phát huy hiệu quả, doanh nghiệp cần cảm nhận rõ ràng sự hỗ trợ thực tế từ các cấp chính quyền, chứ không chỉ dừng lại trên giấy tờ. 

Bà Chi nói: “Chỉ trong tuần qua, 6 hiệp hội ngành nghề đại diện cho hàng chục nghìn doanh nghiệp đã kiến nghị Thủ tướng tháo gỡ một thủ tục hành chính  gây rườm rà, tốn kém cho doanh nghiệp. Nếu các bộ, ngành vẫn giữ tư duy “quản không được thì cấm” thì sẽ không thể tháo gỡ những rào cản đối với sự phát triển của nền kinh tế”. 

Bà Chi cho rằng, chính sách đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân. Do đó, việc thực thi chính sách cần được thực hiện một cách đồng bộ, đi vào thực tế sản xuất, kinh doanh và đời sống doanh nghiệp. 

Bên cạnh đó, ông Phan Đình Tuệ - Chủ tịch Hội đồng quản trị Bamboo Airways chia sẻ tại Tọa đàm, để kinh tế tư nhân phát triển, doanh nghiệp không nên xin chính sách mà phải đòi hỏi chính sách. 

Ông Tuệ nhấn mạnh: “Mối quan hệ giữa Nhà nước và doanh nghiệp tư nhân cần được xem như mối quan hệ giữa doanh nghiệp và khách hàng. Doanh nghiệp muốn bán được hàng thì phải tư duy theo hướng khách hàng cần gì, thích gì và phải tìm cách đáp ứng nhu cầu đó. Tương tự, Nhà nước cần định hướng rõ ràng về những gì doanh nghiệp sẽ cần, mong đợi và sẽ thực hiện”. 

>>TS. Lê Duy Bình: Cải cách thể chế phải tạo động lực để doanh nghiệp tư nhân bứt phá